رامازان ايىندا ورازا ۇستاۋ بارىسىندا دەنساۋلىققا قاتىستى ەسكەرەتىن ماڭىزدى ماسەلەلەر بار.
بۇل تۋرالى Almaty-akshamy.kz Elorda.info سايتىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.
ماسەلەن، اۋىزاشار كەزىندە اپىل-عۇپىل تاماقتانۋ، سارەسىنە تۇرماۋ، مايلى تاماق نە ءتاتتىنى كوپ جەۋ سەكىلدى ارەكەتتەر دەنساۋلىققا زيانىن تيگىزۋى مۇمكىن. سول ءۇشىن تۇركيانىڭ تاماقتانۋ جانە ديەتا مامانى حاندە سيەۆەن اۆۋك رامازان ايىندا ورازا ۇستاۋشىلارعا مىنا 10 قاتەلىككە ۇرىنباۋدى ەسكەرتىپ، ءوز كەڭەستەرىن بەرەدى، دەپ جازادى قمدب سايتى.
اپىل-عۇپىل تاماق جەۋ
سارەسىنەن اۋىزاشارعا دەيىن اش جۇرگەندىكتەن، قانداعى گليۋكوزانىڭ دەڭگەيى ءتۇسىپ كەتەدى. بۇل ادامدا الدىنا كەلگەننىڭ ءبارىن ءبىر ساتتە جالماپ جەپ قويۋ سەزىمىن وياتادى.
ال، اسىعىس-ۇسىگىس، اپىل-عۇپىل تاماق جەۋ گليۋكوزانىڭ ءبىر ساتتە كوتەرىلۋىنە جانە اۋىزاشار داستارحانىنان كەيىن بىردەن ۇيقىنىڭ كەلۋىنە، سونداي-اق باس اۋرۋىنا سەبەپ بولادى. سونىمەن قاتار، تاماقتى ابدەن شايناماي جۇتا سالعاندىقتان، اعزاڭىزدا توقتىق گورمونى ءبولىنىپ ۇلگەرمەي، بۇدان قارىن تويماعانداي بوپ، نەبىر كوز جاۋىن الار ءتاتتى تاماقتاردان باس تارتا الماي، قاجەتتى مولشەردەن كوپ تاماقتانىپ قويۋىڭىز مۇمكىن. بۇدان اسقازانىڭىز اس قورىتا الماۋ پروبلەماسىنا دۋشار بولىپ، رامازاننان كەيىن سالماق قوسۋ پروبلەماسىنا تاپ بولاسىز.
سارەسىنە تۇرماۋ
ەگەر ءسىز «سارەسىنە تۇرماي-اق، تاماقتى كەشتەۋ ءىشىپ جاتارمىن، ۇيقىم بولىنبەسىن» دەسەڭىز، دەنساۋلىعىڭىزدى تاعى ءبىر ويلاڭىز. سارەسىنە تۇرماساڭىز، كەلەسى كۇنى اۋىزاشارعا، ءتىپتى، اشىعىپ جەتەسىز. بۇل جوعارىدا جازعانىمىزداي، تاعى دا تاماق جەۋ جۇيەڭىزدىڭ بۇزىلۋىنا اكەپ سوعادى. بۇعان قوسا، سارەسىندە جەيتىن جۇمىرتقا، ءسۇت، ىرىمشىك، نان، ايران، جەمىس-جيدەك، قىزاناق، قيار سەكىلدى قۇنارلىلىعى جوعارى تاماقتار جەمەگەندىكتەن، جۇيەسىز تاماقتانۋدان تۋىندايتىن دەنساۋلىق پروبلەمالارىنا شالدىعۋىڭىز مۇمكىن. ال، رامازاندا ءبىر مەزگىل عانا تاماقتانۋ ەنەرگيا جەتىسپەۋشىلىگىنە اكەپ سوعىپ، السىزدىك، بۇلشىق ەت اتروفياسى، وستەوپوروز، شاشتىڭ ءتۇسۋى، انەميا سەكىلدى اۋرۋلارعا جول بەرەدى.
مايلى تاماق جەۋ
مايلى تاماقتاردىڭ اسقازاندا قورىتىلۋ ۋاقىتى ۇزاق ءارى ءسىڭۋى باياۋ. سوندىقتان دا، سارەسى جانە اۋىزاشار كەزىندە مايعا قۋىرىلعان، مايلى، سوۋستى جانە كرەمدى تاماقتاردان اۋلاق بولىڭىز.
اسىرەسە، اۋىزاشار ۋاقىتى وتە كەش، ال اۋىز بەكىتۋ ۋاقىتى ۇزاق بولعاندىقتان، سونداي-اق سارەسىن ىشە سالىپ، جاتىپ قالاتىن جاعدايلار ءجيى بولاتىندىقتان، اعزادا زات الماسۋ پروسەسى (مەتابوليزم) باياۋلايدى، ال، مايلى تاماقتار جىلدام سالماق قوسۋىڭىزعا سەبەپ بولادى. دامىنە قىزىعىپ، قۋىرىلعان تاماق جەگەننەن گورى پەشتە پىسىرىلگەن، وتتا قاقتالعان، بۋعا نە سۋعا پىسىرىلگەن دەگەن سەكىلدى دەنساۋلىققا پايدالى ادىستەرمەن دايىندالعان تاماقتاردى پايدالانىڭىز.
جەمىس-جيدەكتى ارتىق نە كەم جەۋ
ماۋسىمدىق جەمىستەر، اسىرەسە، بويىندا ا، س دارۋمەندەرى بار، تالشىقتى، انتيوكسيدانتتى، شىرىندى جەمىستەر – سالاۋاتتى تاماقتانۋدىڭ باس تارتپاس ازىقتارى.
جۇرەك، بۇلشىقەت، بۋىن اۋرۋلارىنان جانە قاتەرلى ىسىكتەن قورعايتىن ەڭ ماڭىزدى ازىقتاردى قامتيتىن جەمىس-جيدەكتەردى از نە شەكتەن تىس كوپ پايدالانۋ دەنساۋلىق پروبلەمالارىنا اكەپ سوقتىرادى. اۋىزاشار مەن سارەسى اراسى وتە قىسقا بولعاندىقتان، كەيدە جەمىس-جيدەك جەۋدى ۇمىتتىرىپ جىبەرەدى.
دەگەنمەن، جەمىس-جيدەكتى شەكتەن تىس كوپ جەۋ دە ءقاۋىپتى. سوندىقتان دا، رامازاندا 2-3 پورسيا عانا جەمىس-جيدەكجەڭىز. ايتپەسە، اسىرەسە، قاۋىن، قاربىز، ءىنجىر، ءجۇزىم، قۇرما سەكىلدىقۇرامىندا قانتى بار جەمىس-جيدەكتەر بەلدىڭ اينالاسىنا ماي جينالۋىنا سەبەپ بولادى.
ءسۇت ونىمدەرىن از پايدالانۋ
ءسۇت، ايران، ءىرىم شىك، قۇرت سەكىلدى ازىقتار ساپالى پروتەين، كالسيي، فوسفور، مىرىش سەكىلدى مينەرالدار مەن ۆ6، ۆ12 سەكىلدى ماڭىزدى دارۋمەندەردىڭ قاي نار كوزى.
ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرىنىڭ قۇنارلىلىعى جاعىنان ايران پروبيوتيكتەرگە باي. رامازان ايىندا جۇيەلى تۇردە پايدالانىلعان جاعدايدا ءىش جەلدەنۋى، اس قورىتپاۋشىلىق، ءىش قاتۋ سەكىلدى اس ءسىڭىرۋ پروبلەمالارىنا جاقسى اسەر ەتۋىمەن قاتار، بويعا قۋات بەرىپ، اۋرۋلارعا قارسى قورعانىس قىزمەتىن جاقسارتادى. سونىمەن قاتار، قاجەتتى سۇيىقتىقتىڭ ورنىن تولتىرۋدى دا قامتاماسىز ەتەدى. سارەسى مەن اۋىزاشاردا نە جەڭىل-جەلپى اس رەتىندە كۇنىنە 2 ستاقان ءسۇت نە ايران سەكىلدى ءسۇت ونىمدەرىن پايدالانۋ كەرەك. ءسۇت ونىمدەرىن پايدالانۋدى ازايتۋ بۇلشىقەت اتروفياسى، وستەوپوروز، اس قورىتپاۋ سەكىلدى پروبلەمالارعا جول بەرۋى مۇمكىن.
جەتكىلىكتى مولشەردە سۋ ىشپەۋ
ادام اعزاسىنىڭ ورتاشا 60 پايىزىن قۇراعان سۋدى جازدىڭ ىستىق كۇندەرىندە تەرلەۋ ارقىلى جوعالتامىز.
رامازان ايىندا جەتكىلىكتى مولشەردە سۋ ىشپەۋ،اسىرەسە، ءىش جۇرمەۋ سەكىلدى اس قورىتۋ پروبلەمالارىنا، السىزدىك، باس اۋرۋى، كونسەنتراسيانىڭ بۇزىلۋى، بۇلشىقەت سپازمى سەكىلدى دەنساۋلىعىمىزدىڭ ماڭىزدى قۇندىلىقتارىنىڭ بۇزىلۋىنا سەبەپ بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان دا رامازان كەزىندە اعزاڭىزدى شولدەتپەس ءۇشىن اۋىزاشار مەن سارەسى اراسىندا كەمى 2-2،5 ليتر سۋ ءىشۋىڭىز كەرەك. ەگەر سۋ ءىشۋدى ۇناتپاساڭىز، ايران، قانتسىز كومپوت، وسىمدىك شايلارىن، مينەرالدى سۋ سەكىلدى سۋعا بالاما سۇيىقتىقتار ءىشىڭىز.
سامسا جەۋدە شەكتەن شىقپاۋ
ءيىسى مۇرنىڭدى جاراتىن نەبىر سامسالار رامازان داستارحانىنىڭ ءسانى ەكەنى جاسىرىن ەمەس.
ەتتى، ىرىمشىكتى سامسالاردىڭ بىرەۋىنىڭ ءوزى جوعارى كالوريالى ازىق بولىپ تابىلادى. كومىرسۋعا دا باي. سوندىقتان دا، اۋىزاشار كەزىندە قىزىعىپ، شەكتەن كوپ سامسا جەپ قويساڭىز، رامازان بىتكەن سوڭ ارىقتاۋ ءۇشىن ديەتا ۇستانۋىڭىزعا تۋرا كەلەدى.
ءشاربات دەسەرتتەر
ءشاربات قوسىلعان دەسەرتتەر ديابەت قانتىمەن دايىندالعان دەسە دە، ۇن مەن مايدان-اق تاتتىگە باي بولادى.
وسى سەبەپتى مۇنداي ءشاربات نە قانت قوسىلعان دەسەرتتەردىڭ ورنىنا ءسۇت ونىمدەرىنەن جاسالعان نە جەمىستى دەسەرتتەردى تاڭداعانىڭىز دۇرىس. تەك مولشەرىنە كوڭىل ءبولىڭىز. سەبەبى، جەمىستى دەسەرتتەر دە ىشىندەگى فرۋكتوزانىڭ سەبەبىنەن قان قۇرامىنداعى گليۋكوزامەن جىلدام بايلانىسقا تۇسەتىن كومىرسۋلارعا باي بولادى. سول سەبەپتى اپتادا بىر-ەكى رەتتەن ارتىق جەمەگەن ابزال. بەل ايماعىنا ماي جينالۋىنا بايلانىستى، اسىرەسە، تورت، ءبالىش، پاحلاۆا سەكىلدى جوعارى كالوريالى دەسەرتتەردەن الشاق بولىڭىز.
تاماق جەگەن سوڭ ۇيىقتاۋ
كۇنى بويعى جۇمىس، كەپتەلىس سترەسى، اشتىق، شولدەۋدەن كەيىن اۋىزاشار كەزىندەگى اپىل-عۇپىل ءارى تويا-تىڭقيا تاماق جەۋ ءارى بىردەن كوتەرىلەتىن گليۋكوزانىڭ سەبەبىنەن ءتاتتى ۇيقى ءسىزدى وزىنە تارتۋى مۇمكىن. بۇعان جول بەرمەڭىز!
ويتكەنى، تاماق ىشەر-ىشپەستەن ۇيىقتاۋىڭىز جىلدام سالماق قوسۋىڭىزعا سەبەپ بولادى. تاماقتان ءىشىپ بولعان سوڭ 1-1،5 ساعاتتان كەيىن 30-40 مينۋتتاي جاياۋ ءجۇرۋ قانداعى قانتتىڭ مولشەرىن، قان قىسىمىن، جۇرەكتىڭ ساۋلىعىن ساقتايتىن بولادى.
تاماق مولشەرىنە نازار اۋدارۋ
قارىن اشقان سوڭ، البەتتە، جىلدام تاماقتانۋدى قالاي سىز. اۋىزاشار ءۇشىن دايىندالعان كوزدىڭ جاۋىن الاتىن، ءيىسى مۇرىن جاراتىن داستارحانعا الدانىپ، مولشەرلى ءىشۋدى ۇمىتىپ كەتپەڭىز. سوندىقتان دا، اۋىزاشاردى سورپامەن باستاپ، تاماقتى ابدەن شايناپ جەپ، اسقازاننىڭ توقتىق ۇنىنە ۇنەمى قۇلاق ءتۇرىپ وتىرىڭىز.