رەسپۋبليكالىق ءۇشجاقتى كوميسسيا وتىرىسىندا ەڭبەك قاتىناستارىن رەتتەۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Inform.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
19 شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى ە.توعجانوۆتىڭ توراعالىعىمەن الەۋمەتتىك ارىپتەستىك جانە الەۋمەتتىك پەن ەڭبەك قاتىناستارىن رەتتەۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق ءۇشجاقتى كوميسسيانىڭ كەزەكتى وتىرىسى بولدى. وتىرىس شەڭبەرىندە ەڭبەك قاتىناستارىن رەتتەۋ ماسەلەسى قارالدى.
الەۋمەتتىك-ەڭبەك جانجالدارىنىڭ الدىن الۋ جانە ولاردى شەشۋ بويىنشا قابىلدانىپ جاتقان شارالار تۋرالى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءبىرىنشى ۆيسە-مينيسترى باياندادى. مۇناي-گاز سالاسىنداعى جاعدايعا ەرەكشە نازار اۋدارىلدى. شەتەلدىك جۇمىس كۇشىن تارتاتىن 64 كاسىپورىندا تارتىلاتىن جۇمىس كۇشى جانە جۇزەگە اسىرىلاتىن تەكسەرۋ تۋرالى ماسەلە قارالدى. ەڭبەكاقى تولەۋدەگى كەمسىتۋشىلىك بويىنشا – 180، شەتەلدىكتەردىڭ رۇقساتتا كوزدەلمەگەن جۇمىستاردى ورىنداۋى بويىنشا – 225 جانە كادرلاردىڭ اراقاتىناسى ساقتالماۋ بويىنشا – 214 وقيعا ورىن العان. جۇرگىزىلگەن جۇمىس قورىتىندىسى بويىنشا 228 جۇمىس بەرۋشى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى، شەتەلدىك جۇمىس كۇشىن تارتۋعا 266 رۇقسات كەرى قايتارىپ الىندى، بۇل وتاندىق قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەك قۇقىقتارىن قالپىنا كەلتىرۋگە ىقپال ەتتى. قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى جانە الەۋمەتتىك تولەمدەر بويىنشا بەرەشەك تۋرالى ماسەلە قارالدى. جىلدىڭ باسىنان بەرى قابىلدانعان شارالاردىڭ ناتيجەسىندە 11 مىڭنان استام جۇمىسكەردىڭ جالاقى بويىنشا 3،1 ملرد تەڭگە بەرەشەگىن وتەۋ قامتاماسىز ەتىلدى. سونىمەن قاتار، بۇگىنگى كۇنى جىل باسىمەن سالىستىرعاندا مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى مەن الەۋمەتتىك اۋدارىمدار بويىنشا بەرەشەكتىڭ جالپى سوماسى 1،5 ملرد تەڭگەگە، ياعني 33%-عا تومەندەگەنى بايقالادى.
ەڭبەك قاتىناستارىنىڭ پروبلەمالىق ماسەلەلەرى الەۋمەتتىك ارىپتەستىك جانە الەۋمەتتىك پەن ەڭبەك قاتىناستارىن رەتتەۋ جونىندەگى وڭىرلىك ءۇشجاقتى كوميسسيالاردىڭ وتىرىستارىندا قارالادى. تەك ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا وبلىستىق جانە اۋداندىق كوميسسيالاردىڭ 1 مىڭنان استام وتىرىسى وتكىزىلدى. جۇرگىزىلگەن جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە 1،8 مىڭ كاسىپورىن الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك تانىتىپ، 1،2 ملن-نان استام جۇمىسكەردىڭ جالاقىسى 5%-دان 50%-عا دەيىن ارتتىرىلدى.
اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان بەرى ەلىمىزدىڭ كاسىپورىندارىندا 567 ادام جاراقات الدى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىنەن 4،5 %-عا تومەن (2021 جىلعى 1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا – 687 ادام). ناتيجەسىندە، پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا ءبىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى:
- مەملەكەت باسشىسىنىڭ وتاندىق جانە شەتەلدىك قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىنداعى سايكەسسىزدىكتى بولدىرماۋعا قاتىستى تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى جۇمىستى كۇشەيتۋ، سونداي-اق وسى بۇزۋشىلىقتارعا جول بەرگەن جۇمىس بەرۋشىلەرگە قاتىستى شارالار قابىلداۋ؛
- ەڭبەك داۋلارىنىڭ الدىن الۋ جانە بولدىرماۋ بويىنشا الدىن الۋ شارالارىن قابىلداۋ؛
- مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى مەن الەۋمەتتىك اۋدارىمدار بويىنشا بەرەشەكتى ازايتۋ جونىندەگى جۇمىستى كۇشەيتۋ؛
- جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىستى جانداندىرۋ.
بۇدان باسقا، كوميسسيا مۇشەلەرى كاسىپورىنداردا ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى مەن ەڭبەكتى قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋگە جاۋاپتى قىزمەتكەرلەردىڭ جالپى جانە ارنايى كاسىپتىك قۇزىرەتتەرىن دامىتۋ جونىندەگى وقۋ باعدارلامالارىن ماقۇلدادى جانە پايدالانۋ ءۇشىن ۇسىنىلدى. وقۋ باعدارلامالارى جاۋاپتى قىزمەتكەرلەردىڭ جالپى جانە ارنايى كاسىبي قۇزىرەتىن دامىتۋ ءۇشىن قاجەتتى مودۋلدەر مەن وقىتۋ تاقىرىپتارىنان تۇرادى. جالپى كاسىپتىك قۇزىرەتتەردى دامىتۋ جونىندەگى وقۋ باعدارلاماسى ەڭبەكتى قورعاۋدىڭ نورماتيۆتىك نەگىزدەرىن، ەڭبەكتى قورعاۋدى باسقارۋداعى جالپى تاسىلدەردى، ەڭبەكتى قورعاۋ سالاسىنداعى حالىقارالىق نورمالاردى قامتيدى، ال ارنايى كاسىپتىك قۇزىرەتتەردى دامىتۋ جونىندەگى وقۋ باعدارلاماسى ەكونوميكالىق قىزمەت ءتۇرىنىڭ ەرەكشەلىگىن، ەڭبەكتىڭ وندىرىستىك جاعدايلارىن ەسكەرە وتىرىپ، ەڭبەكتى قورعاۋدى نورماتيۆتىك رەتتەۋدىڭ سالالىق ەرەكشەلىگىن قامتيدى.
سونداي-اق، كوميسسيا مۇشەلەرى بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى جونىندەگى «پارىز» كونكۋرسى مەن «ەڭبەك جولى» كونكۋرسىن وتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋ شارالارىن تالقىلادى. ەڭبەك مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتىنا سايكەس «پارىز» كونكۋرسىنا قاتىسۋعا 337 كاسىپورىن ءوتىنىم بەرگەن، ال «ەڭبەك جولى» كونكۋرسىنا قاتىسۋعا 418 ەڭبەك اۋلەتى مەن جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتار نيەت بىلدىرگەن. ە. توعجانوۆ مۇنداي ءىس-شارالاردى وتكىزۋ كاسىپكەرلەردىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ وڭ تاجىريبەسىن كورسەتىپ، ءتۇرلى قىزمەت سالالارىنداعى ۇزدىك قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەگىن كەڭىنەن تاراتاتىنىن اتاپ ءوتتى.