قازاقستان مەن ەۋروپالىق وداق اراسىنداعى كەڭەيتىلگەن ارىپتەستىك پەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلعانىنا ون جىل وتە ءبىزدىڭ قارىم-قاتىناسىمىز كەڭ جانە سەرپىندى سەرىكتەستىككە اينالدى. بۇل سەرىكتەستىك ساياسي ديالوگتى، قاۋىپسىزدىك پەن ەكونوميكالىق دامۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى، سونداي-اق كوپجاقتى ديپلوماتيانى، ءوزارا بايلانىستىلىق پەن يننوۆاسيالاردى قامتيدى. گەوساياسي شيەلەنىس پەن جاھاندىق بەلگىسىزدىكپەن ەرەكشەلەنەتىن داۋىردە، قازاقستان ەو ءۇشىن تۇراقتى، سىندارلى جانە پەرسپەكتيۆالى سەرىكتەس بولىپ قالا بەرەدى.
كوپجاقتى دەڭگەيدە ءبىز بۇۇ جارعىسىنىڭ قاعيداتتارىن ساقتاۋ، بەيبىت شەشىمدەردى ىلگەرىلەتۋ، ەرەجەلەر مەن ىنتىماقتاستىققا، سونداي-اق ەلدەردىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن قۇرمەتتەۋگە نەگىزدەلگەن حالىقارالىق جۇيەنى نىعايتۋ ماقساتىندا تىعىز ىنتىماقتاستىقتامىز. قازاقستاننىڭ ديپلوماتيالىق ىس-ارەكەتى – قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋدان باستاپ جاھاندىق فورۋمدارعا قاتىسۋعا دەيىن – ەو-تىڭ بەيبىتشىلىكتى ىلگەرىلەتۋ، ديالوگ ورناتۋ، شيەلەنىستى ازايتۋ جانە حالىقارالىق سەرىكتەستىكتى نىعايتۋ جونىندەگى باسىمدىقتارىنا سايكەس كەلەدى. وسى ورتاق كوزقاراستىڭ ارقاسىندا ءبىزدىڭ قارىم-قاتىناسىمىز بارىنشا ستراتەگيالىق سيپاتقا يە بولىپ، ىنتىماقتاستىعىمىز قازىرگى زامانعى گەوساياسي كونتەكستە، مىسالى سانكسيالاردى اينالىپ ءوتۋدىڭ الدىن الۋ ماسەلەلەرى سالاسىندا اناعۇرلىم وزەكتى بولىپ وتىر. سوعىستى توقتاتىپ، ۋكراينادا جان-جاقتى، ءادىل جانە تۇراقتى بەيبىتشىلىك ورناتۋ – قازاقستان مەن ەو-تىڭ ورتاق باسىمدىعى.
ناقتى ناتيجەلەردى كورىپ وتىرعان سەرىكتەستىگىمىزدىڭ تاعى ءبىر سالاسى – كولىك ءوزارا بايلانىستىلىعى. ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك ءدالىزى ورتالىق ازيا مەن ەۋروپا اراسىنداعى سەنىمدى ءارى تۇراقتى كوپىر رەتىندە ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە بولدى. 10 ميلليارد ەۋرودان استام ەۋروپالىق جانە حالىقارالىق ينۆەستيسيالاردىڭ ارقاسىندا ورتا ءدالىز جىلدامىراق، تيىمدىرەك جانە نەگىزىنەن سيفرلىق سيپاتقا يە بولىپ كەلەدى. بۇل باعىتتى نىعايتۋ تەك ساۋدا ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار وسالدىقتى ازايتاتىن جانە ەۋروپانىڭ ايماقتاعى باسقا ەلدەرمەن بايلانىسىن ءارتاراپتاندىراتىن بارىنشا ورنىقتى ەۋرازيالىق كولىك ينفراقۇرىلىمى ارحيتەكتۋراسىن قۇرۋ ءۇشىن دە وتە ماڭىزدى.
ەكونوميكالىق بايلانىستار سەرىكتەستىگىمىزدىڭ بەرىك جانە ماڭىزدى تىرەگى بولىپ قالا بەرەدى. قازاقستاندا 4000-نان استام ەۋروپالىق كومپانيا جۇمىس ىستەيدى، ال «Horizon Europe» جانە «Erasmus+» باعدارلامالارى اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق، سونداي-اق كەڭەيىپ كەلە جاتقان تۇلعاارالىق بايلانىستار ءبىزدىڭ ۇزاق مەرزىمدى جاڭعىرتۋعا سالىپ جاتقان ينۆەستيسيالارىمىزدىڭ ايقىن كورىنىسى. ۆيزالىق رەجيمدى جەڭىلدەتۋ تۋرالى كەلىسسوزدەر ىسكەرلىك، يننوۆاسيالىق جانە اكادەميالىق بايلانىستاردى دامىتۋعا ىقپال ەتە وتىرىپ، وسى ءوزارا ءىس-قيمىلدى ودان ءارى نىعايتادى. سەرىكتەستىگىمىزدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى ءارى ستراتەگيالىق اسپەكتىسى – قازاقستان مەن ەۋروپانىڭ «جاسىل» جانە سيفرلىق كوشۋىنىڭ نەگىزىندە جاتقان اسا ماڭىزدى شيكىزات، ەنەرگيا رەسۋرستارى مەن تەحنولوگيالاردى جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ.
جاقىندا ورىن العان جەتكىزۋدەگى ىركىلىستەر جاھاندىق جەتكىزۋشىلەردىڭ از سانىنا شامادان تىس تاۋەلدىلىكتىڭ تاۋەكەلدەرىن كورسەتتى. قازاقستان-ەو ارىپتەستىگىنىڭ وسى پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن بىرەگەي مۇمكىندىكتەرى بار. ول ەنەرگەتيكالىق ءارتاراپتاندىرۋدى جەدەلدەتۋگە، جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنە ينۆەستيسيالاردى ۇلعايتۋعا، تەحنولوگيالىق دامۋدى قولداۋعا جانە ەو اسا ماڭىزدى دەپ سانايتىن شيكىزاتتىڭ ەلەۋلى ۇلەسىن جەتكىزۋگە ىقپال ەتۋى مۇمكىن. شيكىزات، اككۋمۋلياتورلىق باتارەيالار مەن جاسىل سۋتەك جونىندەگى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگىمىز، سونداي-اق 2025-2026 جىلدارعا ارنالعان بىرلەسكەن جول كارتاسى وسى الەۋەتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن بەرىك نەگىز قالايدى.
ءبىزدىڭ بولاشاقتاعى ورتاق مىندەتىمىز وڭدەۋ جانە قايتا وڭدەۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىعىمىزدى تەرەڭدەتەتىن، سونداي-اق گەولوگيالىق بارلاۋ، اككۋمۋلياتورلىق باتارەيالاردى قايتا وڭدەۋ جانە ەكولوگيالىق تازا سۋتەگى سياقتى سالالارداعى يننوۆاسيالارعا ىقپال ەتەتىن ستراتەگيالىق جانە تيىمدىلىگى جوعارى جوبالاردى ايقىنداۋ بولىپ تابىلادى. بۇل تەك ماتەريالدار تۋرالى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەو-تىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن نىعايتا وتىرىپ، قازاقستاننىڭ ونەركاسىپ سەكتورىن جاڭعىرتۋعا ىقپال ەتەتىن تۇراقتى، بولاشاققا باعىتتالعان قۇن تىزبەكتەرىن دامىتۋ تۋرالى.
كەڭەيتىلگەن ارىپتەستىك پەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە 10 جىل بۇرىن قويىلعان جانە ءقازىر ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ باعىتى ناقتى ايقىندالعان. ءبىز بەيبىتشىلىكتى ىلگەرىلەتەتىن، جاھاندىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتاتىن، ورنىقتى بايلانىستاردى كۇشەيتەتىن جانە قازاقستان مەن ەۋروپانىڭ ۇزاق مەرزىمدى تۇراقتىلىعىن قولدايتىن سەرىكتەستىك قۇرىپ جاتىرمىز».
كەلەسى ونجىلدىق ىسكە اسىرۋ بەلگىسىمەن ءوتۋى ءتيىس: قوسىلعان قۇندى قۇرۋ تىزبەكتەرىن نىعايتۋ، ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ، تەحنولوگيالىق ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ جانە ناقتى بىرلەسكەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ. قازاقستان - بۇل جولدا سەنىمدى سەرىكتەس. «بىرگە ءبىز ورتاق قيىندىقتاردى ورتاق ارتىقشىلىقتارعا اينالدىرىپ، ەكى تاراپ ءۇشىن دە ءقاۋىپسىز، تۇراقتى جانە باسەكەگە قابىلەتتى بولاشاقتى قالىپتاستىرا الامىز.
انتونيۋ كوشتا، ەۋروپالىق كەڭەس پرەزيدەنتى