قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، اقىن قادىر مىرزا ءاليدىڭ "الماس جەردە قالماس" كىتابىنان ايەل مەن ەركەككە قاتىستى افوريزمدەرىن وقي وتىرىڭىزدار.
***
ايەل ءوزi ەشتەڭە iستەي الماسا دا، كۇيەۋiنە iستەتۋگە شەبەر.
***
كەيبiر ايەل ەركەكتەن پرەزيدەنت جاساي بiلەدi،
ال ەركەك ءارi كەتكەندە وعان ۇيلەنiپ تىنادى.
***
ايەلدiڭ ەكi-اق جولى بار:
نە الداۋ، نە الدانۋ.
***
بارلىعىنا باس ايەل،
ماحابباتقا ماس ايەل.
جان بەرەتiن دە وسى ايەل،
جان الاتىن دا وسى ايەل.
***
كورiكتi سۇلۋ – كوز قۋانىشى.
***
كۇيەۋلەرi ساپاردا جۇرگەن كەيبiر
كەلiنشەكتەر بiرەر كۇندە قۇلپىرىپ شىعا كەلەدi.
***
ايەل جەڭە المايدى،
جەڭدiرمەيدi دە.
***
ۇياتى بار ايەل – شىنىندا دا ادەمi ايەل.
***
ايەلدiڭ تۋى – ەتەگi، ەگەسپە!
قۇلاعىڭ ءتۇر كەڭەسكە، ەگەسپە!
***
ورماندا اداسۋ – باقىت قوي،
ەكi ايەلدiڭ اراسىندا اداسساڭ،
بiرەۋiنەن ايىرىلاسىڭ.
***
ادەمiلiك – ارۋدىڭ قارۋى.
***
قىز بولماسا – بiز بولمايمىز.
***
كۇز – جەمiس،
قىز – ءونiس.
***
قىز – ءارi بازىنا، ءارi قازىنا.
***
قوناعى – قىرىق...
قوناعى بار ءۇيدiڭ قۇلاعى ءتۇرiك.
***
ەرسiز ايەل – جەسiر،
ايەلسiز ازامات – كەسiر...
***
ايەل – سىڭارىڭ، سەن ءۇشiن قۇت،
ايەلسiز ەركەك جۇرت ءۇشiن جۇت.
***
ەركەكتiڭ ءجونi بiر باسقا،
ايەلدiڭ ءجونi بiر باسقا.
ايەلمەن ەركەك – مارقاسقا،
ەركەكسiز ايەل – بiر قاسقا.
***
ەركەكتiڭ زورلاعانى –
ايەلدiڭ اقتالۋىنا جاقسى.
***
ەركەكتi قۇرتاتىن:
«بايقاپ كورسەم قايتەدi؟»
ايەلدi قۇرتاتىن:
«نەم كەتiپ بارادى؟»
***
ايەلدiڭ جالاڭاشى ەركەككە ەرسi كورiنبەيدi.
***
ىنجىق ەركەك
ايەلدiڭ جىنىن كەلتiرەدi.
***
ەركەكتەردەن كوڭiلi قالعان ايەل
كۇيەۋiمەن اجىراسىپ تىنادى.
***
كەيبiر ايەلدiڭ ءوزi كورiكسiز بولعانمەن،
قۇربىسى كەلiستi كەلەدi.
***
ايەلدiڭ قورعانىسى شابۋىلعا تاتيدى.
***
ءسوزۋار ايەلمەن سويلەسكەندە
بۇزىلعان ايەلدi ساعىناسىڭ.
***
ارۋ الدىرمايدى،
سايقال قامشى سالدىرمايدى.
***
بالا كەزدە اناڭنىڭ،
قارتايعاندا ايەلiڭنiڭ قامقورلىعىندا بولاسىڭ.
***
كەلiنشەگi سۇلۋ جiگiتكە شام جاعىپ كەرەگi جوق.
***
ادەمiلiككە اقىل قوسىلعاندا
جەڭiلمەيتiن جiگiت جوق.
***
Oزi ادەمi، ءوزi اقىلدى ايەل
كەز-كەلگەن جiگiتتi جەتەكتەپ جۇرە بەرەدi.
***
ادەمiلiك پەن اقىل بiر باسقا قونباي،
ەكەۋi ەكi جاققا كەتسە، ايەلدiڭ سورى.
***
كەمپiردi كەمپiر دەمەي،
كوپ جاساعان قىز دەۋ كەرەك.
***
ەركەك ءوز اەرودرومىنان ۇشىپ،
ايەلدiڭ اەرودرومىنا قونادى.
جانارمايى تاۋسىلىپ بارا جاتسا،
باسقا جەرگە دە قونا سالادى.
***
ايەلدiڭ كوركi ءوزiندە،
بوركi بايىندا.
***
ايەل – ساماۋرىن،
قىز – تاسقۇمان.
كۇبi – باس قۇدا.
***
ەركەك – ايەلدiڭ كۇزەتشiسi ەمەس، باعبانى.
***
Oز قامى – ەل قامى،
مەيiرi قانعانى.
العانى – بەرگەنi،
بەرگەنi – العانى.
***
ايەلدiڭ ءوزiن كۇن سەزiنۋi دە،
كۇڭ سەزiنۋi دە كۇيەۋiنە بايلانىستى.
***
«ايەلiم بار، نە iستەيمiن؟» دەمە،
«ايەلiم بولماسا، نە iستەر ەدiم؟» دە.
***
ەرلەردiڭ كوبi ەركەك بولا الماي جۇرگەندە،
كەيبiر ايەلدەردiڭ ەركەك بولعىسى كەلەدi.
***
ەركەك ۇيىمداستىرادى،
ايەل قيۋلاستىرادى.
***
ايەلدiڭ ءوز ءالiپپەسi بار،
ونى كەز-كەلگەن ەركەك وقي المايدى.
***
ماحاببات دەگەن – ءتاننiڭ تارتىلىسى،
جاننىڭ قارپىلىسى...
***
ەركەك سايتان بولسا،
ايەل قالاي پەرiشتە بولادى؟!
***
ايەل – جاراتقانىڭ،
ونى قان جىلاتقانىڭ –
جاراتقاندى جەرگە قاراتقانىڭ!
***
الساڭ دا مەيلi قاي ەلدەن،
باقىت تا، سور دا – ايەلدەن!
***
جاقسى ۇرپاق قالدىرعان وتباسى عانا باقىتتى.
***
الدىمەن ويلان، الدىمەن ويلان!..
سودان كەيiن بارىپ
قىزدارمەن وينا!
***
قىز – كوكتەم،
ايەل – جاز.
كەمپiر – كۇز.
ۇشەۋiمەن دە ءومiردە
بايلاۋلىمىز بiز.
***
ەرلi-زايىپتى ەكەۋ،
بiرiنiڭ قادiرiن بiرi
اجىراسقاندا بiلەدi.
***
ەرلi-زايىپتىلار بiرiن-بiرi ءومiر بويى ءسۇيiپ وتۋلەرi كەرەك.
قالعانى ءوزiنەن-وزi شەشiلەدi.
***
ەر مiنەزدi ايەلدەن
قىز مiنەزدi جiگiت ارتىق.
***
ەرلi-زايىپتى ەكەۋ سىممەن جالعاسقان تەلەگراف باعانالارى سياقتى:
بiرi قۇلاسا، ەكiنشiسiن الا كەتەدi.
***
ەرسiز ايەل – ەرسiز ارعىماق.
***
كۇيەۋسiز ايەل تۇك ءبۇلدiرمەي كۇنالi.
***
اقىلدى ايەل كۇناڭدi كەشiرەدi،
اقىماق ايەل وتىڭدى ءوشiرەدi.
***
اقىلدى ايەل كiرiسiڭە قۋانادى،
شىعىنىڭا ءماز بولادى.
***
ەكi قاتىن العاننىڭ كۇنارا راحاتى،
كۇن سايىن ازابى بار.
***
قارىپ تۇسەر وتپىسىڭ؟
ورىپ تۇسەر توقپىسىڭ؟
مىڭ ەسە ارتىق مىسىڭنان
تابيعي ءتان، ەت ءمۇسiن.
***
ايەل ايەل بولا تۇسكەن سايىن سۇيكiمدi،
ەكiقابات ايەل ەكi ەسە قىمبات.
***
ەركەك تويىمسىز تورپاق،
ايەل – شۇرايلى توپىراق.
***
ەركەككە – سەركەلiك،
ايەلگە – ەركەلiك جاراسادى.
***
ايەلدiڭ تاعدىرى ەركەكتiڭ قولىندا،
ازامات ءبارiن دە iستەيدi ايەلدiڭ جولىندا.
***
باقىتتىڭ ۇلكەنi – سۇيگەنiڭە شىعۋ.
***
ەر-ازامات ءوز قاناتىمەن ۇشادى،
ايەلدiڭ دوڭگەلەگiمەن قونادى.
***
اقىرىن سويلە، كەلiن،
ماحابباتتى شوشىتىپ الارسىڭ!
***
ەركەكتiڭ اتىپ قۇلاتا الماعانىن
ايەل جاتىپ قۇلاتادى.
***
قىلىمسىعان ايەل قىلمىسقا دايىن.
ايەلدiڭ كۇلگەنiنەن كۇلiمسiرەگەنi ادەمi.
***
ەردiڭ ماقساتىن –
قىزدىڭ بiر ءساتi شەشەدi.
***
ايەلگە ەركەك تابۋ وڭاي،
ەر تابۋ قيىن.
***
سۇلۋدىڭ سىمباتى سىرتىندا، سىرى iشiندە.
***
ايەلدەر بولمىسىنان استرونوم:
ولار جەردiڭ قىزىعى مەن كوكتiڭ قىزىعىن قاتار كورiپ جاتادى.
***
ماحابباتسىز جىلۋ جوق،
بايسىز قالعان سۇلۋ جوق.
***
ۇلىلاردىڭ ءسوزi ارقىلى،
سۇلۋلاردىڭ كوزi ارقىلى «ۋلاناسىڭ».