«كاسىپكەرلىك بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ» ۇلتتىق جوباسى ازىرلەندى.
قازاقستان ۇكىمەتى مەملەكەت ازاماتتارىنا ءوزىن ءىسىن اشۋعا جانە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا كومەكتەسەتىن بولدى. وسى ماقساتتا ارنايى جوبا ازىرلەندى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
اتالمىش جوبا بويىنشا، حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن جاعداي جاسالۋى ءتيىس.
«مەملەكەت باسشىسىنىڭ مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ۇلتتىق جوبالارعا ترانسفورماسيالاۋ جونىندەگى تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان «كاسىپكەرلىك بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ» ۇلتتىق جوباسى ازىرلەندى. وندا وقىتۋ، جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋ جانە بيزنەسكە تارتۋ ارقىلى جۇمىسپەن قامتۋ دەڭگەيىن جانە حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ بويىنشا ءبىرقاتار مىندەتتەر كوزدەلگەن»، – دەلىنگەن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ حابارلاماسىندا.
ۇلتتىق جوبانى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى (بۇدان ءارى – ەڭبەكمينى) ەكى نەگىزگى باعىت بويىنشا جۇمىس جۇرگىزەدى: ءوز ءىسىن اشۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ، سونداي-اق سۋبسيديالاناتىن جۇمىس ورىندارىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى كاسىپكەرلەردى قولداۋ؛ كاسىپكەرلەردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە قاراي داعدىلاردى دامىتۋ.
«باعىتتار مەن مىندەتتەر بۇگىنگى تاڭدا ەڭبەك نارىعىنداعى سىن-قاتەرلەر مەن تاۋەكەلدەردى نەگىزگە الا وتىرىپ ايقىندالعان. ءوز ءىسىن اشۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ بويىنشا اۋىل حالقىنا باسا نازار اۋدارىلاتىن بولادى. اۋىلدىق جەرلەردەگى نەگىزگى پروبلەما – بۇل ەڭبەك نارىعى مەن جۇمىس ورىندارىنىڭ شەكتەۋلىلىگى، سونداي-اق وتكىزۋ نارىعىنىڭ از كولەمىنە بايلانىستى كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋ مۇمكىندىگىنىڭ تومەن بولۋى. كوبىنەسە اۋىل كاسىپكەرلەرى ءوز ونىمدەرىن ساتا المايدى»، – دەيدى ەڭبەكمينىنىڭ حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى رۋسلان تىلەۋبايەۆ.
بۇدان باسقا، ەڭبەك رەسۋرستارىنىڭ قۇزىرەتى ەكونوميكا سۇرانىستارىنان ارتتا قالىپ وتىر، ءتىپتى وزەكتى تەحنيكالىق داعدىلار ءاربىر 5 جىل سايىن ەسكىرىپ كەلەدى.
«قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگى مەن داعدىلارى جۇمىس ىستەيتىن حالىقتىڭ جالاقىسى مەن تابىسىنىڭ دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى. ساراپشىلاردىڭ ەسەپتەۋىنشە، قازاقستاندىق قىزمەتكەرلەر ەىدۇ ەلدەرى جۇمىسكەرلەرىنىڭ داعدىلارىنىڭ ورتاشا دەڭگەيى بولعان جاعدايدا قوسىمشا 24 ملرد اقش دوللارىن تابا الار ەدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى رۋسلان تىلەۋبايەۆ.
اعىمداعى مىندەتتەردى شەشۋ ءۇشىن جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىلەتىن بولادى.
وسىلايشا، كاسىپكەرلەردىڭ جۇمىس جاعدايلارىن جاساۋ جانە جاقسارتۋ ءۇشىن وندىرىستىك-وتكىزۋ تىزبەكتەرى قالىپتاستىرىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراسيالارى نىعايتىلاتىن بولادى.
«ءبىرىنشى كەزەكتە ءاربىر اۋدان مەن شاعىن قالالار ءۇشىن بيزنەس تاۋاشالاردىڭ الەۋەتىن كورسەتەتىن ماستەر-جوسپارلار ازىرلەنەدى، ولاردىڭ نەگىزىندە بيزنەس-جوبالار ىرىكتەلەتىن بولادى. ءوندىرىستىڭ ناقتى كەيستەرىن مودۋلدىك وقىتۋ، بيزنەس-جوسپارلاردى ازىرلەۋ بويىنشا باستامالار كوزدەلگەن. بۇدان ءارى ءونىم وندىرۋشىلەر مەن ساتىپ الۋشىلار توعىسادى جانە ءونىمدى كەپىلدى وتكىزۋ مەن ساتىپ الۋ قامتاماسىز ەتىلەدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى رۋسلان تىلەۋبايەۆ.
بۇل رەتتە كاسىپكەرلەردى ءتيىمدى قولداۋ ءۇشىن ەڭبەك نارىعىندا نەعۇرلىم قيىندىقتارعا تاپ بولعان جاستار، مۇگەدەكتىگى بار ادامدار جانە زەينەتكەرلىك جاس الدىنداعى ادامدار – ازاماتتاردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ءۇشىن جۇمىس ورىندارىن سۋبسيديالاۋ ارقىلى ەڭبەك نارىعىن دامىتۋ كوزدەلگەن.
حالىقتىڭ وسى ساناتتارىن جۇمىسپەن قامتۋعا تارتۋ ءۇشىن وزىق حالىقارالىق تاجىريبە نەگىزىندە ازىرلەنگەن قۇرالدار پايدالانىلاتىن بولادى:
– «ۇرپاقتار كەلىسىمشارتى» جوباسى، ول زەينەتكەرلىك جاس الدىنداعى تۇلعالاردان 25 اەك مولشەرىندە جالاقىسىن سۋبسيديالاي وتىرىپ، ولاردىڭ جاستارعا تاجىريبەسىن بەرۋدى كوزدەيدى؛
– NEET بۋىندى جاستاردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋعا ارنالعان «العاشقى جۇمىس ورنى» جوباسى، ولاردىڭ جالاقىسى 20 اەك كولەمىندە سۋبسيديالانادى:
– زەينەتكەرلىك جاس الدىنداعى ادامدار ءۇشىن جالاقىنى قوسا قارجىلاندىرا وتىرىپ (50%)، جۇمىس ورىندارىن قۇرۋدى كوزدەيتىن «كۇمىس جاس» جوباسى؛
– مۇگەدەكتىگى بار ادامدى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ءۇشىن «الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارى» جوباسى؛
– «قوعامدىق جۇمىستار» جوباسى ۇزاق مەرزىمدى جۇمىسسىز جۇرگەن ادامداردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋعا ارنالعان.
سونداي-اق، جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ سۇرانىستارى نەگىزىندە كاسىپتىك داعدىلاردى دامىتۋ جانە سۇرانىسقا يە ماماندىقتارعا، ونىڭ ىشىندە ەلەكتروندىق ەڭبەك بيرجاسىنىڭ پورتالى ارقىلى ونلاين رەجيمىندە وقىتۋ جۇرگىزىلەتىن بولادى. وقۋدان وتكەندەردىڭ تاعىلىمداماسى جۇمىس ورنىندا تالىمگەرلەرمەن بىرگە وتەتىن بولادى، ال جالاقىسىنىڭ ءبىر بولىگىن مەملەكەت سۋبسيديالايدى.
2025 جىلعا قاراي ۇلتتىق جوبانى ىسكە اسىرۋ ناتيجەسىندە Nur Otan پارتياسىنىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىنىڭ جول كارتاسىنا سايكەس جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋدىڭ بەلسەندى شارالارىمەن 3،1 ملن ادام قامتىلاتىن بولادى، ولاردىڭ 1،6 ملن-ى تۇراقتى جۇمىسقا يە بولادى، ال جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 5-تەن 4،7% - عا دەيىن تومەندەيدى.