قازاقستان 2060 جىلعا قاراي كومىرتەگىنەن ارىلۋدى كوزدەپ وتىر.
الەمدىك كليماتتىق كۇن تارتىبىنە سۇيەنە وتىرىپ، حالىقارالىق جاسىل تەحنولوگيالار ورتالىعى 2022 جىلعى 10 ناۋرىزىندا العاش رەت CCUS تەحنولوگيالارىن ىلگەرىلەتۋ بويىنشا عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيا ۇيىمداستىردى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
پىكىرتالاسقا مەتاللۋرگيا، تاۋ-كەن، مۇناي-گاز، ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى سالالارىنداعى قازاقستاندىق ءىرى كاسىپورىنداردىڭ 200-دەن استام وكىلدەرى قاتىستى، ولاردىڭ ىشىندە "ارسەلور ميتتل"، "قازاقمىس"، "سامۇرىق قازىنا" كومپانيالار توبى، "تەڭىزشيەۆرويل" جانە ت.ب. بار.
CCUS تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ مۇمكىندىكتەرى، سونداي-اق ونىڭ ارتىقشىلىقتارى تۋرالى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ ساراپشىلارى ايتىپ بەردى. ولاردىڭ قاتارىندا «ICAP»، «ەىدۇ»، «حالىقارالىق ەنەرگەتيكالىق اگەنتتىك»، «JCCS»، «CNPC»، ازيا دامۋ بانكى، ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى ت.ب. بار.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەلدوس اباقانوۆ ءىس-شارانى اشا وتىرىپ، كونفەرەنسيا تاقىرىبىنىڭ وزەكتىلىگىنىڭ جوعارى دارەجەسىن، سونداي-اق زاڭنامالىق قولداۋ كورسەتۋگە دايىندىعىن اتاپ ءوتتى.
ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنىڭ كليماتتىق ساياسات جانە جاسىل تەحنولوگيالار دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ولجاس اعابەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋ جانە CO2 شىعارىندىلارىن ازايتۋعا باعىتتالعان تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدە - ەل ونەركاسىبىنىڭ بەلسەندى بولۋى ماڭىزدى.
«زەرتتەۋلەر كومىرتەكتى بەيتاراپتىققا قول جەتكىزۋ ءۇشىن CCUS تەحنولوگيالارىن قولدانۋ قاجەت ەكەنىن كورسەتتى. كومىرتەكتى بەيتاراپتىققا قول جەتكىزۋ دوكتريناسىنا سايكەس، CCUS تەحنولوگياسىن قولدانۋ جىلۋ ەنەرگەتيكاسىنداعى CO2 شىعارىندىلارىن 107،6 مت، ونەركاسىپتە 13،07 مت قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، سونداي-اق بولات وندىرىسىندەگى شىعارىندىلاردى 60%-عا، اليۋمينيي وندىرىسىندەگى شىعارىندىلاردى 35%-عا، سەمەنت وندىرىسىندەگى شىعارىندىلاردى 48%-عا قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ تولىقتىردى ولجاس اگابەكوۆ.
سونداي-اق، CCUS تەحنولوگياسىن ىلگەرىلەتۋ مەن ەنگىزۋدەگى ۇستانىمىمەن حالىقارالىق ەنەرگەتيكالىق اگەنتتىكتىڭ وكىلى سامانتا ماككاللوح ءبولىستى.
«كومىرتەگىن ۇستاۋ، كادەگە جاراتۋ جانە ساقتاۋ – بۇل ەكونوميكانىڭ ماڭىزدى سەكتورلارىنداعى شىعارىندىلاردى تىكەلەي ازايتۋعا جانە سو2 جويۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جالعىز تەحنولوگيا...كومىرتەكتى بەيتاراپتىلىققا قول جەتكىزۋ جونىندەگى ماقساتتار بۇل تەحنولوگيالاردىڭ بىزگە اسا قاجەت ەكەنىن كورسەتەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.
ەىدۇ-نىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا SIPA وڭىرلىك پلاتفورماسىنىڭ باسشىسى جان-فرانسۋا لەنجەللە قازاقستاننىڭ ورتالىق ازياداعى كومىرتەگى بەيتاراپتىلىعىنا قول جەتكىزۋ ستراتەگياسىن ازىرلەۋمەن اينالىساتىن العاشقى مەملەكەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، ول ەىدۇ قازاقستانعا، اسىرەسە CCUS جوبالارى ءۇشىن تۇراقتى ينفراقۇرىلىمعا ينۆەستيسيا سالۋعا جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋدا جاردەمدەسۋگە دايىن ەكەنىن ءبىلدىردى.
بۇل باستامانى ازيا دامۋ بانكىنىڭ، سونداي-اق ەۋروپالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىنىڭ وكىلدەرى دە قولدادى.
ءوز كەزەگىندە «حالىقارالىق جاسىل تەحنولوگيالار جانە ينۆەستيسيالىق جوبالار ورتالىعى» كەاق باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەرلان تاسبايەۆ مۇنداي تەحنولوگيالار ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى سەكتورلارىندا باسەكەگە قابىلەتتى بولاتىنىن جانە جاھاندىق «جاسىل» ترانزيت جاعدايىندا قازاقستان ءۇشىن قوسىمشا مۇمكىندىكتەر اشاتىنىن ايتتى.
ءىس-شارا قورىتىندىسى بويىنشا تاراپتار حالىقارالىق جاسىل تەحنولوگيالار ورتالىعىنىڭ بازاسىندا كومىرتەكتى ۇستاۋ، ساقتاۋ جانە پايدالانۋ تەحنولوگيالارىن (CCUS) ازىرلەۋ جانە ەنگىزۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ ءۇشىن ءتيىمدى كوممۋنيكاتيۆتىك الاڭعا اينالاتىن جوبالىق كەڭسە (قۇزىرەتتەر ورتالىعى) قۇرۋدى ۇسىندى.
قازاقستان 2060 جىلعا قاراي كومىرتەگىنەن ارىلۋدى كوزدەپ وتىر. مۇنداي ماقساتتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ قويدى.
مەملەكەت باسشىسى جولداۋىندا بۇل باعىتتا بايىپپەن جۇمىس ىستەۋ قاجەتتىگىن العا تارتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدىڭ تۇرعىندار سانى دا، ەكونوميكاسى دا ءوسىپ كەلەدى. ءوسىم ساپالى بولۋ ءۇشىن قۋات كوزدەرى قاجەت.
الەمدىك ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، كومىرتەكتىك بەيتاراپتىققا قول جەتكىزۋ - كومىر ەنەرگەتيكاسىنان تۇپكىلىكتى باس تارتۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. ءسوزسىز، كومىر گەنەراسياسىنىڭ ۇلەسى ساقتالادى. بۇل رەتتە، قورشاعان ورتاعا، اتموسفەراعا تۇسەتىن شىعارىندىلار - كومىرتەكتى ۇستاۋ تەحنولوگيالارىن (CCUS) ەنگىزۋ ەسەبىنەن ازايتىلاتىن بولادى.
كوزدەلگەن ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن پرەزيدەنت ەلىمىزدەگى جاسىل تەحنولوگيالاردىڭ قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋمەن اينالىساتىن حالىقارالىق جاسىل تەحنولوگيالار ورتالىعىن قۇردى.
