ب.برەحتىڭ «ەسىرگەن شەشەي جانە ونىڭ بالالارى» اتتى پەساسىنىڭ جەلىسى بويىنشا قويىلعان «پەرى قاتىن» سپەكتاكلى كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، كورەرمەننىڭ كوزايىمىنا اينالدى دەسەك تە بولادى.
مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق اكادەميالىق دراما تەاترى «پەرى قاتىن» سپەكتاكلىنىڭ پرەمەراسىمەن 95ء-شى تەاتر ماۋسىمىن جاپتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
قويىلىم باستالعاننان-اق كورەرمەندەردىڭ نازارىن وزىنە اۋدارىپ، سوڭىنا دەيىن ۇستاپ تۇرا الدى. سپەكتاكلدە انا مەن بالانىڭ ماحابباتى، سوعىس سالدارىنىڭ ادام تاعدىرىنا قانشالىقتى ۇرەي اكەلگەنى، قوعامداعى تۇيتكىلدى ماسەلەلەر، قىز بالاسىنا دەگەن قاتىگەزدىك شەبەر سۋرەتتەلگەن.
اسىرەسە، ايەلدەر مەن سوعىس تاقىرىبى، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەر جان-جاقتى قوزعالىپ، ءاربىر دەتالعا ەرەكشە ءمان بەرىلگەن. ءارى وندا كوزگە كورىنبەيتىن، مىلتىقسىز مايدان قۇرساۋىنا العان سيتۋاسيا ادامداردى كۇرەسكە يتەرمەلەيدى. ءبىراق بۇل سوعىستا جەڭۋشى جانە جەڭىلۋشى تاراپ بولا ما؟ الدە تىرشىلىك اتاۋلى ءتۇبى جوق قۇلقىن قۇردىمىنا جۇتىلىپ تىنا ما؟ قويىلىم وسىنداي فيلوسوفيالىق سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيدى.
شەشەيدىڭ ءۇش بالاسى دا سوعىستىڭ، دالىرەك ايتساق، سوعىس جىلدارىنداعى قاتىگەز زالىمداردىڭ قۇربانىنا اينالادى. دەسە دە، پەرزەنتىنەن ايىرىلىپ، جۇرەگى قان جىلاپ جاتسا دا، سىنا قويماعان پەرى قاتىننىڭ مىقتىلىعىنا قايران قالاسىڭ. «قالاي بولسا دا ءىسىمدى جالعاستىرۋىم كەرەك» دەپ، ساۋدامەن كۇنەلتىپ جۇرگەن ايەلدىڭ بولمىسىن بالالارىنىڭ ءولىمى دە وزگەرتە المادى.
شىن مانىندە، قويىلىم - بۇگىنگى قوعامداعى شىندىقپەن بەتپە-بەت كەلگەن بىرەگەي تۋىندى. وقيعا داۋىرمەن شەكتەلمەگەن شارتتى ءبىر الەمدە وتەدى. نەمىس دراماتۋرگىنىڭ تۋىندىسىن قازاق اۋديتورياسىنا ساي ەتىپ بەيىمدەگەن. ونى كەيىپكەرلەردىڭ قازاقشالانعان ەسىمدەرىنەن بايقاۋعا بولادى.
سپەكتاكلدىڭ جارىققا شىعۋىنا اتسالىسقان شىعارماشىلىق توپتىڭ جۇمىستارى ولاردىڭ ناعىز شەبەر، ءوز ءىسىنىڭ كاسىبي ماماندارى ەكەندىگىن دالەلدەدى. باستى رولدەردى تانىمال ارتىستەر – داناگۇل تەمىرسۇلتانوۆا، ينديرا مەڭدىبايەۆا، قايرات ءنابيوللا، الماس شاياحمەتوۆ، باۋىرجان قاپتاعايەۆ جوعارى دەڭگەيدە سومداپ شىقتى.
ەلىك نۇرسۇلتان،
«پەرى قاتىن» دراماسىنىڭ قويۋشى-رەجيسسەرى:
– بۇل ۇلكەن كلاسسيكالىق شىعارما بولعاندىقتان، كورەرمەنگە اۋىر بولۋى مۇمكىن. ءبىزدىڭ تەاتر ب.برەحتكە بارا ءبىلدى. جاقىندا قازاقستانداعى جالعىز برەحتتانۋشى بولات اتابايەۆ قويىلىمدى تاماشالاپ، وڭ باعاسىن بەرگەن بولاتىن. بۇل شىعارمانىڭ بۇگىنگى كۇنمەن ۇندەستىگى بار. سونىسىمەن ەرەكشە. ءبىراق بۇل جەردە بەلگىلى ءبىر مەملەكەت تۋرالى ايتىلمايدى. اكسەنت جالپى ادامزاتقا قويىلادى. شىعارمادا ءبىر وتباسىنىڭ تاعدىر تاۋقىمەتى مەن ءجۇرىپ وتكەن جولى ارقىلى ادامزاتتىڭ ساتقىندىعى مەن ادامدىعى، ءبىرىن-بىرى پايدا ءۇشىن قولدانۋى، جالپى تولىق ادامنىڭ پروبلەماسى، ادامي قۇندىلىقتاردىڭ قاقتىعىسى سياقتى دۇنيەلەر قوزعالعان. قويىلىمدا ءبىر كەيىپكەردىڭ سوزىندە «ءومىردىڭ ءوزى سوعىس» دەگەن وي ايتىلادى. ياعني تەاتر ارتىستەرى ءار كەيىپكەردىڭ ءومىر جولىنداعى كۇرەسىن كورسەتۋ بارىسىندا قوعامدىق كورىنىستى ايقىن جەتكىزىپ بەرە الدى.
اقنيەت،
كورەرمەن، قىزپۋ-دىڭ 3-كۋرس ستۋدەنتى:
– بوس ۋاقىتىمدا تەاترعا بارعاندى جانىم سۇيەدى. ويىم ءبولىنىپ، اجەپتەۋىر تىنىعىپ قالامىن. كەزەكتى جاڭا قويىلىمدى بىردەن ءتۇسىنۋ وڭاي بولمادى. قويىلىم باستالعاننان وقيعا جەلىسىنىڭ تەرەڭىنە سۇڭگىپ، كەيىپكەرلەرمەن بىرگە بارلىق سەزىمدى باستان وتكەردىم. پەرى قاتىنمەن بىرگە كۇيىنىپ، مىلقاۋ قىزىنىڭ قينالعانىن كورگەندە بىرگە جىلاپ، ال ءدىنباسىنىڭ كەيبىر ارەكەتتەرىنە ىشەك-سىلەم قاتىپ كۇلىپ تە الدىم. وتە اۋىر شىعارمانى جارقىراتىپ ەل الدىنا پاش ەتكەن ەلىك نۇرسۇلتانعا جانە پەرى قاتىننىڭ ءرولىن سومداعان داريا ءجۇسىپتىڭ ونەرىنە ءتانتىمىن. قازىرگى قوعامدا وتە كوكەيكەستى بولعانمەن، قوزعاي الماي وتىرعان تاقىرىپتار بار. سول ءۇشىن بىزگە جاۋىردى جابا توقىماي، ءدال وسىنداي قوعامعا قاجەت، قات دۇنيەلەردى ساحناعا كوپتەپ شىعارۋ كەرەك سياقتى. بۇگىنگى قوعامداعى شىندىقپەن بەتپە-بەت كەلگىڭىز كەلسە، «پەرى قاتىن» سپەكتاكلىنە بارىڭىز دەر ەدىم.