مەملەكەت باسشىسى: الماتى - ەلىمىزدىڭ عىلىم مەن ءبىلىم وردالارىنىڭ ءبىرى
پرەزيدەنت الماتىدا ستۋدەنتتەرمەن جانە جاس عالىمدارمەن كەزدەسۋىندە ولاردىڭ ءسوزىن زەيىن قويىپ تىڭداعانىن اتاپ ءوتىپ، ۇسىنىلعان بارلىق ماڭىزدى عىلىمي جوبالار مەن تەحنولوگيالىق ستارتاپتاردىڭ ەل ءۇشىن ءمانى زور ەكەنىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Elorda.info سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
«ايگىلى قانىش ساتبايەۆ وسى قالادا عىلىم اكادەمياسىنىڭ نەگىزىن قالاعان. كوپتەگەن عالىمدارىمىز اكادەميا قابىرعاسىندا قازاق عىلىمىن دامىتۋعا وراسان زور ۇلەس قوستى. اعا بۋىننىڭ ابىرويلى جولى لايىقتى جالعاسىن تابۋعا ءتيىس»، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى ءقازىر الەمدەگى ەڭ قىمبات ءارى كاپيتالى مول كومپانيالار فينتەح، جاساندى ينتەللەكت، IT جانە باسقا دا وزىق تەحنولوگياعا نەگىزدەلگەن ءونىم شىعاراتىنىنا، قىزمەت كورسەتەتىنىنە توقتالدى.
«ولار الەمنىڭ ۇزدىك ينجەنەرلەرىن ءوز ەلدەرىنە شاقىرىپ جاتىر. سەبەپ بىرەۋ - عىلىم الىپ يندۋسترياعا اينالدى. بۇل سالا بۇكىل ەكونوميكانى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىن سەكتور رەتىندە قالىپتاسىپ كەلەدى. ءبىز وسى الەمدىك ۇردىستەن شەت قالماۋىمىز كەرەك. ەلىمىز تالاي جىل بويى نەگىزىنەن مۇنايعا ارقا سۇيەپ كەلدى. ءبىراق ءقازىر – زامان باسقا. تابيعي بايلىقتىڭ ەمەس، ادام كاپيتالىنىڭ ماڭىزى ارتقان داۋىرگە قادام باستىق»، – دەپ اتاپ ءوتتى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، قازاقستاندا جوعارى ساناتتى تەحنيكالىق كادر تاپشىلىعى سەزىلەدى.
«بۇگىندە كوپ نارسە وزگەردى. ۇزدىك تەحنيكالىق سالا ماماندارىنا سۇرانىس جوعارى. ينجەنەر بولۋ مارتەبەلى ءارى ەكونوميكالىق تۇرعىدان ءتيىمدى ماماندىققا اينالدى. سوڭعى جىلدارى جاستاردىڭ تەحنيكالىق ماماندىقتارعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتىپ كەلە جاتقانى بايقالادى. ءقازىر ەلىمىزدەگى 610 مىڭ ستۋدەنتتىڭ 112 مىڭى تەحنيكالىق ماماندىقتار بويىنشا ءبىلىم الىپ جاتىر. قازاقستاندا ەكونوميكانىڭ جاڭا سالالارى جەدەل دامىپ كەلەدى. مىسالى، تەك وتاندىق IT سەكتوردا الداعى جىلدارى 150 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى پايدا بولادى»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى جەرىمىزدىڭ ءتۇرلى رەسۋرسقا باي ەكەنىن، قازاقستاننىڭ جەر قويناۋىندا مەندەلەيەۆ كەستەسىندەگى بۇكىل ەلەمەنت كەزدەسەتىنىن ايتتى.
«بۇدان بىلاي قازاقستاننىڭ بۇكىل تابيعي بايلىعى وليگارحتار مەن ولاردىڭ مۇددەسىن قورعايتىن پلۋتوكرات-شەنەۋنىكتەرگە ەمەس، بۇكىل حالىققا تيەسىلى بولادى. بۇل ماڭىزدى ەرەجەنى كونستيتۋسيا دەڭگەيىندە بەكىتتىك. الايدا ەلىمىزدىڭ ەڭ باستى بايلىعى – ادام. سوندىقتان مەملەكەتتىڭ ەڭ باستى مىندەتى – ولاردىڭ ءوز قارىم-قابىلەتىن ىسكە اسىرۋىنا بارلىق قاجەتتى جاعدايدى جاساۋ»، – دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ساپالى ءارى قولجەتىمدى ءبىلىم بەرۋ ءىسىن دامىتۋ ماسەلەسىنە نازار اۋداردى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىز سوڭعى جىلدارى بۇل باعىتتا ەداۋىر ىلگەرىلەدى.
«ءبىلىم بەرۋ ءىسى تالاپقا ساي كەلمەگەن ءبىرقاتار جوعارى وقۋ ورنى مەن كوللەدج جابىلدى. بۇل جۇمىس جالعاسىن تابۋعا ءتيىس. وسى باعىتتا ەشكىمگە جەڭىلدىك جاسالمايدى. ويتكەنى ەلىمىزگە ديپلوم تاراتاتىن مەكەمەلەر ەمەس، باسەكەگە قابىلەتتى وقۋ ورىندارى كەرەك. قوعامىمىزدا ديپلوم ەمەس، ءبىلىم كۋلتكە اينالۋعا ءتيىس»، – دەدى پرەزيدەنت.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا جانە وتاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىنا وزىق حالىقارالىق تاجىريبەنى ەنگىزۋگە باسىمدىق بەرىلەتىنىن ايتتى.
«مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا شەتەلدىك جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن اكادەميالىق ىنتىماقتاستىق نىعايىپ كەلەدى. ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى قالاسىنداعى وتاندىق جوعارى وقۋ ورىندارى بازاسىندا رەسەيلىك بىرنەشە ءىرى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ فيليالدارى اشىلدى. ال پەتروپاۆل قالاسىنداعى Kozybayev University وقۋ ورنىندا 175 ستۋدەنت اريزونا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باعدارلاماسىمەن ءبىلىم الا باستادى. جۋىردا قازاقستاندا ۇلىبريتانيا، گەرمانيا، كانادا، نيدەرلاند، وڭتۇستىك كورەيا جانە اقش جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ فيليالدارى اشىلادى. الەمدىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە قوسىلۋ جوعارى وقۋ ورىندارىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن كۇشەيتىپ، قازاقستاندىق جوعارى بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى ارتتىرادى»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ستۋدەنتتەرمەن قاتار ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە پەداگوگ تا باستى تۇلعاعا اينالۋعا ءتيىس ەكەنىن جەتكىزدى. سونداي-اق بۇل مارتەبەلى ماماندىق يەسىنىڭ بەدەلىن ارتتىرۋدىڭ ەرەكشە ماڭىزى بار ەكەنىن ايتتى.
«ۇكىمەت 2023 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ وقىتۋشىلاردىڭ، سونداي-اق جوعارى وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىنداعى عالىمداردىڭ ەڭبەكاقىسىن ۇلعايتۋ مەحانيزمدەرىن پىسىقتاۋى كەرەك. ءبىز بارلىق ازاماتقا بىردەي مۇمكىندىك بەرەتىن قوعام قۇرىپ جاتىرمىز. سوندىقتان مەملەكەت ساپالى جوعارى بىلىمگە قولجەتىمدىلىكتى ارتتىرۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قابىلدايدى»، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە ينجەنەرلىك-تەحنيكالىق سالاعا ءمان بەرە وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنا ءبىلىم بەرۋ گرانتتارىن ءبولۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىنە توقتالدى.
سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ستۋدەنتتەردى وقىتۋ جانە جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىنە لايىقتى كوڭىل بولۋگە شاقىردى.
«بۇگىندە الماتىداعى 37 مىڭ ستۋدەنتكە جاتاقحانا جەتىسپەيدى. قۇرىلىس قارقىنى قازىرگىدەي باسەڭ بولسا، ءبىز بۇل ماسەلەنى شەشە المايمىز. ونىڭ ۇستىنە، حالىق سانى، ستۋدەنتتەردىڭ سانى جىل وتكەن سايىن ارتىپ كەلەدى. ۇكىمەت كەلەسى جىلى 1 ساۋىرگە دەيىن جاتاقحانا تاپشىلىعىن جويۋ ءۇشىن تىڭ تاسىلدەر ازىرلەۋگە ءتيىس. ەڭ الدىمەن، الماتىداعى احۋالدى رەتكە كەلتىرۋ قاجەت»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى عىلىمنىڭ اشىق ۇلگىسىن ەنگىزۋ ەڭ ءتيىمدى ءتاسىل ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق بۇل ۋنيۆەرسيتەتتەرگە جەكە سەكتورمەن تىعىز ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى دەپ سانايدى.
«مەنىڭ تاپسىرماممەن ۇكىمەت سالىق جەڭىلدىكتەرىن جاساۋ ارقىلى بيزنەستى بۇل ىسكە جۇمىلدىرۋ تاسىلدەرىن ازىرلەپ جاتىر. بيزنەستى عىلىمي-زەرتتەۋ جوبالارىنا قارجى سالۋعا ىنتالاندىرۋ وتە ماڭىزدى. جەر قويناۋىن يگەرەتىن كومپانيالارعا زەرتتەۋ جۇمىستارىنا قارجى ءبولۋدى مىندەتتەۋ كەرەك. ول ءۇشىن زاڭداردى جەتىلدىرىپ، ءتيىستى وزگەرتۋلەر ەنگىزۋ قاجەت»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، عىلىمدى دامىتۋدىڭ مۇنداي ستراتەگياسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ تاعى ءبىر جولى – ەنداۋمەنت-قورلار.
«مەن ساتبايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنان جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ حابىن قۇرۋ تۋرالى تاپسىرما بەردىم. ونىڭ ينفراقۇرىلىمىن تەحنيكالىق وقۋ ورىندارىنىڭ ءبارى پايدالانۋىنا بولادى. ۇكىمەت عىلىمي-زەرتتەۋ حابتارىن قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋى قاجەت. حابتاردى مەملەكەتتىڭ ينۆەستيسيالىق جوبالارىنىڭ ساناتىنا قوسۋ ارقىلى بۇل ماسەلەنى شەشۋگە بولادى»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
كەزدەسۋ سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى ساپالى ءبىلىم الۋ ادامدى قوعامدىق ورتاعا بەيىمدەيتىن، ونىڭ بويىنا ىزگى قۇندىلىقتار مەن مىنەز-قۇلىق نورمالارىن سىڭىرەتىن ماڭىزدى ينستيتۋت ەكەنىن ايتتى.
«ءبىزدىڭ ستۋدەنتتەرىمىز بەن جاس عالىمدارىمىز رەفورمالارعا قولداۋ ءبىلدىرىپ، وزگەرىستەرگە سەنەتىنى ءسوزسىز. ءبىز بۇل وزگەرىستەردىڭ ءبارىن ەلىمىزدىڭ كەلەشەگى–بۇگىنگى جانە ەرتەڭگى جاستار ءۇشىن جاساپ وتىرمىز. ءبىز مەملەكەت پەن قوعام دامۋىنىڭ جاڭا باعىت-باعدارىن تەك بىرگە ايقىنداي الامىز»، –دەدى پرەزيدەنت.