ورتا ازيادا قازاقستان قارىزى كوپ ەل اتاندى

حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى 2024 جىلدىڭ سوڭىنا تامان الەمنىڭ قارىزى 100 تريلليون دوللاردان اساتىنىن بولجاپ وتىر.

بۇل جايىندا islam.kz پورتالى kun.uz اقپارات كوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ ءمالىم ەتەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz

بۇل كورسەتكىش الەمدىك جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 93 پايىزىنا تەڭ. ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ ىشىندە قۇندىق ماندە مەملەكەتتىك قارىزدىڭ ەڭ جوعارى مولشەرى قازاقستاندا، ال جىو-گە شاققاندا قىرعىزستاندا تىركەلگەن. حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى (حۆق) 2030 جىلعا قاراي جالپى مەملەكەتتەر قارىزى الەمدىك ءجىو-نىڭ 100 پايىزىنا جەتۋى مۇمكىن ەكەنىن العا تارتىپ وتىر. حۆق-نىڭ مالىمەتىنشە، دەموگرافيالىق تەندەنسيا، جاسىل ەكونوميكاعا كوشۋ جانە كليمات داعدارىسىنا بەيىمدەلۋ جانە گەوساياسي شيەلەنىس جاعدايىندا ەلدەر قورعانىس، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىنا جانە ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىككە جۇمسالاتىن قارجىنى كوبەيتۋدە. وسىنداي سەبەپتەر قارىز مولشەرىن ارتتىرۋعا ەڭ كوپ ىقپال ەتكەن فاكتورلار رەتىندە العا شىعادى. وسى تۇرعىدان العاندا، جاھاندىق قارىزدىڭ جىو-گە قاتىناسى الداعى 5 جىلدا بولجانعان دەڭگەيدەن 10%-عا جوعارى بولۋى مۇمكىن. ەڭ ناشار سەناري بويىنشا جاھاندىق مەملەكەتتىك قارىز ءۇش جىلدان كەيىن الەمدىك ءجىو-نىڭ 115%-نا جەتەدى، بۇل قازىرگى بولجانعان دەڭگەيدەن 20% جوعارى. حۆق ەسەبىنە سايكەس الەم ەلدەرىنىڭ ۇشتەن ەكىسىندە قارىز دەڭگەيى وسپەيدى نەمەسە ازايادى الايدا، امەريكا قۇراما شتاتتارى، ۇلىبريتانيا، برازيليا، فرانسيا، يتاليا جانە وڭتۇستىك افريكا سياقتى ەلدەردە مەملەكەتتىك قارىز جىل سايىن وسەدى. ال ورتا ازيا ەلدەرىنە كەلسەك، 2024 جىلدىڭ قاڭتار ايىنىڭ باسىنداعى دەرەك بويىنشا مەملەكەتتەر قارىزى:

قازاقستان – 59،8 ملرد دوللار، ءجىو-نىڭ 23%-ى (259،3 ملرد دوللار)؛

وزبەكستان – 34،9 ملرد دوللار، ءجىو-نىڭ 34،4%-ى (101،6 ملرد دوللار)؛

قىرعىزستان – 6،2 ملرد دوللار، ءجىو-نىڭ 45،2%-ى (13،7 ملرد دوللار)؛

تاجىكستان – 3،6 ملرد دوللار، ءجىو-نىڭ 30،2%-ى (12،1 ملرد)؛

تۇركىمەنستان – شامامەن 3،8 ملرد دوللار، ءجىو-نىڭ 5%-ى (75،4 ملرد دوللار)

وسى ورايدا ءار ەلدىڭ «مەملەكەتتىك قارىز ءتۋرالىا زاڭناماسىن بولاتىنىن ايتا كەتپەكپىز. وندا قارىز الۋ تەتىكتەرى مەن شەگى بەلگىلەنەدى. ايتالىق، ەلىمىزدە بۇل شەك جالپى ىشكى ونىمگە شاققاندا 27%-دان اسپاۋى ءتيىس؛ ال كورشى وزبەكستاندا - 60 %؛ قىرعىزستاندا - 70%. تاجىكستاندا - 60 %.