ۆەدومستۆو باسشىسى ايدا بالايەۆانىڭ ايتۋىنشا، ول يۋنەسكو قاعيداتتارىنا سايكەس جەرگىلىكتى جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە جۇمىستى قامتيتىن ءۇش نەگىزگى باعىت بويىنشا جۇيەلى شارالارعا نەگىزدەلگەن.
«ءبىرىنشى باعىت – دۇنيەجۇزىلىك مادەني جانە تابيعي مۇرانى قورعاۋ جونىندەگى كونۆەنسياعا سايكەس، يۋنەسكو قورعاۋىنداعى ەسكەرتكىشتەرمەن كەشەندى جۇمىس جۇرگىزۋ. ەكىنشى، يۋنەسكو كونۆەنسياسىنىڭ قاعيداتتارىنا سايكەس، ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرانى نەمەسە «جاندى» مۇرانى ساقتاۋ جانە قولداۋ. ءۇشىنشى باعىت – يۋنەسكو-نىڭ «الەم جادى» باعدارلاماسى اياسىندا قۇجاتتىق مۇرانى ساقتاۋ، ونىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن تانىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ»، – دەپ اتاپ ءوتتى مينيستر.
سونىمەن قاتار، قازاقستاندا ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا وبەكتىلەرىنىڭ ەلەمەنتتەرىنىڭ ۇلتتىق ءتىزىمى قايتا قارالدى. ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا ەلەمەنتتەرىنىڭ ۇلتتىق ءتىزىمىن قايتا زەردەلەۋ ناتيجەسىندە، بۇعان دەيىنگى 45 ەلەمەنتتىڭ سانىن 79 ەلەمەنتكە دەيىن ارتتىردى. قازىرگى كەزدە قازاقستاننىڭ اتىنان ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسى تىزىمىنە 14 ەلەمەنت ەنگىزىلگەن.
بۇگىندە ەلىمىزدەگى تاريحي-مادەني مۇرا وبەكتىلەرىنىڭ سانى 25 مىڭنان اسادى. اتاپ ايتقاندا، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار تاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىشتەر تىزىمىندە 265 ەسكەرتكىش بولسا، جەرگىلىكتى ماڭىزى بار 12 مىڭنان اسا تاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىشى تىركەلدى.
يۋنەسكو-نىڭ بۇكىلالەمدىك مۇرا تىزىمىندە ەلىمىزدىڭ 10 تاريح جانە مادەني ەسكەرتكىشى بار.