شاعىن جانە كەڭەيتىلگەن قۇرامدا وتكەن ەكىجاقتى كەلىسسوزدەردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن فرانك-ۆالتەر شتاينمايەر بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى ءۇشىن بىرلەسكەن مالىمدەمە جاسادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz. اقوردانىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە شاقىرۋىن قابىل الىپ، قازاقستانعا ارنايى ساپارمەن كەلگەنى ءۇشىن گەرمانيا پرەزيدەنتى فرانك-ۆالتەر شتاينمايەرگە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. سونداي-اق بۇگىنگى كەلىسسوزدەردە ەكىجاقتى بايلانىستاردى نىعايتۋ جولدارى تالقىلانىپ، وزەكتى حالىقارالىق ماسەلەلەر جونىندە پىكىر الماسقانىن اتاپ ءوتتى.
– بيىل قازاقستان مەن گەرمانيا اراسىندا ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناعانىنا 31 جىل تولدى. وسى ۋاقىت ىشىندە جوعارى دەڭگەيدەگى ساياسي ديالوگ قالىپتاستى. ءوزارا ءتيىمدى ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيسيالىق ىنتىماقتاستىق قارقىندى دامۋدا. مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستاردىڭ اياسى كەڭەيدى. سەرىكتەستىكتى جانداندىرۋ ءۇشىن الەۋەتىمىز مول ەكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، ماڭعىستاۋداعى جاسىل سۋتەگىن وندىرۋگە ارنالعان بىرلەسكەن جوبانىڭ ماڭىزى زور. نەمىستىڭ وزىق تەحنولوگياسى مەن تاجىريبەسى نەگىزىندە كاسىبي ماماندار دايىنداۋ قاجەت. وسى رەتتە اقتاۋدا قازاق-نەمىس ينجينيرينگ ينستيتۋتى اشىلادى. بۇل جوبالار ەكى ەلدىڭ ستۋدەنتتەرى مەن ماماندارى اراسىندا تاجىريبە الماسۋعا جول اشادى. ەكونوميكانى، ءوندىرىس سالاسىن بىلىكتى كادرلارمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىن نىعايتۋدا مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىس سالاسى ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن اتاپ ءوتتى.
– ەلىمىزدە نەمىس ۇلتىنىڭ 226 مىڭ وكىلى ءومىر سۇرەدى. ولار قازاقستاندى وركەندەتۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ كەلەدى. گەرمانيادا 1 ميلليوننان استام بۇرىنعى وتانداستارىمىز تۇرادى. بۇل – حالىقتارىمىز اراسىنداعى دوستىقتى نىعايتا تۇسەتىن «التىن كوپىر». ءبىز وسى سالاداعى ىقپالداستىقتى تەرەڭدەتۋگە نيەتتىمىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان – گەرمانيانىڭ ورتالىق ازياداعى نەگىزگى ەكونوميكالىق ارىپتەسى. گەرمانيانىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن الىس-بەرىسىنىڭ 83 پايىزى ءبىزدىڭ ەلگە تيەسىلى. بىلتىر ەكىجاقتى ساۋدا-ساتتىق شامامەن 10 ميلليارد دوللار بولدى. قازاقستان گەرمانيانىڭ باستى 50 ەكونوميكالىق سەرىكتەسىنىڭ قاتارىنا كىرەدى. سونداي-اق وسى ەلدى مۇنايمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان نەگىزگى ءتورت مەملەكەتتىڭ ءبىرى سانالادى.
بۇدان بولەك، پرەزيدەنت «تەحنولوگيالاردى شيكىزاتقا الماستىرۋ» فورمۋلاسىنا نەگىزدەلگەن قاتىناس ەكى تاراپ ءۇشىن دە ناتيجەلى بولادى دەپ سانايتىنىن مالىمدەدى.
– قازاقستان گەرمانيا ەكونوميكاسىن ەنەرگيامەن جانە قاجەتتى شيكىزاتپەن تۇراقتى قامتاماسىز ەتە الادى. بۇل قازىرگى كۇردەلى گەوساياسي جانە گەوەكونوميكالىق كەزەڭدە اسا ماڭىزدى. گەرمانيا تاراپىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا شۆەدت قالاسىنداعى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىنا قازاقستان مۇنايىن جونەلتۋ – سونىڭ ناقتى مىسالى. جوسپارلانعان شارالاردى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن شتاينمايەر مىرزامەن تالقىلانعان بىرنەشە ماسەلەنى شەشۋ قاجەت. سونىڭ ءبىرى – كولىك-لوگيستيكا بايلانىسىن كۇشەيتۋ. بۇگىندە «ورتا ءدالىز» دەپ اتالاتىن ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىنىڭ ماڭىزى ارتىپ كەلەدى. ءبىز مۇنى كەزدەسۋ بارىسىندا ەرەكشە اتاپ وتتىك. ورتا ءدالىزدىڭ نەگىزگى بولىگى ماڭعىستاۋ وبلىسى ارقىلى وتەدى. شتاينمايەر مىرزا باتىس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ىشىندە وسى وڭىرگە ءبىرىنشى بولىپ بارعالى وتىر. ءبىز كولىك-لوگيستيكا ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ قاجەتتىگىنە باسا نازار اۋداردىق. بۇل سالانىڭ كەلەشەگى زور. ءقازىر ەۋروپا وداعىندا «Global Gateway» ستراتەگياسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. سونىڭ اياسىندا قولعا الىنعان باستامالارعا قازاقستان جوبالارىن ەنگىزۋ ماسەلەسىن تالقىلادىق، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت باسپا ءسوز مالىمدەمەسىندە حالىقارالىق كۇن تارتىبىنە قاتىستى وي-پىكىرىن ءبىلدىردى.
– الەمدەگى ءتۇرلى ساياسي، ەكونوميكالىق شيەلەنىستەر ەلىمىزدى الاڭداتىپ وتىر. ارينە، بارلىق تۇيتكىل حالىقتاردىڭ، بولاشاق ۇرپاقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن بەيبىت جولمەن شەشىلۋگە ءتيىس. وزدەرىڭىزگە ءمالىم، بۇعان دەيىن قازاقستان داۋلاسقان تاراپتاردى بىتىمگە شاقىردى. ولارعا كەلىسسوز جۇرگىزۋ ءۇشىن بەيتاراپ الاڭ ۇسىندى. ەلىمىز داۋلاردى ديپلوماتيالىق جولمەن شەشۋ ىسىنە بەلسەنە اتسالىسۋعا دايىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
ءوز كەزەگىندە گەرمانيانىڭ فەدەرالدى پرەزيدەنتى فرانك-ۆالتەر شتاينمايەر قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىرعانى جانە قۇرمەت كورسەتكەنى ءۇشىن قاسىم-جومارت توقايەۆقا العىس ايتتى.
– ءسىز گەرمانيا مەن قازاقستان اراسىنداعى ۇزاقمەرزىمدى قارىم-قاتىناس جونىندە ايتتىڭىز. شىن مانىندە، ءبىزدىڭ بايلانىستارىمىز بەرىك. بىلتىر ەكى ەلدىڭ اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناعانىنا 30 جىل تولدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ىنتىماقتاستىعىمىز نىعايا ءتۇستى. بۇعان قازاقستاندا ءومىر سۇرەتىن نەمىس دياسپوراسى جانە گەرمانيا فەدەراتيۆتى رەسپۋبليكاسىنا قازاقستاننان كوشىپ كەلگەن ءبىر ميلليونعا جۋىق نەمىستەر ۇلەس قوستى. ولار ەلدەرىمىز اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى جانداندىردى. وسى ساپار ارقىلى ەكى ەل اراسىنداعى جان-جاقتى بايلانىستارعا قاتىستى ۇستانىمدارىمىز ورتاق ەكەنىن جەتكىزگىم كەلەدى. ءوزىڭىز اتاپ وتكەندەي، قازىرگى كۇردەلى حالىقارالىق جاعدايدا قازاقستانمەن جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن سەرىكتەستىكتى كەڭەيتىپ، قارىم-قاتىناسىمىزدى نىعايتۋدى كوزدەپ وتىرمىز، – دەدى فرانك-ۆالتەر شتاينمايەر.
گەرمانيا پرەزيدەنتى ءوز سوزىندە ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق، ينۆەستيسيالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ مۇمكىندىكتەرىنە كەڭىرەك توقتالدى.