بىلە ءجۇرىڭىز!
ۇلكەن مەگاپوليستەردەگى شۋ دەگەندە الدىمەن ۇلكەن جولايرىقتار ەسكە تۇسەدى. كۇندىز-تۇنى ءبىر دامىلداماي، كولىك «شۋلاپ» جاتاتىن كوشەلەردەگى شۋلى دىبىسقا بوي دا، وي دا، قۇلاق تا ۇيرەنگەنى سونشا، اۋەلى ونى ەلەمەيمىز. نەگە؟ سەبەبى، ادامنىڭ ميى شۋعا ۇيرەنىپ العان. ءبىراق وسى شۋدىڭ دەنساۋلىققا كەرى اسەرى بارىن كوبىمىز بىلە بەرمەيمىز.
رەسەيدەگى ي.ي.مەچنيكوۆ اتىنداعى سولتۇستىك-باتىس مەملەكەتتىك مەديسينالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كوممۋنالدى گيگيەنا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى كيريلل فريدمان قالالىق جەردەگى شۋ ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا ءسوزسىز كەرى اسەرىن تيگىزەدى دەيدى.
ونىڭ ايتۋىنشا، ادام قالانىڭ شۋىنا ۇيرەنگەنىمەن، دەنساۋلىعىنا قانشالىقتى زيانىن تيگىزەتىنىن سەزبەيدى.
شۋ – ەلەكترلى-ماگنيتتى جانە رادياسيالىق ساۋلەلەرمەن قاتار تۇرعان قورشاعان ورتانى لاستاۋشى فاكتور. بىلىكتى ماماننىڭ سوزىنە قاراعاندا، ۇدايى شۋ تەك قۇلاققا زيانىن تيگىزىپ قويماي، سونىمەن قاتار، جۇيكە جۇيەسىنە سالماق تۇسىرەدى، دالىرەگى، نيەۆروز، پسيحيكالىق اۋىتقۋ سەكىلدى اۋرۋلارعا باستايتىن كورىنەدى. بۇدان بولەك، جۇرەك-قان تامىرلارىنىڭ اۋرۋلارىنا، گيپەرتونياعا ۇرىندىرادى، ءتىپتى، ميوكارد ينفراكتى الۋ قاتەرى دە جوق ەمەس. قالالىق جەردەگى شۋدىڭ نەگىزگى كوزى – قالا كولىكتەرى.
قالالىق جەردە كۇندىزگى شۋدىڭ دەسيبەل دەڭگەيى 20-دان اسپاۋى كەرەك. نورماسى وسى. الايدا، نورما ساقتالا بەرمەيدى. بۇعان اۆتوكولىكتەردىڭ كوپتىگى عانا ەمەس، كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ بىر-بىرىنە جاقىن ورنالاسۋى دا ءوز اسەرىن تيگىزەتىن كورىنەدى. ياعني ولار دىبىستىق اۋىتقۋدى «تاسىمالدايدى».
كولىكتەردىڭ كوپتىگى مەن ودان شىعاتىن شۋ دەگەندە بىردەن ويىمىزعا «ساياحات» اۆتوۆوكزالىنىڭ ماڭى مەن كولىك ءبىر دامىلدامايتىن قالا ىشىندەگى ۇلكەن جولايرىقتار مەن داڭعىلدار، ءىرى كوشەلەر ويعا ورالادى. ارىعا بارماي-اق، "التىن وردا" بازارىنىڭ ماڭىن ايتساق تا، جەتىپ جاتىر. ونداعى كەپتەلىستىڭ ءوزى ادامنىڭ جۇيكەسىنە سالماق تۇسىرەتىنىن ەسەپتەسەك، مەگاپوليستە تۇرۋ دا وڭاي ەمەس. ونىمەن قوسا، كوشەلەردە ءجۇرىپ جاتاتىن قۇرىلىس جۇمىستارى مەن ەندى تۇرعىزىلىپ جاتقان جاڭا ۇيلەردىڭ قۇرىلىسى دا ايتارلىقتاي شۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتادى. جۇيكەڭىزدى ساقتاعىڭىز كەلسە، تۇندە تىنىشتىقتا ۇيىقتاۋ وتە ماڭىزدى ەكەنىن ەستەرىڭىزگە سالامىز.