مۇگەدەكتىكتى سيفرلىق فورماتتا راسىمدەۋ ماڭىزدى

قازىرگى تاڭدا مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇيەسىنىڭ اشىقتىعى، قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرۋ جانە مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى وڭالتۋ مەن جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسى وزەكتى بولىپ وتىر. وسى رەتتە ءبىز حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ سالاسىنداعى رەتتەۋ جانە باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ تۇركىستان وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، وبلىستىق مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما سالاسىنىڭ باسشىسى مارات ارحاروۆپەن سۇحباتتاسقان بولاتىنبىز. وسى سالانىڭ بىلىكتى مامانى، ءوز ءىسىنىڭ كاسىبي شەبەرى مارات امانعالي ۇلى مۇگەدەكتىكتى تاعايىنداۋ ءتارتىبى، وڭالتۋ شارالارى، سيفرلاندىرۋ جانە حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرۋ توڭىرەگىندە جان-جاقتى اڭگىمەلەپ بەردى. 

مەديسينا – مەنىڭ ومىرلىك تاڭداۋىم

– مارات امانعالي ۇلى، ءسىز بۇل قىزمەتكە قالاي كەلدىڭىز؟ دارىگەرلىك-ساراپتامادان وتكىزۋدى ۇيرەتەتىن بىزدە ارنايى جوعارعى وقۋ ورنى بار ما؟ ءسىز بۇعان دەيىن بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنان ءوتىپ، ارنايى ءبىر ماماندىق بويىنشا سانات مەڭگەردىڭىز بە؟

– مەن ءوز ماماندىعىمدى مەديسينالىق جوعارى وقۋ ورنىندا الدىم. باستاپقىدا جالپى مەديسينا سالاسىندا ءبىلىم الىپ، كەيىن مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما باعىتىنا مامانداندىم. بۇل سالا – تەك مەديسينا عانا ەمەس، الەۋمەتتىك قورعاۋ مەن زاڭنامالىق رەتتەۋدى دە قامتيتىن كۇردەلى ءارى جاۋاپتى جۇمىس.

قازاقستاندا ءدال وسى باعىتتا ارنايى جوعارى وقۋ ورنى جوق. دەگەنمەن، مەديسينا ماماندارى ارنايى كۋرستار ارقىلى بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىرىپ، مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپشى بولا الادى. مەن دە كاسىبي بىلىكتىلىگىمدى ارتتىرۋ ماقساتىندا بىرنەشە مارتە ارنايى دايارلىقتان ءوتتىم. ساراپتامالىق قىزمەتتىڭ جوعارى دەڭگەيدە جۇرگىزىلۋى ءۇشىن مامانداردىڭ ۇنەمى وقىپ، جاڭا ادىستەردى مەڭگەرۋى ماڭىزدى.

بۇل سالاداعى قىزمەتتىڭ باستى ماقساتى – حالىقتىڭ الەۋمەتتىك قورعالۋى مەن مەديسينالىق ساراپتامانىڭ ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋ. سوندىقتان، بۇل قىزمەتكە كەلگەن ءار مامان ءوزىنىڭ كاسىبي جاۋاپكەرشىلىگىن تەرەڭ سەزىنىپ، الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك قاعيدالارىن ۇستانۋى ءتيىس.

– جالپى ەلىمىزدە، سونىڭ ىشىندە تۇركىستاندا دارىگەرلىك-ساراپتاما ماماندارى اراسىندا مەديسينا عىلىمىنىڭ كانديداتتارى، دوكتور، پروفەسسور عىلىمي اتاقتارىن العان ماماندار بار ما؟

– قازىرگى تاڭدا تۇركىستان وبلىسىندا مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما سالاسىندا قىزمەت اتقاراتىن ماماندار اراسىندا عىلىمي اتاعى بار، ياعني مەديسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوكتورى نەمەسە پروفەسسورى دارەجەسىنە يە ماماندار جوق. دەگەنمەن، بۇل سالادا جىلدار بويى جيناقتالعان تاجىريبەسى مول، جوعارى بىلىكتى ساراپشىلار جۇمىس ىستەيدى.

مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما – تەرەڭ كاسىبي ءبىلىم مەن تاجىريبەنى تالاپ ەتەتىن ەرەكشە باعىت. مۇندا تەك مەديسينالىق ءبىلىمى عانا ەمەس، الەۋمەتتىك جانە قۇقىقتىق اسپەكتىلەردى دە جاقسى مەڭگەرگەن ماماندار ەڭبەك ەتەدى. وسى سەبەپتى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارى مەن تاجىريبە الماسۋ شارالارى ۇزدىكسىز جۇرگىزىلىپ، مامانداردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن ارتتىرۋعا باسىمدىق بەرىلۋدە.

ارينە، عىلىمي-زەرتتەۋ سالاسىنىڭ دامۋى مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتامانىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەرى ءسوزسىز. سوندىقتان، الداعى ۋاقىتتا بۇل سالادا عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ، بىلىكتى كادرلار دايىنداۋ باعىتىندا جاڭا مۇمكىندىكتەر قاراستىرىلادى دەپ سەنەمىز.

مامان دايارلاۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ قاجەت

– قازاقستاندا دارىگەر-ساراپشىلاردىڭ ءبىلىمىڭ جەتىلدىرەتىن ارنايى ينستيتۋت قۇرىلعان با؟ ەگەر جوق بولسا، وسىنداي ينستيتۋت اشۋعا نە كەدەرگى؟ سىزدەر دارىگەر-ساراپشىلاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارىن قالاي ۇيىمداستىراسىزدار؟ ول ءۇشىن شەتەلدەن ارنايى ماماندار شاقىرىلا ما؟

– قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما ماماندارىنىڭ بىلىكتىلىگىن جەتىلدىرۋگە ارنالعان ارنايى ينستيتۋت جوق. دەگەنمەن، بۇل سالاداعى مامانداردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن كوتەرۋ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى مەن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى.

مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما – ەرەكشە دايارلىق پەن تەرەڭ ءبىلىمدى تالاپ ەتەتىن سالا. بۇل باعىتتاعى ماماندار تەك مەديسينامەن شەكتەلمەي، الەۋمەتتىك قورعاۋ، زاڭنامالىق نەگىزدەر، پسيحولوگيا جانە وڭالتۋ شارالارى بويىنشا دا جان-جاقتى ءبىلىم الۋى ءتيىس. سوندىقتان، ەلىمىزدە وسىنداي مامانداردى دايارلايتىن جانە ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىراتىن دەربەس ينستيتۋت اشۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر.

بۇگىندە مامانداردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن كوتەرۋ ارنايى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارى ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل كۋرستار وتاندىق مەديسينالىق وقۋ ورىندارىنىڭ بازاسىندا، سونداي-اق شەتەلدىك وزىق تاجىريبەلەرگە سۇيەنە وتىرىپ ۇيىمداستىرىلادى. وقۋ باعدارلامالارى حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس جاساقتالىپ، ساراپتامالىق ادىستەر، وڭالتۋ جۇيەلەرى، ينكليۋزيۆتى ورتا قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرى قامتىلادى.

مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇيەسىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن مامانداردىڭ كاسىبي دايىندىعى مەن بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ باستى باسىمدىق بولىپ قالا بەرەدى. وسى سالادا ارنايى ينستيتۋت اشۋ – ۋاقىت تالابى. ەگەر بۇل باستاما جۇزەگە اسسا، ەلىمىزدە مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما سالاسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلىپ، حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەت ساپاسى ايتارلىقتاي جاقساراتىنى ءسوزسىز.

– تۇركىستاندا نەشە مۇگەدەك جان تۇرادى، قاي توپتا، ونىڭ ىشىندە نەشەۋى بالا، وسىنىڭ ءبارىنىڭ ستاتيستيكاسى بار ما؟

– تۇركىستان وبلىسىندا مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردىڭ سانى جىل سايىن وزگەرىپ وتىرادى. سوڭعى دەرەكتەر سۇيەنسەك، 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، وبلىستا 100567 مۇگەدەكتىگى بار ادام تىركەلگەن. ولاردىڭ ىشىندە 15 252ء-سى بالالار.

مۇگەدەكتىك توپتارى بويىنشا مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردىڭ سانى:

زاماناۋي دياگنوستيكا ماڭىزدى

– سىزدەردىڭ مەكەمەلەرىڭىزدىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسى قانشالىقتى جەتىلدىرىلگەن؟ قۇرال-سايمان، قوندىرعىلارىڭىز تۇگەل مە؟

– مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما قىزمەتىنىڭ ساپاسى، ەڭ الدىمەن، ونىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جابدىقتالۋىنا بايلانىستى. ءبىزدىڭ مەكەمەدە قاجەتتى قۇرال-جابدىقتاردىڭ باسىم بولىگى بار جانە ولار بەلگىلەنگەن تالاپتارعا ساي جۇمىس ىستەيدى. دەگەنمەن، زامان تالابىنا سايكەس جاڭارتۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر.

ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – دياگنوستيكا جابدىقتارىنىڭ جاڭارتىلۋى. مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ مەن وڭالتۋ شارالارىن جوسپارلاۋ كەزىندە ناقتى ءارى ءدال مەديسينالىق قورىتىندى شىعارۋ وتە ماڭىزدى. سوندىقتان، زاماناۋي دياگنوستيكالىق قۇرىلعىلارمەن جابدىقتاۋ ءبىزدىڭ قىزمەتىمىزدىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

تاعى ءبىر وزەكتى باعىت – سيفرلاندىرۋ جانە ەلەكتروندىق قۇجات اينالىمىن جەتىلدىرۋ. بۇگىندە مەديسينا مەن الەۋمەتتىك قىزمەت سالاسىندا قاعازباستىلىقتى ازايتىپ، پروسەستەر اۆتوماتتاندىرىلعان. بۇل ازاماتتاردىڭ قۇجات راسىمدەۋ ۋاقىتىن قىسقارتىپ قانا قويماي، قىزمەت ساپاسىن دا جاقسارتادى. وسى رەتتە ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ باستاماسىمەن مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتامانى سىرتتاي-پرواكتيۆتى كۋالاندىرۋ جۇرگىزۋ ەنگىزىلدى.

قازىرگى تاڭدا ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى جاڭعىرتۋ جانە سيفرلىق جۇيەلەردى ەنگىزۋ باعىتىندا كەشەندى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. بۇل وزگەرىستەر حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەتتىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا جانە پروسەستەردى جەڭىلدەتۋگە ىقپال ەتەدى.

– نەگىزگى مەكەمەدە شتات از بولسا، بۇل ءوز كەزەگىندە مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى ادامدارعا كورسەتىلەتىن الەۋمەتتىك قىزمەتتەردىڭ قولجەتىمدىلىگىن شەكتەپ، ساپاسىز تومەندەتەتىنى ءسوزسىز. بۇل رەتتە سىزدەردە شتات جەتكىلىكتى مە؟ سىزدەرگە تۇسەتىن فۋنكسيونالدىق جۇكتەمە وتە ۇلكەن ەمەس پە؟

– الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسىندە مامان تاپشىلىعى – ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. بۇگىندە ءبىزدىڭ مەكەمەدەگى ماماندار سانى شەكتەۋلى، بۇل ءوز كەزەگىندە قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە اسەر ەتەدى.

الەۋمەتتىك قىزمەتتىڭ تيىمدىلىگى كورسەتىلەتىن كومەكتىڭ جىلدامدىعى مەن ساپاسىنا تىكەلەي بايلانىستى. الايدا، شتاتتىڭ جەتكىلىكسىزدىگى كەي جاعدايلاردا ازاماتتارعا قىزمەت كورسەتۋدىڭ ۋاقىتىن ۇزارتۋعا نەمەسە جۇكتەمەنىڭ ارتۋىنا الىپ كەلەدى. بۇل، اسىرەسە، مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ، وڭالتۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋ جانە الەۋمەتتىك كومەكتى تاعايىنداۋ پروسەستەرىندە بايقالادى.

فۋنكسيونالدىق جۇكتەمە دە جوعارى. ماماندار تەك مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزىپ قانا قويماي، مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى وڭالتۋ، الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىن ۇيىمداستىرۋ، قۇقىقتىق كەڭەس بەرۋ، قۇجاتتاندىرۋ جانە مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى جۇزەگە اسىرۋ سياقتى بىرنەشە باعىتتى قاتار الىپ جۇرەدى.

وسىعان بايلانىستى، كادر تاپشىلىعىن شەشۋ باعىتىندا جۇيەلى جۇمىستار جۇرگىزىلۋى قاجەت. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن شتاتتىق بىرلىكتەردى كوبەيتىپ، قوسىمشا ماماندار تارتۋ كەرەك. جالاقىنى كوتەرۋ جانە الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋ ارقىلى مامانداردىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ماڭىزدى. كاسىبي بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىن كۇشەيتىپ، مامانداردى ۇزدىكسىز وقىتۋدى ۇيىمداستىرۋ كەرەك.

مەملەكەتتىك دەڭگەيدە بۇل ماسەلەنى شەشۋ الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرىپ، حالىققا كورسەتىلەتىن كومەكتىڭ جەدەل ءارى ءتيىمدى بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. سوندىقتان بۇل باعىتتاعى جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا جالعاسىن تابادى.

جاس مامانداردى ىنتالاندىرۋ كەرەك

– دارىگەرلىك-ساراپتاما قىزمەتىندەگى جۇمىسقا دەگەن قىزىعۋشىلىق جاستار اراسىندا قانداي دەڭگەيدە؟ جاستاردى بۇل سالاعا كوپتەپ تارتۋىمىز ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟

– بۇگىندە دارىگەرلىك-ساراپتاما قىزمەتىنە جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعى ايتارلىقتاي جوعارى ەمەس. بۇل ەڭ الدىمەن، سالانىڭ كوپشىلىككە كەڭىنەن تانىس بولماۋىمەن، ماماندارعا قويىلاتىن جوعارى كاسىبي تالاپتارمەن جانە جۇمىس جۇكتەمەسىنىڭ اۋىرلىعىمەن بايلانىستى. سونىمەن قاتار، ەڭبەكاقىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى بولماۋى مەن الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى دە جاستاردىڭ بۇل ماماندىقتى تاڭداۋىنا كەرى اسەر ەتەدى.

وسى سالاعا جاستاردى كوبىرەك تارتۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىن كۇشەيتۋ قاجەت. جاس ماماندارعا تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ، كوتەرمە جاردەماقىلار مەن جەڭىلدىكتەر بەرۋ، ولاردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ مۇمكىندىكتەرىن جەڭىلدەتۋ سياقتى ىنتالاندىرۋ شارالارى قاراستىرىلۋى ءتيىس. سونىمەن بىرگە، دارىگەرلىك-ساراپتاما ماماندارىنىڭ ەڭبەكاقىسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ارتتىرۋ، ولاردىڭ جاۋاپتى قىزمەتىنە سايكەس قوسىمشا قارجىلىق قولداۋ تەتىكتەرىن ەنگىزۋ – سالاداعى كادرلىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدى شارتتارىنىڭ ءبىرى.

مەديسينالىق وقۋ ورىندارىندا دارىگەرلىك-ساراپتاما باعىتى بويىنشا ماماندار دايارلاۋدى جۇيەلى جولعا قويۋ جانە ارنايى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ەنگىزۋ دە وزەكتى ماسەلە. جاس مامانداردىڭ تاجىريبەدەن ءوتۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتىپ، بىلىكتى ساراپشىلارمەن بىرگە جۇمىس ىستەۋىنە جاعداي جاساۋ ولاردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى. سونداي-اق، حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي وقىتۋ جۇيەسىن دامىتىپ، شەتەلدىك تاجىريبەنى ەنگىزۋ ارقىلى دارىگەرلىك-ساراپتاما قىزمەتىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا بولادى.

بۇل سالاعا جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن كەشەندى شارالار قاجەت. مەملەكەت تاراپىنان الەۋمەتتىك جانە قارجىلىق قولداۋ كورسەتىلىپ، ماماندار دايارلاۋ جۇيەسى جەتىلدىرىلسە، بۇل ءوز كەزەگىندە دارىگەرلىك-ساراپتاما قىزمەتىنە جاس مامانداردىڭ كوپتەپ كەلۋىنە ىقپال ەتىپ، سالاداعى قىزمەت ساپاسىنىڭ ارتۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.

تەڭسىزدىكتى جويۋ قاجەت

– سىزدەردەگى دارىگەرلەردىڭ جالاقىسى قانشا؟ سىزدەردىڭ ماماندارىڭىز ايلىقتى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن بىردەي الا ما، الدە تومەن بە؟ مۇمكىن سىزدەرگە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن تەڭ مارتەبە بەرۋ كەرەك شىعار؟

– قازىرگى تاڭدا مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما سالاسىندا قىزمەت ەتەتىن دارىگەرلەردىڭ جالاقىسى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن سالىستىرعاندا تومەن. بۇل سالا مەديسينالىق جانە الەۋمەتتىك اسپەكتىلەردى قامتيتىن كۇردەلى باعىتتاردىڭ ءبىرى بولعانىمەن، ەڭبەكاقى ماسەلەسىندە تەڭسىزدىك بار.

مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما ماماندارىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى. ولار تەك مەديسينالىق دياگنوز قويۋمەن عانا شەكتەلمەي، مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ، وڭالتۋ باعدارلامالارىن جاساۋ، الەۋمەتتىك قولداۋ مەحانيزمدەرىن ىسكە اسىرۋ سياقتى كوپقىرلى مىندەتتەردى اتقارادى. سونىمەن قاتار، ولاردىڭ قىزمەتى ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك كەپىلدىكتەرى مەن قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.

وسىعان بايلانىستى، دارىگەر-ساراپشىلاردىڭ ەڭبەكاقىسىن دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ ماماندارىمەن تەڭەستىرۋ نەمەسە ولاردىڭ ەڭبەگىن ءادىل باعالاۋ ماقساتىندا ارنايى رەفورما جۇرگىزۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. بۇل سالاعا جوعارى بىلىكتى مامانداردى تارتۋ، كادر تاپشىلىعىن ازايتۋ جانە قىزمەت ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن دارىگەرلىك-ساراپتاما ماماندارىنا ءتيىستى مارتەبە بەرىپ، ولاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋ ماڭىزدى. ەگەر بۇل ماسەلە جۇيەلى تۇردە شەشىمىن تاپسا، مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتامانىڭ ساپاسى ارتىپ، حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەت دەڭگەيى جوعارىلاي تۇسەتىنى ءسوزسىز.

– سىزدەردىڭ جۇمىستارىڭىزدى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى تاراپىنان ارنايى تەكسەرىپ تۇرا ما؟ جوق الدە، تەك ارىز تۇسكەندە عانا كەلە مە؟

– مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما سالاسىنىڭ قىزمەتى مەملەكەت تاراپىنان تۇراقتى باقىلاۋدا. ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدى جۇيەلى تۇردە تەكسەرىپ وتىرادى، بۇل قىزمەت ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ مەن زاڭ تالاپتارىنىڭ ساقتالۋىن باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

سونىمەن قاتار، ازاماتتاردان شاعىم تۇسكەن جاعدايدا دا تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلەدى. اسىرەسە، مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ نەمەسە ۇزارتۋ پروسەستەرى، وڭالتۋ باعدارلامالارىنىڭ ورىندالۋى، كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن اشىقتىعى باستى نازاردا بولادى. تەكسەرۋلەر جوسپارلى تۇردە جۇرگىزىلگەنىمەن، قوعامدىق پىكىر مەن ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرى دە ەرەكشە ماڭىزعا يە.

جالپى، باقىلاۋ مەن قاداعالاۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى – قىزمەت ساپاسىن ارتتىرۋ، ادىلدىك پەن اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋ. سوندىقتان، ءبىزدىڭ سالادا حالىقتىڭ سەنىمىن نىعايتۋعا جانە مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتامانىڭ ءادىل جۇرگىزىلۋىنە باسىمدىق بەرىلەدى. بۇل باعىتتاعى جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسادى.

– جالپى مۇگەدەكتىك قالاي انىقتالادى؟ مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتا جۇرگىزۋدىڭ ءوزىنىڭ ەرەجەسى، قاۋلىسى بار ما؟ ءى،ءىى،ءىىى توپتى الۋ ءۇشىن ادامنىڭ جۇمىس ىستەۋ قابىلەتى مىندەتتى تۇردە شەكتەلۋى كەرەك پە، الدە جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ تە مۇگەدەكتىك الۋعا بولا ما؟

– مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قولدانىستاعى زاڭناماسىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل پروسەسس ازاماتتىڭ دەنساۋلىق جاعدايىن، ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىن، الەۋمەتتىك تۇرعىدان بەيىمدەلۋ دەڭگەيىن جان-جاقتى باعالاۋعا نەگىزدەلگەن.

مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزۋ ءراسىمى ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى – ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىنىڭ 2023 جىلعى 29 ماۋسىمداعى №260 بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن «مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزۋ قاعيدالارى» اياسىندا رەتتەلەدى. بۇل قۇجاتتا مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ ءتارتىبى، ساراپتامادان ءوتۋ تالاپتارى، ەڭبەككە قابىلەتتىلىك دەڭگەيىن باعالاۋ كريتەرييلەرى ناقتى كورسەتىلگەن.

مۇگەدەكتىكتىڭ I، II جانە III توپتارى ازاماتتىڭ ەڭبەككە جارامدىلىق دەڭگەيىنە قاراي بەلگىلەنەدى. الايدا، مۇگەدەكتىك تاعايىنداۋ ءۇشىن ادامنىڭ جۇمىس ىستەۋ قابىلەتى تولىقتاي جوعالۋى مىندەتتى ەمەس. قاعيدانىڭ 5-تارماعىنا سايكەس، جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتارعا مۇگەدەكتىك تاعايىنداۋ ءۇشىن ۋاقىتشا ەڭبەككە جارامسىزدىق مەرزىمى كەمىندە 4 اي بولۋى ءتيىس. بۇل كەزەڭدە ازامات تولىق مەديسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتىپ، ونىڭ دەنساۋلىق جاعدايىنا بايلانىستى ەڭبەككە قابىلەتتىلىگى جان-جاقتى سارالانادى.

مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما تەك مەديسينالىق كورسەتكىشتەرگە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ازاماتتىڭ الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋ مۇمكىندىگىنە دە باعا بەرەدى. وسىلايشا، مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ تەك فيزيكالىق شەكتەۋلەرگە ەمەس، ادامنىڭ جالپى ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىنا اسەر ەتەتىن فاكتورلارعا نەگىزدەلەدى.

بۇل جۇيەنىڭ باستى ماقساتى – مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى الەۋمەتتىك قورعاۋعا الىپ، ولاردىڭ قوعام ومىرىنە بەلسەندى ارالاسۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ. سوندىقتان ءاربىر ساراپتاما ادىلدىك، اشىقتىق جانە زاڭدىلىق قاعيداتتارىنا سايكەس جۇرگىزىلەدى.

سيفرلىق جۇيە قاعازباستىلىقتى جويادى

– مۇگەدەكتىككە ءوتۋ ءۇشىن ناۋقاستاردان قانداي قۇجاتتار تالاپ ەتىلەدى؟

– مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ ءراسىمى ازاماتتاردىڭ مەديسينالىق-الەۋمەتتىك جاعدايىن جان-جاقتى ساراپتاۋعا نەگىزدەلگەن. بۇل پروسەسس مەديسينالىق قورىتىندىلار مەن ازاماتتىڭ جەكە ءوتىنىشى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلادى.

قازىرگى تاڭدا مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ ءراسىمى بارىنشا جەڭىلدەتىلىپ، سيفرلاندىرۋ جۇيەسىنە كوشىرىلۋدە. ناۋقاستىڭ بارلىق مەديسينالىق قۇجاتتارى «مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ورتالىقتاندىرىلعان دەرەكتەر قورى» اقپاراتتىق جۇيەسىنە اۆتوماتتى تۇردە ەنگىزىلەدى. بۇل جاڭاشىلدىق قاعازباستىلىقتى ازايتىپ، ساراپتاما جۇرگىزۋ پروسەسىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ازامات مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاماعا كەلگەندە، وزىمەن بىرگە تەك جەكە كۋالىگىن الىپ كەلسە جەتكىلىكتى. ونىڭ دەنساۋلىق جاعدايىنا قاتىستى بارلىق قاجەتتى اقپارات اقپاراتتىق جۇيەدە تىركەلگەندىكتەن، قوسىمشا قۇجاتتار ۇسىنۋ تالاپ ەتىلمەيدى. بۇل ازاماتتاردىڭ ۋاقىتىن ۇنەمدەپ، مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ پروسەسىن الدەقايدا قولجەتىمدى ءارى جىلدام ەتەدى.

سيفرلاندىرۋدىڭ ەنگىزىلۋى قىزمەت كورسەتۋدىڭ اشىقتىعىن ارتتىرىپ، سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تومەندەتۋگە ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار، ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرىن قاراۋ ۋاقىتى قىسقارىپ، مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما ءادىل ءارى ءتيىمدى جۇرگىزىلۋدە.

مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ – بۇل تەك مەديسينالىق پروسەسس قانا ەمەس، ازاماتتىڭ الەۋمەتتىك قۇقىقتارى مەن مۇمكىندىكتەرىن قامتاماسىز ەتەتىن ماڭىزدى ءراسىم. سوندىقتان بۇل باعىتتاعى جاڭاشىلدىقتار حالىققا قولايلى ءارى ىڭعايلى جاعداي جاساۋعا باعىتتالعان.

– كەي جاعدايلاردا ناۋقاستار مۇگەدەكتىك الۋ ءۇشىن بارلىق قۇجاتتارىن جيناقتاپ، مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما بولىمدەرىنە بارعان كەزدە ونداعىلار وعان (كەي ناۋقاستارعا) مۇگەدەكتىك تاعايىنداۋدان باس تارتىپ جاتادى. ارينە بۇل ءوز كەزەگىندە اۋرۋلار تاراپىنان نارازىلىق تۋعىزىپ، كەيدە اتالمىش مەكەمەنى سوتقا بەرەدى. قىزمەتتىك تاجىريبەڭىزدە سىزدەردە وسىنداي داۋ-داماي بولىپ، سوتتا ۇتىلعان كەزدەرىڭىز بولدى ما؟

– مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ – تەك مەديسينالىق قورىتىندىعا عانا ەمەس، ازاماتتىڭ جالپى دەنساۋلىق جاعدايىنا، ەڭبەككە جارامدىلىق دەڭگەيىنە جانە وڭالتۋ الەۋەتىنە جان-جاقتى ساراپتاما جۇرگىزۋدى تالاپ ەتەتىن كۇردەلى پروسەسس. سوندىقتان كەيبىر جاعدايلاردا ازاماتتاردىڭ ءوتىنىشى قاناعاتتاندىرىلماۋى مۇمكىن.

قازىرگى تاڭدا بارلىق مەديسينالىق قۇجاتتار «مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ورتالىقتاندىرىلعان دەرەكتەر قورى» اقپاراتتىق جۇيەسىنە اۆتوماتتى تۇردە ەنگىزىلەدى. بۇل ساراپتاما جۇرگىزۋ كەزىندە قۇجاتتاردىڭ تولىقتىعى مەن ولاردىڭ شىنايىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

مۇگەدەكتىكتى تاعايىنداۋ بارىسىندا ازاماتتىڭ دەنساۋلىق جاعدايى ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى – ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىنىڭ 2023 جىلعى 29 ماۋسىمداعى №260 بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن «مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزۋ قاعيدالارى» اياسىندا قارالادى. قاعيدانىڭ 7-تارماعىنا سايكەس، قۇجاتتاردىڭ تولىقتىعىنا جانە ازاماتتى مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاماعا نەگىزدى جولداۋعا ەمدەۋ مەكەمەسىنىڭ دارىگەرلىك-كونسۋلتاسيالىق كوميسسياسىنىڭ (دكك) ءتوراعاسى جاۋاپتى.

بۇل ساراپتاما ەمدەۋ مەكەمەسىنىڭ ۇسىنعان مالىمەتتەرىنە، ناۋقاستىڭ مەديسينالىق تاريحىنا جانە قازىرگى جاعدايىنا سۇيەنە وتىرىپ، وبەكتيۆتى تۇردە جۇرگىزىلەدى. ەگەر مۇگەدەكتىك بەلگىلەۋ كريتەرييلەرىنە ساي كەلمەيتىن جاعداي انىقتالسا، ساراپتاما بولىمدەرى ءوتىنىشتى قاناعاتتاندىرۋدان باس تارتۋى مۇمكىن.

ارينە، مۇنداي شەشىم كەي ازاماتتاردىڭ نارازىلىعىن تۋعىزىپ، كەي جاعدايلاردا سوتقا جۇگىنۋىنە سەبەپ بولۋى مۇمكىن. الايدا، قىزمەتتىك تاجىريبەمدە نەگىزسىز داۋ-داماي تۋىنداپ، سوتتا ۇتىلعان جاعداي بولعان جوق. ويتكەنى بارلىق ساراپتامالىق شەشىمدەر زاڭعا سايكەس قابىلدانادى جانە ولاردىڭ وبەكتيۆتىلىگىنە كەپىلدىك بەرىلەدى.

ەگەر ازامات ساراپتاما قورىتىندىسىمەن كەلىسپەسە، ول شەشىمگە جوعارى تۇرعان ورگانعا نەمەسە سوتقا شاعىمدانۋ قۇقىعىنا يە. بۇل پروسەدۋرا ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىنىڭ تولىق قورعالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان. سوندىقتان مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇيەسىنىڭ ءادىل ءارى اشىق جۇرگىزىلۋى باستى باسىمدىق بولىپ قالا بەرەدى.

جۇيەلى كوزقاراس قاجەت

– بۇگىن ۇكىمەتتىڭ الدىندا الەۋمەتتىك تولەمدەردى ۋاقىتىلى تولەۋ ماسەلەسى عانا تۇرسا، قازىرگى تاڭدا ەڭ ماڭىزدى ماسەلە – مۇگەدەكتىكتى وڭالتۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ بولىپ تابىلادى. بۇل تۇرعىدا قانداي جۇمىستار اتقارىلۋدا؟

– قازىرگى تاڭدا الەۋمەتتىك تولەمدەردى ۋاقىتىلى تاعايىنداۋ مەن تولەۋ ماڭىزدى ماسەلە بولىپ قالا بەرگەنىمەن، مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى وڭالتۋ جانە جۇمىسقا ورنالاستىرۋ – الەۋمەتتىك ساياساتتىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى. بۇل ازاماتتاردىڭ قوعام ومىرىنە بەلسەنە ارالاسۋى، ەكونوميكالىق تۇرعىدان بەلسەندى بولۋى جانە الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋى ءۇشىن كەشەندى شارالار جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى.

وڭالتۋ سالاسىندا مەديسينالىق، الەۋمەتتىك جانە كاسىپتىك وڭالتۋ قىزمەتتەرىن جەتىلدىرۋ باستى نازاردا. بۇگىندە وڭالتۋ ورتالىقتارى جۇمىس ىستەپ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتارعا قاجەتتى مەديسينالىق كومەك كورسەتىلۋدە. تەحنيكالىق وڭالتۋ قۇرالدارىنا، ونىڭ ىشىندە پروتەزدىك-ورتوپەديالىق جابدىقتارعا، ارنايى كومەكشى قۇرىلعىلارعا، ارباعا تاڭىلعان جاندارعا ارنالعان قۇرالدارعا قولجەتىمدىلىكتى ارتتىرۋ شارالارى قولعا الىنعان. سونىمەن قاتار، ءار ازاماتقا جەكە وڭالتۋ باعدارلاماسى ازىرلەنىپ، ولاردىڭ الەۋمەتتىك ورتاعا بەيىمدەلۋىنە قولداۋ كورسەتىلەدى.

جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىنە كەلسەك، مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى ەڭبەك نارىعىنا تارتۋ شارالارى كۇشەيتىلۋدە. بۇل باعىتتا كۆوتالىق جۇيە ەنگىزىلىپ، جۇمىس بەرۋشىلەرگە مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى جۇمىسقا الۋ بويىنشا مىندەتتەمەلەر جۇكتەلۋدە. سونداي-اق، ولارعا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ، قايتا دايارلاۋ، جەڭىلدەتىلگەن نەسيە مەن گرانتتار بەرۋ ارقىلى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ مۇمكىندىكتەرى قاراستىرىلعان.

مەملەكەت تاراپىنان قابىلدانعان وسى شارالار مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردىڭ قوعامعا بەيىمدەلۋىن جەڭىلدەتىپ، ولاردىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق دەربەستىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان. بۇل باعىتتاعى جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسىپ، ازاماتتاردىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋعا نەگىزدەلگەن جاڭا باستامالار قولعا الىناتىن بولادى.

– مۇگەدەكتىكتى تاعايىنداۋ مەرزىمى قالاي جۇرگىزىلەدى؟ سىزدەر الدىمەن كوك قاعازدى التى ايعا، سونسوڭ بىر-ەكى جىلعا بەرەسىزدەر مە، الدە بىردەن 10-20 جىلعا نەمەسە ومىرلىك الۋعا بولا ما؟

– مۇگەدەكتىكتى تاعايىنداۋ مەرزىمى ءاربىر ازاماتتىڭ مەديسينالىق جاعدايىنا، دياگنوزىنا جانە وڭالتۋ مۇمكىندىكتەرىنە بايلانىستى بەلگىلەنەدى. بۇل پروسەسس ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى – ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىنىڭ 2023 جىلعى 29 ماۋسىمداعى №260 بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن «مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇرگىزۋ قاعيدالارى» تالاپتارىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى.

مۇگەدەكتىك بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە نەمەسە ءومىر بويىنا بەرىلۋى مۇمكىن. ەگەر ادامنىڭ دەنساۋلىق جاعدايى تۇراقتى تۇردە ناشارلاسا نەمەسە قالپىنا كەلمەيتىن اناتوميالىق كەمىستىكتەر انىقتالسا، مۇگەدەكتىك قايتا كۋالاندىرۋ مەرزىمىنسىز (ومىرلىك) تاعايىندالادى. ال كەيبىر جاعدايلاردا، وڭالتۋ مۇمكىندىگىنە بايلانىستى، مۇگەدەكتىك بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا عانا بەرىلەدى.

قاعيدانىڭ 7-قوسىمشاسىنا سايكەس، بالالار ءۇشىن مۇگەدەكتىك مىنا مەرزىمدەرگە تاعايىندالادى: 6 ايعا، 1 جىلعا، 2 جىلعا، 5 جىلعا، 7 جاسقا دەيىن، 18 جاسقا دەيىن.

ال ەرەسەكتەر ءۇشىن مۇگەدەكتىك مەرزىمى: 6 ايعا، 1 جىلعا، 2 جىلعا، قاعيدانىڭ 11-قوسىمشاسىنا سايكەس – 5 جىلعا، قاعيدانىڭ 10-قوسىمشاسىنا سايكەس – قالپىنا كەلمەيتىن اناتوميالىق كەمىستىكتەرى بار ازاماتتارعا قايتا كۋالاندىرۋ مەرزىمىنسىز (ءومىر بويىنا) تاعايىندالادى.

مۇگەدەكتىكتى بەلگىلەۋ كەزىندە ازاماتتىڭ دەنساۋلىق جاعدايىنىڭ ديناميكاسى، وڭالتۋ مۇمكىندىكتەرى جانە مەديسينالىق كورسەتكىشتەرى جان-جاقتى زەرتتەلەدى. بۇل ۇدەرىس ءاربىر ازاماتتىڭ قۇقىعىنىڭ ساقتالۋىن جانە مۇگەدەكتىك دارەجەسىنىڭ ءادىل تاعايىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.

قوعامدىق باقىلاۋدىڭ ءرولى زور

– مۇگەدەكتىكتى تاعايىنداردا جەڭ ۇشىنان جالعاسقان سىبايلاستىققا جول بەرىلەدى دەگەندەي كەلەڭسىز جايتتار حالىق اراسىندا ءجيى ايتىلادى؟ ءسىز بۇعان نە دەيسىز؟

– مۇگەدەكتىكتى تاعايىنداۋ – قوعامنىڭ الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىگىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن ماڭىزدى پروسەسس. سوندىقتان ونىڭ اشىق ءارى ءادىل جۇرگىزىلۋى باستى باسىمدىق بولىپ تابىلادى. دەگەنمەن، بۇل سالادا سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ ورىن الۋى مۇمكىن دەگەن پىكىرلەر حالىق اراسىندا ءجيى ايتىلادى.

قازىرگى تاڭدا بۇل ماسەلەنى بولدىرماۋ ءۇشىن باقىلاۋ كۇشەيتىلىپ، مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋ جۇيەسى بارىنشا اشىق جۇرگىزىلۋدە. بارلىق قۇجاتتار «مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ ورتالىقتاندىرىلعان دەرەكتەر قورى» اقپاراتتىق جۇيەسىنە ەنگىزىلىپ، پروسەستەر سيفرلاندىرىلدى. بۇل جۇيە مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتامانىڭ ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتىپ، ادام فاكتورىنىڭ ىقپالىن ازايتادى.

ەگەر قانداي دا ءبىر ازامات زاڭسىزدىققا نەمەسە كۇماندى جاعدايعا تاپ بولسا، ول ءتيىستى قۇزىرلى مەكەمەلەرگە حابارلاۋى ءتيىس. بۇل – ءاربىر ازاماتتىڭ ازاماتتىق مىندەتى. وسىنداي فاكتىلەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان قوعامدىق باقىلاۋ تەتىكتەرى ەنگىزىلىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-شارالار كۇشەيتىلدى.

مۇگەدەكتىكتى ءادىل تاعايىنداۋ – تەك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ عانا ەمەس، قوعامنىڭ ورتاق جاۋاپكەرشىلىگى. سوندىقتان، اشىقتىق پەن ادىلەتتىلىك قاعيدالارىن ساقتاۋ – باستى مىندەت. قۇقىق بۇزۋشىلىققا جول بەرمەۋ ءۇشىن باقىلاۋ مەحانيزمدەرى تۇراقتى تۇردە جەتىلدىرىلىپ، قوعامدىق ۇيىمدارمەن بىرلەسكەن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. بۇل باعىتتاعى ءىس-شارالار الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسىن تابادى.

– وسى سالانىڭ بىلىكتى مامانى رەتىندە ايتىڭىزشى، جالپى مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇمىسىن جوعارى ساتىعا كوتەرۋ ءۇشىن، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ودان ءارى ارتتىرۋ ءۇشىن تاعى دا قانداي شارالاردى قولعا الۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟

– مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇيەسىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ جانە حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ودان ءارى ارتتىرۋ – مەملەكەت الدىنداعى ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى. بۇل سالانىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن كەشەندى شارالار قاجەت.

الدىمەن، سيفرلاندىرۋدى ودان ءارى جەتىلدىرۋ كەرەك. بۇگىنگى تاڭدا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ باستاماسىمەن ەنگىزىلگەن سىرتتاي-پرواكتيۆتى كۋالاندىرۋ جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. قازىرگى تاڭدا مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما پروسەسى ەلەكتروندى جۇيەگە كوشىرىلگەن جانە تولىققاندى اۆتوماتتاندىرىلعان. بۇل تىنىس-تىرشىلىگىنىڭ شەكتەلۋ دارەجەسىن انىقتاۋ مەن قۇجات راسىمدەۋ جۇمىستارىن بارىنشا جەدەلدەتىپ، ازاماتتار ءۇشىن ىڭعايلى جاعداي جاسادى. سيفرلاندىرۋ جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن ازايتىپ، قىزمەت كورسەتۋدىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى.

ەكىنشىدەن، مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ەرەكشە ءمان بەرۋ قاجەت. مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما سالاسىنداعى ماماندار تەك مەديسينالىق بىلىمىمەن شەكتەلمەي، الەۋمەتتىك، قۇقىقتىق جانە پسيحولوگيالىق اسپەكتىلەردى دە تەرەڭ مەڭگەرۋى ءتيىس. سوندىقتان، ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن جەتىلدىرۋ، شەتەلدىك تاجىريبەنى ەنگىزۋ جانە بىلىكتى كادرلاردى دايارلاۋ جۇيەسىن كۇشەيتۋ ماڭىزدى.

سونىمەن قاتار، ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى نىعايتۋ قاجەت. وڭالتۋ شارالارى مەن ساراپتامالىق قىزمەتتىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن زاماناۋي مەديسينالىق جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋ – وزەكتى ماسەلە. بۇل ناۋقاستاردىڭ دەنساۋلىق جاعدايىن ناقتى ءارى ءدال انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

جالپى، مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ساراپتاما جۇيەسىن جەتىلدىرۋ – سيفرلاندىرۋ، مامانداردىڭ كاسىبي دايارلىعىن ارتتىرۋ جانە ماتەريالدىق بازانى نىعايتۋ سىندى كەشەندى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل قادامدار حالىققا كورسەتىلەتىن قىزمەتتىڭ ساپاسىن جاقسارتىپ، ونىڭ اشىق ءارى ءادىل بولۋىنا ىقپال ەتەدى.