اتالعان قوزعالىستىڭ تاريحى، بۇگىنى مەن بولاشاعى تالقىلاندى
ۇلتتىق كىتاپحانا قابىرعاسىندا «نيەۆادا–سەمەي» قوزعالىسىنىڭ قاتىسۋشىلارى باس قوستى. ءىس-شاراعا «نيەۆادا–سەمەي» انتيادرولىق قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ولجاس سۇلەيمەنوۆ، جۋرناليستيكا اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى ساعىمباي قوزىبايەۆ، قازاقستان جۋرناليستيكا اكادەمياسىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى، «نيەۆادا–سەمەي» قوزعالىسىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى ۆالەريي جانداۋلەتوۆ جانە وزگە دە زيالىلار قاتىستى.
ءىس-شارا بارىسىندا قازاقستان تاريحىنداعى ەڭ ماڭىزدى بەتبۇرىستاردىڭ بىرىنە اكەلگەن «نيەۆادا–سەمەي» قوزعالىسىنىڭ تاريحى بۇگىنى مەن بولاشاعى تالقىلاندى.
– كەڭەستىك كەزەڭدە يادرولىق جارىلىستىڭ گۇل بەينەسىن العاشقى بولىپ سەمەي تۇرعىندارى كوردى. 29 تامىز كۇنى، 1949 جىل. ودان كەيىن 40 جىل بويى قازاقستاندىقتار يادرولىق سىناقتىڭ زاردابىن شەكتى. سول سىناقتار شىن مانىندە قانشا ادامنىڭ ءومىرىن قۇرتقانىن بىلمەيمىز. بۇل دەرەكتەر مۇمكىن بىرەۋگە بەلگىلى شىعار، ءبىراق بىزگە ءالى جەتكەن جوق، – دەدى ولجاس سۇلەيمەنوۆ. ول سونداي-اق قوزعالىستىڭ العاشقى قادامدارىن ەسكە الدى.
– كەڭەستىك بيلىك 1963 جىلدان بەرى جەر استى سىناقتارىنا كوشتى. سوندىقتان ءبىز جارىلىستاردىڭ ادامدار ءۇشىن زيانى جوق دەپ ويلايتىنبىز. مەن دە ءبارى سەكىلدى سىناقتىڭ قاۋىپسىزدىگىنە سەنەتىنمىن. ال العاشقى جارىلىستان 40 جىل وتكەن سوڭ، 1989 جىلى اقپان ايىندا ماعان اسكەري ۇشقىش حابارلاستى. ول ماعان كەز كەلگەن سىناقتىڭ ءقاۋپى بولاتىنىن ايتتى. كەڭەستىك باسشىلار جەل تەك باتىسقا سوققاندا سىناق وتكىزەدى ەكەن. ءبىراق سوڭعى جارىلىس كەزىندە دۇرىس ەسەپتەمەگەن بولۋى كەرەك، ۋلى گاز بۇكىل اۋماققا تاراپ، اسكەريلەردىڭ وتباسىلارىنا دا زيان تيگىزىپتى، – دەپ ەسكە الدى قوعام قايراتكەرى.
ولجاس سۇلەيمەنوۆ ايتىلعان وقيعادان سوڭ جازۋشىلار وداعىنىڭ قابىرعاسىندا «كىتاپسۇيەر قاۋىم كۇنى» دەگەن اتپەن سەمەيدەگى سىناقتار تۋرالى ايتاتىن جينالىس اشادى.
– راديودان «كىتاپسۇيەر قاۋىم كۇنىنە» وراي جيىن وتكىزەتىنىمىزدى جانە سەمەي پوليگونىنىڭ ماسەلەسى جايلى قىسقاشا ءسوز قوزعالاتىنىن حابارلادىم. ءبىراق جينالىستىڭ وزىنە «كىتاپسۇيەرلەر» ەمەس، پوليگونعا قارسى قاۋىم جينالدى. سوندا كوپشىلىك «پوليگون جويىلسىن» دەپ ايقايلادى. مەن بۇل سوزدەردى ۇرانعا اينالدىرۋدى ۇسىندىم. وسى جيىندا «نيەۆادا–سەمەي» قوزعالىسىنىڭ نەگىزى قالاندى، – دەدى و.سۇلەيمەنوۆ.
دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا وزەكتى ماسەلەلەر تالقىلانعان سوڭ جۋرناليستيكا اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى ساعىمباي قوزىبايەۆ ولجاس سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ بيىلعى لاۋرەاتى ازات اكىمبەكتى ماراپاتتادى.