ق ر پرەزيدەنتىنىڭ حالىقارالىق ەكولوگيالىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ارناۋلى وكىل ءزۇلفيا سۇلەيمەنوۆا ەلىمىزدىڭ سۋ ساياساتى جانە ەكولوگيالىق ىنتىماقتاستىق باعىتىنداعى جوسپارىمەن ءبولىستى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاسيا مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ.
اتاپ ايتقاندا، قازاقستان بۇۇ-نىڭ سۋ جانە دەنساۋلىق ماسەلەلەرى جونىندەگى حاتتاماسىن راتيفيكاسيالاۋعا نيەتتى. بۇگىندە ەلىمىز ترانسشەكارالىق سۋ اعىندارى مەن حالىقارالىق كولدەردى قورعاۋ جانە پايدالانۋ جونىندەگى بۇۇ كونۆەنسياسىنىڭ، سونداي-اق حالىقارالىق سۋ اعىندارىن كەمە قاتىناسىنان باسقاشا پايدالانۋ تۇرلەرىنىڭ قۇقىعى تۋرالى بۇۇ كونۆەنسياسىنىڭ قاتىسۋشىسى بولىپ تابىلادى. فرانسيانىڭ دامۋ اگەنتتىگىمەن بىرلەسىپ ازىرلەنگەن اۋىل شارۋاشىلىعىندا سۋدى پايدالانۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ – وسى باعىتتاعى تاعى ءبىر ماڭىزدى قادام بولادى.
نەگىزگى باستامالاردىڭ ءبىرى – قازاقستاننىڭ ەكوجۇيەنى ساقتاۋعا باعىتتالعان Freshwater Challenge جاھاندىق باعدارلاماسىنا قوسىلۋى. اتالعان باعدارلاما اياسىنداعى العاشقى جوبا ناۋىرزىم قورىعىنداعى اقسۋات كولدەر جۇيەسىن قالپىنا كەلتىرۋدى كوزدەيدى.
سولتۇستىك ارال تەڭىزىن قالپىنا كەلتىرۋگە ايرىقشا كوڭىل بولىنەدى. بۇگىنگى تاڭدا سولتۇستىك ارال مەن سىرداريا وزەنى اتىرابىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا جانە گيدرولوگيالىق جاعدايىن جاقسارتۋعا، سونداي-اق قىزىلوردا وبلىسىندا تۇراقتى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ەكولوگيالىق جاعدايدى قولداۋعا باعىتتالعان سولتۇستىك ارالدى ساقتاۋ جوباسىنىڭ ەكىنشى كەزەڭىنە دايىندىق جۇرگىزىلىپ جاتىر.
بىرەگەي بالقاش كولى دە نازاردا. ەلىمىزدەگى ءىرى جەكە كومپانيالاردىڭ ءبىرى «قازاقمىس» بالقاشتىڭ ەكوجۇيەسىن، سونداي-اق ىرگەلەس سۋلى-باتپاقتى جەرلەردى ساقتاۋعا جانە قورعاۋعا 5 ملن دوللار كولەمىندە قارجى بولەدى.
«ەل ىشىندەگى سۋ ايدىندارى دا كوڭىل بولۋگە لايىق. سولاردىڭ ءبىرى – تەڭدەسىز بالقاش كولى. ونىڭ سۋىنىڭ جارتىسى تۇزدى، ال قالعان بولىگى تۇششى. وڭتۇستىك بولىگى رامسار كونۆەنسياسىنىڭ سۋلى-باتپاقتى ايماعىنا جاتادى. قازاقستاننىڭ جەتەكشى جەكە كومپانيالارىنىڭ ءبىرى — «قازاقمىس» كورپوراسياسى كولدىڭ ەكوجۇيەسىن ساقتاۋعا باعىتتالعان جوبالارعا 5 ميلليون اقش دوللارى كولەمىندە قارجى بولەتىنىن جاريالاعىم كەلەدى. ءبىز جەكە سەكتور وكىلدەرىنىڭ كليماتتىق سىن-قاتەرلەرمەن كۇرەسۋگە باتىل شەشىم قابىلداپ، سۋ ەكوجۇيەسىن ساقتاۋدا بەلسەندىلىك تانىتقاندارىن ماقتان ەتەمىز»، - دەدى سۇلەيمەنوۆا.
ايتا كەتەيىك، One Water Summit الاڭدارىندا سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاسيا مينيسترلىگى مەن فرانسيانىڭ دامۋ اگەنتتىگى (AFD) جانە فرانسيانىڭ گەولوگيالىق جانە تاۋ-كەن زەرتتەۋلەر بيۋروسى (BRGM) اراسىندا ءۇشجاقتى كەلىسىمگە قول قويىلدى.
AFD جانە BRGM-مەن كەلىسىم بالقاش كولى باسسەينىندەگى سۋ رەسۋرستارىن زەرتتەۋ مەن تۇراقتى باسقارۋعا باعىتتالعان. قۇجات سۋدىڭ جاي-كۇيىن ولشەۋ مەن تالداۋ، كليماتتىق جانە انتروپوگەندىك اسەرلەردى مودەلدەۋ، سونداي-اق 2040 جىلعا دەيىن سۋ بالانسىن بولجاۋدى قاراستىرادى.
جوبا ماقساتتارىنىڭ ءبىرى – بالقاش كولىنىڭ دەڭگەيىن تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن قاپشاعاي سۋ قويماسىنىڭ جۇمىس كەستەسىن وڭتايلاندىرۋ. زەرتتەۋ ناتيجەسى بويىنشا وزەندەردى تازارتۋ، توپىراقتىڭ توزۋى مەن سۋدىڭ لاستانۋىن بولدىرماۋ، بالىق شارۋاشىلىعى مەن ەكولوگيالىق ءتۋريزمدى دامىتۋ، سونداي-اق كولدى قورعاۋ ءۇشىن نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازا قۇرۋ جونىندەگى ءىس-شارالار قابىلدانادى.
بەسىنشى باستاما – سۋ مۇنارالارى سەرىكتەستىگى جوباسى عىلىمي زەرتتەۋلەردى، جاس گلياسيولوگتاردى قولداۋ جانە جەرگىلىكتى مۇزدىقتار تۋرالى ءبىلىمدى جيناقتاۋ ارقىلى مۇزدىقتار تۋرالى ءبىلىم بەرۋدەگى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولۋعا جاھاندىق كۇش-جىگەردى بىرىكتىرۋگە باعىتتالعان.
ەسكە سالا كەتەيىك، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى One Water Summit اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز سويلەپ، اۋقىمدى ءىس-شارانى ۇيىمداستىرۋعا كومەكتەسكەنى ءۇشىن فرانسياعا، ساۋد ارابياسىنا جانە دۇنيەجۇزىلىك بانك توبىنا العىس ءبىلدىردى.
One Water Summit 2024 سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە بىرلەسكەن شەشىمدەردى ازىرلەۋگە قاتىستى جاھاندىق سىن-قاتەرلەردى تالقىلاۋعا ارنالعان الاڭ بولدى. قازاقستاندىق باستامالاردىڭ تۇساۋكەسەرى – ەلىمىزدىڭ تۇراقتى دامۋدىڭ جاھاندىق كۇن تارتىبىندەگى بەلسەندى قاتىسۋشى رەتىندەگى ءرولىن ايقىن كورسەتتى.