اقىن مۇحامەدجان تازابەك فب پاراقشاسىندا "ماعاۋين جايلى پوستىم نەگە شۋلاتىپ جىبەردى؟" دەگەن تاقىرىپپەن وقىرمانعا ءسوز ارناپتى.
بۇدان بۇرىن ونىڭ "ءماعاۋيننىڭ قازاسى نەنى ۇقتىردى..." دەگەن پوستى الەۋمەتتىك جەلىدە قازاق قوعامىنىڭ تالقىسىنا تۇسكەن بولاتىن.
ءبىر وقىرمانىم جازىپتى، “اعا، پوستىڭىز جاريالانعان بەتتە ءبارى دۇرىس قابىلداپ، جاقسى قولداۋ ءبىلدىرىپ جاتىر ەدى. اياق استى نە بوپ قالدى، بىرىنەن كەيىن ءبىرى شۋىلداپ، ايىپتاعان پوستتار، كوشىرىپ باسقان سايتتار كوبەيىپ كەتتى. تۇسىنبەي قالدىق قوي؟”-دەپ…
ۇندەمەي-اق قويايىن دەگەن ەدىم، وسىنداي جاناشىر وقىرمان-دوستارىم قيسىن سۇراپ جاتقاسىن، جاۋاپ جازباسام بولماس دەپ ويلادىم.
ونىڭ ۇستىنە فەيسبۋك - ءجاي باقىلاپ وتىرعان الاڭىم ەمەس، الپىس مىڭ وقىرمانىم بار، قانشاما ادام سەنىممەن تىركەلىپ، قىزىعۋشىلىقپەن تاقىم قىسىپ وتىرعان، توپ وندىقتا تۇرعان تۇعىرىم عوي.
♦️ مەن ەشتەڭەگە تاڭ قالمادىم. رەنجىمەدىم دە. ءبىرىنشى رەت ەمەس. بوپ جۇرگەن بوپسا، كورىپ جۇرگەن قۇقاي!
ۇزىندا ءوشىم، قىسقادا كەگىم جوق.
كۇتىلگەن نارسە، باياعىدان بار - اقپاراتتىق كوكپار، دۋىلداسقان پىكىر دوداسى عانا.
ءوزىمىز قۇدايدان سۇراپ العان - پىكىر ەركىندىگى، ءسوز بوستاندىعى، وي-تۇجىرىم الۋاندىعى دەگەن وسى ەمەس پە؟!
♦️ كەرىسىنشە كۇشتى عوي. ءبىر پوست مىڭداعان ماقالاعا، جۇزدەگەن سايتتارعا، ونداعان پودكاستتارعا تالعاجۋ بولىپ، تالقىلانىپ، ميلليون ادامداردىڭ ميىنا قوزعاۋ سالدى. مۇنداي ىقپال، مۇنشالىقتى نازار، اۋزى دۋالى دەگەندەردىڭ وزىنە ارمان بوپ، جوعارىدان قارجى الىپ وتىرعان سايتتاردىڭ ءوزى وسىنشاما تانىمالدىلىققا قول جەتكىزە الماي، كۇن سايىن وتىرىك ات قويىپ، ونبەيتىن جاڭالىق تاراتىپ، اۋرە بوپ جاتقان جوق پا؟!
♦️ تەك، ءبىز بىرەۋدى ماقتاساق، تايلى-تاياعىمىزعا دەيىن كوتەرىپ، پايعامباردان اسىرىپ، پەرىشتەگە تاقاپ، قۇدايعا جاقىنداتىپ قويامىز.
بىرەۋدى جامانداساق، جەر-جەبىر، جەكەن سۋىنا جەتىپ، اقىرىندا “ەلدەن كوش، بولماسا سوتتايمىز نەمەسە ولىگىڭە كۋا بولايىق” دەپ، انا دۇنيەگە اپارىپ تاستايمىز.
♦️ “ۇلى ادامدا دا قاتەلىك بولادى، اۋليەدە دە پەندەشىلىك بولادى، ارتىق جەرىن الايىق، كەم جەرىن كەم دەپ قارايىق، تابىنباي-اق تانيىق، تابالاماي-اق تالدايىق” دەسەڭ، “جوق، مەن سياقتى ويلاماساڭ جاۋسىڭ، سەن سياقتى ويلايتىنداردى قۇرتۋ كەرەك” دەپ شىعامىز…
♦️ ارتىق كەتكەن تۇگىمىز جوق. جەكە پىكىرىمدى ءبىلدىرىپ، ويماقتاي عانا ويىمدى جازدىم.
♦️ “تالاق” دەگەن سوزگە تالاقتاي جابىسىپ نەمەسە تالاعى تارس كەتكەندەر بار. اۋىسپالى ماعىنانى بىلەتىن، كوركەم ءسوزدىڭ كوركىن تانيتىنداردىڭ ەشقايسىسى ودان ىلىك ىزدەگەن جوق.
♦️ “ءوزى ءۇشىن جازدى” دەگەنگە وگەيسىپ، “ءبىزدى جەك كوردى” دەگەنگە ءبىز تىققانداي شار ەتە قالعاندار بولدى…
وندا تۇرعان نە بار. ءىسىڭدى اۋەلى ءوزىڭ جاقسى كورەسىڭ، سول ءۇشىن جاسايسىڭ. ءوزىڭ ءۇشىن پايدالى كورىپ جاساعان شارۋا عانا وزگەگە شۋاق تۇسىرەدى. ءوزىڭ ءۇشىن ۇناتىپ ىستەمەسەڭ “كوڭىلسىزدەن كو’ءسىز بالا تۋادى“…
♦️ ەلدەن ۇلكەن ەشكىم جوق!
ءبىراق، كوڭىل دەگەن بار. ەركە جازۋشى عوي، ءبىرازىمىزدى جەك كورىپ، ەلىنە ەركەلەي رەنجىسە نە بوپتى؟!
قانشاما پايعامبار بار، قاۋىمىنان كوڭىلى قالعان. قانشاما حاندار بار، باتىرى باعىنباي، بيلەرى قيسىق سويلەپ، قازىسى ساتىلىپ، قاۋىمى ىنتىماقتاسپاي قويعان؟!
بەيبارىستى بالا كەزىندە ساتىپ جىبەرگەنبىز، ابايدى ۇرعانبىز، ماحامبەتتى ولتىرگەنبىز، كەنەسارىنى قيعانبىز، الاشتىڭ ارىستارىن ۇستاپ بەرگەنبىز.
♦️ ازاتتىق الىپ ەك، جەمقورلىقپەن ويانىپ، بالەقورلىقپەن ۇيىقتاپ، باسىمىز تاعى بىرىكپەدى. ۇرلاي العاندار مەن ۇرلاي الماعاندار بوپ ەكىگە ءبولىنىپ، قىرىلىپ جاتىرمىز. اينالدىرعان وتىز جىلدى “ەسكى”، “جاڭا” دەپ ەكىگە ءبولىپ، ەبى كەتكەن ەل بوپ تۇرعانىمىز وتىرىك پە؟
♦️ بابالار بىزدەن دە ساپالى كەزدە، اباي دا ءوز حالقىنان كوڭىلى قالعان. “ەل بولار دەپ ەندى ءوزىڭدى ايتا المايمىن” دەپ تۇڭىلگەن. “كوڭىلىم قالدى دوستان دا، دۇشپاننان دا” دەپ سالى سۋعا كەتكەن. ءبىراق، قولىنان كەلەرى سول جازۋ بولعاسىن، ءبارىبىر سول حالقىنىڭ قاجەتىنە قىزمەت ەتىپ، ولەڭىن دە، قارا ءسوزىن دە كوڭىلى قارايىپ، جۇرەگى جىرتىلىپ وتىرىپ جازىپ كەتكەن.
♦️ مۇقاعالي دا “قازاقتىڭ جىگىتىنەن دوس تابا الماي” قىز دا بولسا فاريزاعا مۇڭىن شاققان…
قوي، جىگىتتەرگە نەگە رەنجيسىڭ دەپ ايتا المايمىز. اقىن. تۇسىنەمىز. ءبىراق، سول اقىننىڭ جانىن كۇيدىرىپ جازىپ كەتكەن جىرىن قانشاما قازاقتىڭ بۇگىنگى جىگىتتەرى جالاۋ عىپ كوتەرىپ ءجۇر…
♦️ ماعاۋين مۇڭلى ۇرپاقتىڭ وكىلى. ساپاسىز ساتقىن ۇرپاقتىڭ زامانداسى. وپا بەرگەنىمىز شامالى. ەلگە رەنجىگەن جوق دەپ ەرەكشەلەۋدىڭ كەرەگى نە؟
ەل دەگەن - تەك سۇيگەن وقىرمانى عانا ەمەس، جۇيەگە جۇگەندەلگەن جازۋشىلار، اقىندار، عالىمدار. بولىسپاعان قالامگەرلەر.
ماسەلە رەنجىگەنىندە ەمەس، رەنجىتكەنىمىزدە. مەن سوعان اكسەنت بەردىم.
رەنجىتە بەرسەك، الەمدىك دەڭگەيدەگى ماعاۋين عانا ەمەس، مەكتەپتى جاقسى بىتىرگەن بالا دا ەلدە قالمايدى. ءقادىرىن بىلەتىن، قانىن ىشپەيتىن، قارجىسىن تولەيتىن، قاقىسىن جەمەيتىن جەرگە تايىپ تۇرادى.
♦️”بابامنىڭ سۇيەگى جاتقان جەر” دەگەندە نامىسىمىز وينايتىن. ەندى ول قۇندىلىقتىڭ تىگىسى سوگىلدى. بۇرىن بابالاردىڭ سۇيەگى جاتتا قالسا، ۇلكەن سەبەپ بولاتىن. “سوعىس، شەكارا، شاحيد ءولىم” ەلگە جەتكىزبەي، ەركىنە قويماي، بىلگەنىن جاسايتىن. ال، اتامىزدىكى ءوز قالاۋى. سوندىقتان كوڭىل بۇرعىزادى، بىردەڭە دەگىزەدى. ەشكىم تانىمايتىن ازامات ەمەس، ءومىر باقي “تاريح، تانىم، تۋعان جەر” دەگەن قۇندىلىقتاردىڭ جوقتاۋشىسى بولعاسىن “نەگە ولاي قىلدى ەكەن” دەپ ويلاندىرادى. اتامىز قايدا جەرلەنەم دەسە دە ءوز ەركى. قالاۋىنا قۇرمەتپەن قارايمىز. ءبىراق، باسقا زامان، باسقا ولشەمدەر كەلگەنىنەن حاباردار بولۋىمىز كەرەك. اتامىز سونى باستاپ بەردى. مەن سوعان ۋايىمدادىم. ايتپەسە، راس، اللانىڭ جەرى كەڭ. اركىم ءوزى بىلەدى…
♦️ ءماعاۋيندى پەرىشتە، ءبىزدى شايتان عىپ كورسەتۋگە شارشاعانشا، قالاي ەل بولامىز، جاقسىمىزدى جاتقا جىبەرمەي، سۇيەگىن سىرتقا قالدىرماي، بەرەكەلى ەلگە قالاي اينالامىز، سوعان باس قاتىرۋ كەرەك.
♦️ كەز-كەلگەن ەرەكشە دارىندى، اسا قۋاتتى اقىن، جازۋشى ماڭايىنا رەنجيدى، قاپەلىمدە سىرلاسار جان تاپپاي قالادى.
تاپسا بالا سياقتى قۋانادى. ول سوزگە جابىسىپ قاجەتى جوق. زامانداسىنا كەيىمەگەن، ايتقانىمدى ۇعىپ، اقيقاتتى تاني قويمادىڭ دەپ قاۋىمىنا ، بارعاندا ءقادىرىمدى قاتتى بىلە قويمادى دەپ جەرلەستەرىنە، دۇشپاننان تاياق جەگەندە بولىسپادىڭدار دەپ، دوس-تۋعانىنا، ەلگە كورسەتكەن قۇرمەتتى ماعان قيمادى دەپ بيلىككە رەنجىمەگەن شىعارماشىلىق وكىلى كەمدە-كەم. ولار سولاي، رەنجىپ ءجۇرىپ، ريزا قىلادى، كەيىپ ءجۇرىپ قۋانتىپ كەتەدى. ەموسياسىز جازۋشى، مىنەزسىز اقىن بولمايدى. مىنەز بولسا رەنجيسىڭ، ەموسياعا بەرىلسەڭ ارتىق كەتەسىڭ…
اباي دا رەنجىگەن، ماعاۋين دە رەنجىگەن، ءبىر جەرىمىزگە قاراماي ءبىز دە كەيدە رەنجيمىز..
♦️ سوسىن، “قاشتى” دەگەنگە قانى قارايعاندار بار ەكەن.
“قاشۋدىڭ دا ەكى ءتۇرى بار.
كىسى قاقىسىن جەپ، زاڭنان اتتاپ، قانداي دا ءبىر قياناتتان قارابەت بوپ قاشۋ بار.
ەكىنشى، پايدالى عىلىم جاساپ، جۇيكەڭدى ساقتاپ، تانىمدى كىتاپ جازىپ نەمەسە وتباسىڭدى داميتىن ورتاعا اپارۋ ءۇشىن، ىردۋ-دىردۋدان، ءبىرلى-جارىم دۇشپاننان، قادىرلەيمىن دەپ ءقادىرلى ۋاقىتىڭدى جەيتىن پارىقسىز ورتادان قاشۋ بار.
مەنىڭ ماعاۋين اتام جايلى ايتقانىم سول ەكىنشى “قاشۋ” ەدى. پيعىلى دۇرىس جاننىڭ ءبارى سولاي ءتۇسىندى، جاقسىلىق قيماعاندار عانا ءسوزىمدى بۇرمالاپ، استار بەرىپ، وقىرمانداردى ارانداتتى.
♦️ مەن دە ۋايىم جوق. اللا جۇرەگىمە تىنىشتىق سالعان. تالاپ جاتقانداردى تۇسىنەمىن. ول مەن ايتقان سوزدەر ءۇشىن ەمەس، مەنىڭ تۇلعاما قاتىستى ناقتى تاپسىرىستاردان تۋىنداعانىن تۇسىنەمىن. ءدىنىم ءۇشىن، ۇلتقا پايداسى تيگەن ، حالىققا ۇناعان ءساتتى جوبالارىم ءۇشىن، ساياسي توپتارعا دا قوسىلماي، بيلىكتىڭ دە جولىنا تۇرماي شارۋا شەشكەنىم ءۇشىن، كوپكە جاعاتىن ءسوز ايتپاي، ويىمدى ەركىن بىلدىرگەنىم ءۇشىن…
ءجاي نارسە ەمەس، “تاياق جەۋگە” تۇرارلىق سەبەپتەر…
♦️ ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ىزىمە ءتۇسىپ، تابانىمدى تايدىرعىسى كەلەتىن توپتار بار. جىعىلماعان سايىن جىنى ۇستاپ، ولمەگەن سايىن وشپەندىلىگى ارتىپ جاتادى. اياعاننان باسقا امالىم جوق. “ءتاڭىر باققان توقتىنى قاسقىر جەمەس!”
اللا قولداپ كەلە جاتقان، ەلگە پايدالى ەكەنىمدى تۇسىنەر ۋاقىتتارى بولدى. ءبىراق، “باردى ەمەس، ىزدەگەنىن كورەتىن” ءباتشاعارلارعا نە ايتا الاسىڭ؟!
اقتى اق، قارانى قارا دەپ بىلەتىن، سۇڭعىلا جاندار ءبارىن ۇعىنىپ وتىر. ءبىراق، ولار بەلسەندى ەمەس، قارا نيەتتى توپتار عانا ايعايشىل، ارانداتقىش، جونگە سالعىش…
♦️ پوست جازىپ، ماقالا ۇيىمداستىرىپ جاتقان ايگىلى اعا-باۋىر، اپا- قارىنداستار اتا جاۋىم ەمەس. مەنىڭ ءدال ونداي ۇلتقا وپاسىز ەمەس ەكەنىمدى وزدەرى دە بىلەدى، ىشتەرى دە سەزەدى. ارتىندا بايقاتپاي جول سىلتەپ، قازاقتى قازاققا ايداپ سالىپ، اقپاراتتىق سوعىس ۇيىمداستىرىپ وتىرعان توپتار بار. “اعايىن ەل ەدى عوي” دەپ، ورىس پەن ۋكراينعا رەنجيمىز. ءبىزدىڭ ولاردان قاي جەرىمىز ارتىق؟!
اقپارات الاڭىندا مايدان اشىپ اپ، ءبىر-بىرىمىزدى اياۋسىز اتقىلاپ جاتىرمىز. جارىقشاعى وقىرمانداردى وڭدىرماي جاتىر. ەلدەن وبال!
مەنى دە قارسىلاسۋعا، رۋحاني سوعىسۋعا شاقىرىپ، ورتاعا تارتقالى قاشان؟!
ءبىراق، مەن اللا ءۇشىن سابىر قىلام دەپ شەشتىم. اللا بەرگەن اقىندىق دارىننان ءبىر قازاقتىڭ بالاسىنا زيانىم ءتيىپ، جانى جارالانباي-اق قويسىن!
ۇلتىمنىڭ ۇلىن، قازاقتىڭ قىزىن سوزدەن جەڭىپ، تۇقىرتىپ، دوفامين الماي-اق قويدىم…
♦️ “بالەنشە قولداپ وتىر، ايتپەسە قۇرتار ەدىك” دەدى.
ول كىسىلەر جوق. زامان باسقا، بيلىك بولەك. ءبىراق، مەن ءوز جولىمدا كەلە جاتىرمىن. ءتۇسىنۋدىڭ ورىنىنا، ءالى تىقسىرۋدىڭ قامىمەن ولار ءجۇر. “بالەنشەنىڭ دەمەۋىمەن، تۇگەنشەنىڭ جەبەۋىمەن ءجۇر”. دەپ ، كۇنىن كۇتكەندەر بولدى. بالەنشەسى دە، تۇگەنشەسى دە باسىمەن قايعى. ءبىز ەلگە قىزمەت، ھاحقا قۇلشىلىق جولىندامىز. ونى اجىراتىپ، وڭ-تەرىسىن پارىقتاپ، جاتقان ەشكىم جوق!
اقپاراتتىڭ تاسقىنىندا، پىكىردىڭ تولقىنىندا وتىرعان ەلدەن وبال. جاناشىردى جاۋ، سايقالدى ساڭلاق كورسەتىپ، بۇزعىنشى توپتار بىلگەنىن جاساپ جاتىر…
♦️ عالىمداردىڭ ءسوزى بار، “الەۋمەتتىك جەلىنىڭ تەكپىسىنە شىداماساڭ، الەۋمەتتىك جەلىگە كىرىپ قاجەت ەمەس” دەگەن. سوندىقتان مەن بۇل جەردە ەموسيامەن عانا جۇرگەن ەركە بالا ەمەسپىن، ءار نارسەگە سالقىنقاندىلىقپەن قاراپ، سابىرمەن وي ءوربىتىپ جۇرگەن اقىنمىن. سوڭعى ون بەس جىلدا مەن جايلى نە ايتىلىپ، نە جازىلمادى؟!
♦️اقيقاتقا لايىقتىلار انىعىن ءتۇسىنىپ وتىر، جۇرەگىندە دەرتى بارلار كوكتەن حابار كەلسە دە كەرەك قىلمايدى. سوندىقتان، ۋايىم جوق…
سەبەبى، ءبارى دە وتكىنشى!
اللا بەرگەن ابىرويدى پەندەلەر كەمىتە المايدى، جەك كورگىسى كەپ تۇرعان جاندى پايعامبار دا جانىنا ەرتە الماعان. ارى-بەرى، جوعارى-تومەن ايتا بەرەمىز. تۇپكى ناتيجە، ءىستىڭ اقىرى اللانىڭ قولىندا!
♦️ “ديىرمەندە تۋعان تىشقان دۇبىردەن قورىقپايدى!”
مەن ايتىستىڭ ديىرمەنىنەن شىققام. جەڭىلىپ تۇرىپ جەڭگەم، جەڭىپ تۇرىپ جەڭىلگەم. ماقتاۋدى دا، داتتاۋدى ەرتە ەستىگەم. ەكەۋىنە دە ەتىم ۇيرەنگەن.
جۇزدەگەن جامان پىكىر جازىلسا دا ول مەنىڭ تۇلعامدى ايقىندامايدى، تەك، قابىلداپ قالعان جۇرتتىڭ جۇرەگىن جارالايدى.
♦️اداسقان كەزدەيسوق بىرەۋ بولعانىمدا، مىنانشا شابۋىلدان كەيىن، وسى كۇنگە دەيىن ماڭايىمدا بىرەۋ قالار ما ەدى؟!
كەرىسىنشە، ينستادا ەكى ميلليون، يۋتۋبتا ءجۇز مىڭداعان ادام جولىمدى قاراپ، تىلەۋىمدى تىلەپ، تاقىمىن قىسىپ وتىر. ونىڭ ءبارى وتىرىككە ىلەسكەن، جالعانعا سەنگەن، ورەسىز جاندار ما؟!
البەتتە، ولار - دۇرىس پەن بۇرىستى اجىراتقان، وتىرىك پەن وسەكتى سارالاعان ناعىز ەلدىڭ ەرتەڭىنە الاڭداپ، ءبىزدىڭ پايدالى اقپاراتتارىمىزعا قۇلاق تۇرگەن زيالى تۇلعالار دەپ ەسەپتەيمىن!
♦️يا، الەۋمەتتىك جەلى، بۇل سونداي جەر، بىرەۋ پىكىر ايتادى، ول بىرەۋگە ۇنامايدى.
بىرەۋدى ماقتايمىز، بىرەۋگە رەنجيمىز. سونىسىمەن ەرەكشە، سونىسىمەن ەلگە قىزىق. الەۋمەتتىك جەلىنىڭ ەڭ ۇلكەن فۋنكسياسى دا سول - پىكىر ەركىندىگى، اركىمنىڭ ءوز قالاعان پىكىرىن ەركىن جەتكىزۋگە قول جەتكىزە الۋى.
ياعني، ءتۇرلى پىكىرلەردىڭ توعىسقان ورتالىعى. تەك، زاڭعا قايشى ءسوز ايتپاساڭ، بىرەۋدىڭ جەكە كەڭىستىگىن لايلاماساڭ پروبلەما جوق.
♦️ ءبىراق، ءبىز سوندايمىز با؟ “ادەپتەن وزباي، جۇرەكتەن قوزعاي” جازىپ ءجۇرمىز بە؟
ەركىندىگىمىز ەسەرلىككە، پىكىرىمىز كۇپىرلىككە ۇلاسىپ كەتىپ جاتقان جوق پا؟!
“ويىن بىلمەگەن بالا شەشەسىنىڭ ارتىن شۇقىپ وينايدى”، “اجەپتەۋىر ءان ەدى، پۇشىق ايتىپ قور قىلدى”، “قۇلدى قويساڭ ەركىنە، كۇندە تىشار بورىنە” بوپ جاتقان جوقپىز با؟!
تازابەكتى تازابوق دەپ، بىرەۋدىڭ تەگىن مازاق قىپ، “ساقالىڭ سىپىرتقىش، نامازىڭ توڭقايتقىش” دەپ، بىرەۋدىڭ سەنىمىن اياق استى ەتىپ، قانداي ادىلدىككە جەتپەكپىز، قانداي باقىتتى قوعام قۇرماقپىز؟!
♦️ قاتتى جاماندالعاننىڭ، ارتىق ايىپتالعاننىڭ ءبىر جاقسى جەرى، ءبىر جامان جەرى بار.
🍃 جاقسى جەرى - ادال دوستارىڭدى وپ-وڭاي اجىراتىپ الاسىڭ، پەندەشىلىكپەن جۋىسىپ جۇرگەندەردەن قولما - قول قۇتىلاسىڭ.
🍃 “ەر بولساڭ بوپساعا شىدا” دەگەندەي، سىناقتان وتكەن سايىن شيراپ، ەركەكتىگىڭ ارتىپ، قىلت-سىلت ەتكەن قىزعا ءتان وكپە، ايەلگە ءتان اسەر قۋعان قىلىقتاردان ءبىرجولا قۇتىلاسىڭ.
🍃 ومىرگە وتە سەرگەك قاراپ، ادامنان كۇتۋ، ادامعا رەنجۋ دەگەندەردەن الىستاپ، اللانىڭ وتە جاقىن، ەرەكشە مەيىرىمدى جالعىز جارىلقاۋشىڭ ەكەنىنە يمانىڭ بەكي تۇسەدى.
🍃 بىرەۋدىڭ ماقتاۋىن قاجەتسىنبەيتىن، بىرەۋدى داتتاۋدى ارتىق ەنەرگيا جۇمساۋ دەپ ەسەپتەيتىن، ەشكىمگە جاعىنباي، ەشكىمگە كىجىنبەي ەرەكشە بوستاندىقتا ءومىر ءسۇرۋدىڭ كىلتىن قولعا تۇسىرەسىڭ…
◾️ ال، جامان جەرى - بەتپاق پىكىر، بەيادەپ سوزدەرگە جاۋاپ بەرىلمەگەن سوڭ، مادەنيەتى تومەن، ورتاسى وسپادار بىرەۋلەر ونى ستاندارتتى جاعداي رەتىندە ەسەپتەپ، قالىپتى قارىم-قاتىناستاي كورىپ، ءوز ومىرىنە قولدانا باستايدى.
زيالى دەگەن ورتا زاپىران توگىپ، “تازابوق، مۇنافىق، ساتقىن، جادىگوي” دەپ جاۋاپسىز سوزدەردەن جىبەرىپ جاتقان سوڭ، ءجاي جۇرگەن ورتا ءبىر-بىرىن تەكسىز سوزدەرمەن عانا تۇزدىقتاپ، ءوزارا تۇرمەلىك تەرميندەرمەن عانا ءتىل قاتىساتىنى تۇسىنىكتى نارسە عوي…
“جامان جاقسىنىڭ جاعاسىنان الدىم، دەپ ماقتانار” دەگەندەي، ارلاندار ءبىر-بىرىن اياۋسىز تالاپ جاتقاندا، شيبورىلەر جان-جاقتان ىنتىعا كەپ ءتىسىنىڭ قىشۋىن قاندىراتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى!
◾️ تاعى دا سول ەۋروپا، باتىس ەسكە تۇسە بەرەدى عوي. ونداي ارتىق سوزدەر ول قوعامدا ورىن السا، ەكىنىڭ ءبىرى سوتتىڭ الدىندا، ايىپپۇل العان شوكتىڭ الدىندا وتىرار ەدى.
ە، قويا بەر، “يت ۇرەدى، كەرۋەن كوشەدى، ەرتەڭ-اق ۇمىتىلىپ كەتەدى” دەپ قازاقشىلىققا سالامىز. يا، كەرۋەنگە ەرىپ ۇرگەن يت ءبىر بەل اسقان سوڭ قالاتىن ەدى، قازىرگى ينتەرنەتتىڭ ءيتى ون جىل وتسە دە بالاعىڭنان تىستەپ، پاراعىڭنان شىقپاي، الدىڭدى وراپ، سىلەكەيىن جاقپاعان جەرى قالمايدى. وندايدى ءبىراق، قازاق: “تاۋ مەن تاستى جەل بۇزار، ادامزاتتى ءسوز بۇزار“، “اۋىرۋدا شانشۋ جامان، سوزدە قاڭقۋ جامان” دەپ ايىپتايدى…
ەۋروپالىق قوعامنىڭ ءادىل قارىم-قاتىناسىن، زاڭ ۇستەمدىك قۇرعان سيپاتىن اڭسايمىز دا، سوعان قينالىپ جەتكەن دامۋ كەزەڭدەرىن كەرەك قىلمايتىنىمىز وكىنىشتى!
◾️ الەمگە قاراساڭ، قاي جەردە ءالسىز بيلىك، توبىرلىق سانا - سول جەردە تۇلعالار تۇمشالانىپ، تەكسىزدەر تورگە شىققان. ەسەنقۇل اقىن ايتقان “قۇنسىزدار” قۇرمەت كورىپ، ساۋلەلى كىسىلەر ءساتىن كۇتۋمەن ءومىر وتكىزگەن. بەتپاقتار جەڭگەن، بەيباقتار كونگەن. ۇلىلار قانشا ءۇنسىز قالسا، ۇرىلار سونشا باي-بايلاپ، بەبەۋ قاققان. ۇياتسىزدار باقىرعان سايىن ۇلىققا جاعىپ، تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن گرانتتار العان. ارلىلار ابىرجىعان سايىن نازاردان الىسقا يتەرىلىپ، “كوپ ءقادىرىن ءبىلىپ، كوسەم بوپ كەتپەسىن” دەپ، تەكسىزدەردىڭ تالاۋىنا تاستالعان…
◾️ قوعام كورىنىسىندەگى ەڭ جامان نارسە - ىقپالدى جەردە ىنساپسىزدار، شەشەتىن جەردە شەگەتىندەر، بەرەتىن جەردە الاتىندار وتىرعاندا ورىن الادى ەكەن.
ءفاتۋا ايتاتىن ۇلكەندەر فاك يۋ كورسەتىپ، “تەك” دەيتىن اجەلەر تيك-توكتا پريكول ايتىپ، چاتتاردا باتىل سويلەيتىندەر، جاتقاندا جەكە ۇيىقتاۋعا قورقىپ، پىكىردە بوقتاپ سويلەيتىندەر، كوشەدە توقتاپ سويلەسۋگە شىداماي، ساعاتتاپ پورنو كورەتىندەر، جارىنىڭ جۇزىنە جىميىپ قاراۋعا دا جاراماي ىسىراپپەن ءوتىپ جاتقان ۋاقىتتى ايتساڭشى؟!
تۋالەتتە وتىرىپ جازعان پىكىرىن تۋ تىككەندەي كورەتىن ءمۇتتايىمدار كوبەيگەن زاماندا، راسىندا، كىمگە، نە دەپ رەنجيسىڭ؟!
پىكىر ەركىن، پەندە تاۋەلسىز بولعانعا نە جەتسىن؟!
ايتسە دە، قاۋىم قۇندىلىقتارمەن ءومىر سۇرگەندە حالىق بولادى. اۋزى قيسىق توردە سويلەپ، نيەتى بۇزىق باقتى بيلەپ، بۇلىكشىلەر بىر-بىرىنە كۇيلەپ باستاعاندا قاۋىم توبىرعا اينالادى. توبىر بىلگەنىن جاساعاندا، تۇلعالار تۇعىردان تايادى. تۇلعاسى قور بوپ، تۇعىر توبىرعا تولعاندا قاۋىم ازاتتىعىنان اجىراپ، انتالاعان جاۋدىڭ استىنا تۇسەدى….
ال، الىستان جەم جەپ، جۇرتىنا جاۋ ساعىنعان ساتقىندار سول مەزەتتە تايىپ تۇرادى نەمەسە ءوزى قازعان ورعا ءوزى جىعىلىپ، نە دۇنيەدە، نە اقىرەتتە جاقسىلىق كورمەي اللانىڭ ازابىنا ۇشىرايدى.
ءبىز قازاق، توتەنشە جاعدايدا، قاعىلەز، سىني ويلاي الاتىن، دوس پەن دۇشپانىن اجىراتا الاتىن ۇلتقا اينالۋىمىز كەرەك. ايتپەسە، “ءوزى سياقتى ويلاماسا، وزگەنى جاۋ سانايتىن، قيالىندا عانا دەموكرات، شىنتۋايتىندا كىشكەنتاي تيرانداردان تۇراتىن” قوعامعا اينالا بەرەمىز.
ول وتە ءقاۋىپتى!
اللا قازاق بالاسىن قامسىزدىقتان، قاپەرسىزدىكتەن، قاراۋلىقتان ساقتاسىن!
ابايلار، احمەتتەر، ماعاۋيندار تاستاپ كەتكەن ءبىلىم يەسىن تاۋىپ، قيامەتكە دەيىن كوك تۋى قيسايمايتىن ىنتىماقشىل، بەرەكەلى ەل بولۋىمىزدى اللا تاعدىرىمىزعا جازىپ، ءبىر ءوزى قولداسىن!