الماتىداعى ا.چەحوۆ اتىنداعى ورتالىق قالالىق كىتاپحانادا قازاق ونەرىنىڭ جارىق جۇلدىزى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، «قۇرمەت»، «پاراسات» وردەندەرىنىڭ يەگەرى قۇمان تاستانبەكوۆتىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولعان قۇرمەتىنە مادەني-رۋحاني كەش ءوتتى.
كەشكە كينو جانە تەاتر اكتەرلارى – قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ومار قيقىموۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت قايراتكەرى جۇماعالي ماحانوۆ، «سەرپەر» جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى ەركەبۇلان دايىروۆ جانە اسان ءماجيت كەلىپ، ەستەلىكتەر ايتتى.
قۇمان تاستانبەكوۆ تۋرالى ءسوز قوزعالسا ءبىرىنشى بولىپ «قىز جىبەك» ءفيلمىنىڭ ەسكە تۇسەتىنى زاڭدى. ارينە، بۇل عاجاپ تۋىندى – اكتەردىڭ ءتولقۇجاتى. ەڭ العاش تۇسكەن كينوكارتيناسى دا وسى. تولەگەن ءرولىنە بىردەن بەكىتىلگەن.
«قىز جىبەك» كارتيناسى ءتۇسىرىلىپ بىتكەننەن كەيىن كينودا قوسىلماعان عاشىقتار، ياعني مەرۋەرت وتەكەشيەۆا مەن قۇمان تاستانبەكوۆ ومىردە ۇيلەندى. ەكى جاستىڭ تويىندا «بەكەجان»، ياعني ءاسانالى ءاشىموۆ اسابا بولعان. ولار ومىردە ءبىرىن-بىرى كينوداعىدان دا ارتىق سۇيگەن.
ق.تاستانبەكوۆ «قىز جىبەكتەن» كەيىن «قىس – مازاسىز ماۋسىم»، «اعام مەنىڭ»، «ەرەكشە كۇن»، «اققۋلار ۇشىپ كەلەدى»، «ماحاببات جاڭعىرىعى»، «اعاما ارنالعان قالىڭدىق»، «قاراشا قازدار قايتقاندا»، «الاڭ شەتى»، «ورنەك»، ت.ب. فيلمدەرگە ءتۇستى.
ال تەاتر ساحناسىندا ش.ايتماتوۆتىڭ «انا – جەر-اناسىندا» – قاسىمدى، «اق كەمەسىندە» – قۇلبەكتى، ءا.نۇرپەيىسوۆتىڭ «قان مەن تەرىندە» – تاڭىربەرگەندى، م.اۋەزوۆتىڭ «ايمان–شولپانىندا» – نارشانى، و.بوكەيدىڭ «قۇلىنىم مەنىڭدە» – جاندى، ە.ەرۆەنىڭ «تۇلكى بيكەشىندە» – فلوريدوردى، ن.حيكمەتتىڭ «فارحاد–شىرىن» قويىلىمىندا فارحادتى ويناپ، ساحنادا سان الۋان بەينەلەر شوعىرىن قالىپتاستىردى. جالپى، اكتەر تەاتر مەن كينونى قوسقاندا 200-گە جۋىق ءرولدى سومداعان.
ومار قيقىم، تەاتر جانە كينو اكتەرى:
ءسوزسىز ءانشى بولار ەدى
قۇمان اعامىزبەن قىرىق جىلداي بىرگە ساحنالاس بولدىق. ءبىر ۇجىمدا، ءبىر ساحنادا جۇرسە دە كۇندەلىكتى ومىرىندە بىر-بىرىمەن ارالاسا بەرمەيتىن ادامدار بولادى. ال ءبىز، قۇمان اعا ەكەۋمىز ابدەن سىرالقى بولعان ادامدار ەدىك. ءبىر-بىرىمىزدى ءسوزسىز ۇعاتىنبىز. وتباسى بولىپ ارالاستىق. شىن جاناشىر ادامىم بولدى. ونەرگە شىن ادال ادام ەدى. سىرنايمەن، دومبىرامەن سالعان ءانى ءالى قۇلاعىمدا تۇر. ەگەر ول اكتەر بولماسا، ءسوزسىز جۇلدىزدى ءانشى بولار ەدى دەپ ويلايمىن وسى كۇنى. بۇكىل قازاق توبەسىنە كوتەرگەندە دە مەنمەندىك دەگەندى بىلگەن جوق. ءوزى سونداي اقكوڭىل، كىشىپەيىل بولدى، قاراپايىمدىلىعىندا شەك جوق ەدى. سونىسىمەن دە ەلگە جۇعىمدى، جاقسى ادام-تىن.
جۇماعالي ماحانوۆ، تەاتر جانە كينو اكتەرى:
مەنى ونەرگە اكەلگەن «قىز جىبەك»
مەن ءۇشىنشى سىنىپتا وقىپ جۇرگەنىمدە اۋىلعا «قىز جىبەك» ءفيلمى كەلدى. ءبىر كينو ءبىر اۋىلدا ونشاقتى كۇن كورسەتىلەدى دە، كەلەسى اۋىلعا الىپ كەتەدى. قۇمان اعانىڭ سىر-سىمباتى، ءاسانالى اعانىڭ قايسار مىنەزى، مەرۋەرت اپامىزدىڭ سۇلۋلىعى، ءفيلمنىڭ اسەرى، ءبارى استاسىپ، بالا كوڭىلىمىزگە ارمان ۇيالاتتى. فيلمنەن سوڭ ارادا ءبىر جىل وتكەسىن بە، ءبىزدىڭ اۋىلعا مەرۋەرت وتەكەشيەۆا مەن قۇمان تاستانبەكوۆ كەلەدى ەكەن دەگەن ءدۇبىر ەستىلدى. سونىمەن بۇكىل اۋىل، اۋدان بولىپ «قىز جىبەك» پەن «تولەگەندى» كۇتتىك. ول كىسىلەردى اۋىل سىرتىنان اتپەن كۇتىپ الدى اۋىل حالقى. قوس ونەر جۇلدىزى اۋىلدىڭ ىشىنە ءسان-سالتاناتى جاراسا كىردى. سول كەزدە مەن تولەگەندى «تىرىدەي» كورىپ قۋانعان بالا ەدىم. كەيىن قۇمان اعاممەن اۋەزوۆ تەاترىندا ارىپتەس، ساحنالاس بولامىن دەپ ويلاسام، كانە!
ەركەبۇلان دايىروۆ، بەلگىلى اكتەر:
اقسۇيەك اكتەر ەدى
مەنىڭ تۇسىنىگىمدە قۇمان تاستانبەكوۆ – ول قازاق تەاترىنداعى اقسۇيەك اكتەر. قۇمان اعانىڭ كەسكىن-كەلبەتى، ءجۇرىس-تۇرىسى، سويلەگەن ءسوزى، ايتقان ءانى، اڭگىمەسى بولەك بولاتىن. ول كىسىنىڭ تىكەسىنەن تىكە وتىرىپ كوفە ىشكەنىنىڭ وزىنەن بەكزاتتىق ەسىپ تۇراتىن. قۇمان اعانىڭ جاستارعا دەگەن كوڭىلى وتە ەرەكشە بولاتىن. بارىنە بىردەي بۇيرەگى بۇرا بەرمەيتىن. ماعان سولاي كورىنەتىن. ءوزىنىڭ كوزىنە تۇسكەن، جۇمىسىنا قاناعاتتانعان جاستارعا دەگەن پەيىلىن ايامايتىن. اعامەن «رومەو مەن دجۋلەتتادا»، «ءمولدىر ماحابباتتا» ساحنالاس بولدىم. ساحناداعى تۇرىسىنىڭ ءوزى ەرەكشە ەدى. ساحنانى ءبىر ءوزى تولتىرىپ تۇراتىن. جانىنا قاتتى جاقىنداي المايسىڭ، قاتتى الىستاپ تا كەتە المايسىڭ، قاتتى باتا دا المايسىڭ. ءدال وسى كىسىلەر شىققان بيىككە قازىرگى اكتەرلار، بىزدەر جەتە الامىز با، جەتە المايمىز با، بىلمەيمىن. ءبىراق بۇل كىسىلەردىڭ سالىپ كەتكەن سارا جولىن، قازاقتىڭ تەاتر، كينو ونەرىن جوقتاتپاۋعا، سىر-ساپاسىن تۇسىرمەۋگە ءبىز جاۋاپتىمىز.