بۇرىن گيپەرتونيا ۇلكەندەردە ءجيى كەزدەسسە، ءقازىر جاس تالعامايتىن بولدى.
وسى ورايدا رەسپۋبليكالىق العاشقى مەديسينالىق -سانيتاريالىق كومەك كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋ دارىگەرى گۇلميرا يمانبايەۆا ءۇي جاعدايىندا قان قىسىمىن قالىپتى ۇستاۋعا بولاتىنىن ءتۇسىندىردى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz Elordainfo.kz.-كە cىلتەمە جاساپ.
قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلگەنىن قالاي بىلەمىز؟
ەگەر تاڭەرتەڭ باسىڭىز اۋىرىپ، قۇلاعىڭىز شىڭىلداسا؛ باسىڭىز اينالىپ، مۇرنىڭىزدان قان اقسا؛ جۇرەك سوعىسى وزگەرىپ، كورۋ قابىلەتىڭىز تومەندەسە، دەمەك قان قىسىمىڭىزدى ولشەۋ قاجەت.
جۇرەك دەنەدەگى بار قاندى بەلگىلى ءبىر كۇشپەن، ارتەريا جاسايتىن كەدەرگىگە قارسى ايدايدى. ياعني ارتەريا قىسىمى – قاننىڭ ارتەريا قابىرعاسىنا كورسەتەتىن قىسىم.
قىسىم ولشەگەندە ەكى سان انىقتالادى: سيستولا جانە دياستولا قىسىمى. مىسالى، 120/80. ءبىرىنشى سان (120) – جۇرەك جيىرىلعان كەزدەگى ارتەرياداعى قىسىم. ەكىنشى سان (80) – جۇرەك بوساڭسىعانداعى قىسىم. 120/80 بولسا قان قىسىمى قالىپتى دەگەن ءسوز.
جوعارىلاعان قىسىم – سيستولا كەزىندە (120-129 mmHg) اسا قاتتى ۋايىمداۋدىڭ قاجەتى جوق. ال قان قىسىمى قاتارىنان بىرنەشە رەت ولشەگەندە 130/80-نەن جوعارى بولسا، گيپەرتونيا دەگەن ءسوز. بۇندايدا دارىگەرگە قارالۋ قاجەت.
ارتەريا قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە نە سەبەپ بولادى؟
وعان، ەڭ الدىمەن، سترەسس اسەر ەتەدى. بۇل - قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە اكەپ سوعاتىن جاعداي. سترەسس بولعان جاعدايدا باياۋ مۋزىكا تىڭداۋ، كوڭىلىڭىز قالاعان ىسپەن اينالىسۋ، تازا اۋادا سەرۋەندەۋ، كوڭىلدى باعدارلامالار قاراۋ ارقىلى دا قان قىسىمىن تۇسىرۋگە نەمەسە ءبىر قالىپتا ۇستاۋعا بولادى.
تەرەڭ تىنىس الۋ جۇيكە جۇيەسىنە دە پايدالى. ال ونىڭ تىنىشتىعى قان قىسىمىن قالىپتى ۇستاۋعا ىقپال ەتەدى.
كۇن سايىن 7- 8 ساعات ۇيىقتاڭىز، بۇل دا ءدارىسىز ەمنىڭ ءبىر ءتۇرى.
سونداي-اق، ارتىق سالماقتان ارىلۋ ارقىلى ارتەريالىق قان قىسىمىن تومەندەتۋگە بولادى.
ال تۇزدى كۇنىنە 1،5 گ ناترييدەن (3-4 گ تۇز) ارتىق قولدانباعان ءجون.
ىشىمدىكتى توقتاتقان كەزدە دە ارتەريالىق قىسىم تومەندەي باستايدى.
اۋرۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قانداي تاعامدار مەن دارۋمەندەر تۇتىنعان ءجون؟
كاليي، ماگنيي جانە كالسييدى تاۋلىكتىك قالىپتى مولشەرىمەن قابىلداۋ، قان قىسىمىن قالىپتى ۇستاۋعا جاقسى كومەكتەسەدى.
كالييگە باي تاعامدارعا سويا بۇرشاعى، كونسەرۆىلەنگەن بۇرشاق، قىزاناق پاستاسى، ساۋمالدىق، ۇرمە بۇرشاق جانە جاسىمىق جاتادى.
اعزادا ماگنييدىڭ از بولۋى ينسۋلتكە اكەلىپ سوعۋى ابدەن مۇمكىن. ماگنيي مولشەرى كوپ تاعامدارعا كەبەك، بادام، جاڭعاق (فۋندۋك)، ساۋمالدىق جانە ءسۇت جاتادى.
كالسييگە ءسۇت جانە باسقا دا ءسۇتتى تاعامدارى باي. قىسىمدى تۇسىرۋدە تيىمدىلىگى دالەلدەگەن. ۇسىنىلاتىن كۇندىزگى قالىپتى قالسيي مولشەرى 1000-1200 مگ-دى قۇرايدى. بۇل ءسۇتتى 250 مل ستاقانمەن 3-4 رەت ءىشۋ دەگەندى بىلدىرەدى. يوگۋرت، بروككولي جانە ورامجاپىراق تا كالسييگە باي.
ازداپ بولسا دا كارتوپ جەۋ دە پايدالى. سەبەبى كارتوپ كالييگە باي بولۋىمەن بىرگە، ونىڭ قۇرامىندا قىسىمدى تومەندەتەتىن كوكوامين دەگەن زات بار.
بۇدان بولەك كوپشىلىك ەسكەرە بەرمەيتىن پايدالى كەڭەستەر
تازا اۋامەن تىنىستاۋ كەرەك، بۇل ميعا وتتەگىنىڭ بارۋىن قامتاماسىز ەتەدى. قان قىسىمى كوتەرىلگەندە تابان جەرگە تيمەي تۇراتىنداي بيىك ۇستەل نەمەسە ديۆانعا وتىرىپ ەكى اياقتى تەڭەستىرىپ وتىرۋ پايدالى. سونداي-اق اياقتى جىلى ۇستاپ نەمەسە جىلى سۋعا سالساڭىز، قاننىڭ دەنەنىڭ تومەنگى بولىگىنە تارالىپ، باستاعى قىسىمدى ازايتادى.
ەسكەرتۋ
دارىگەر ءوزىن-وزى ەمدەۋ ينسۋلت، ميوكارد ينفاركتىسى جانە جۇرەك جەتكىلىكسىزدىگى سياقتى اۋىر اسقىنۋلارعا اكەلۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكە سالدى. دارىگەردىڭ كەڭەسىنسىز دارى-دارمەكتەردى تاڭداماڭىز نەمەسە مولشەرىن ءوزىڭىز وزگەرتپەڭىز.