القا، جۇزىك، سىرعا، بىلەزىك، شەكەلىك، وڭىرجيەك، شاشباۋ سىندى ۇلتتىق ۇلگىدەگى اشەكەيلەر جاساۋدا وزىندىك ورنەگىن قالىپتاستىرعان قولونەر شەبەرى مەرۋەرت ەرمەكوۆانىڭ «التىن تاس» اتالاتىن برەندتىك بۇيىمدارى ءاردايىم سۇرانىسقا يە. بايىرعى ىسمەر، شەبەر انالارىمىزدىڭ ءىزىن جالعاپ جۇرگەن مەرۋەرت ۇسەنبەك قىزىنىڭ كونەنىڭ كوزىندەي بولعان كاسىپتى زاماناۋي ۇلگىدە جاڭعىرتىپ، جالعاستىرىپ، دوڭگەلەتىپ جۇرگەنىنە ون جىلعا جۋىقتاپتى. نازىك تە سەزىمتال ساۋساقتارىنا ىلىنگەن ءار مونشاقتى، تاستى اسقان تالعاممەن ۇيلەستىرە وتىرىپ ءتىزىپ، ءبۇتىن ءبىر بۇيىم قۇراپ شىعارۋ ءۇشىن اسا توزىمدىلىك پەن ەپتىلىك قاجەت-اق. نازارلارىڭىزعا قولونەرشىمەن بولعان مولتەك سۇحباتىمىزدى ۇسىنامىز.
سول ءبىر كەز
– ءسىزدى قولونەرگە عاشىق ەتكەن نە؟ اكەدەن نە ءتۇيدىڭىز، انادان نە الدىڭىز؟
– بالا كەزىمنەن كيىز باسۋدى، كىلەم توقۋدى كورىپ ءوستىم. قولدان جاسالعان زات ەرەكشە عوي. اۋىلداعى اپالارىم كيىز باسۋعا اسارعا كەلگەندە قاراپ وتىراتىنبىز قىزىقتاپ. سودان بولار، قولونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىم باسىم بولدى. ەسىمىم دە مەرۋەرت دەگەن تاستىڭ اتى.
انام – ۇستاز، اكەم – زووتەحنيك، ەكەۋى دە كوزى اشىق كىسىلەر. انام كىشكەنتايىمدا كوز تيمەسىن دەپ ىرىمداپ موينىما، قولىما مونشاق تاعىپ قوياتىن. كىشكەنتاي كەزىمدەگى بارلىق سۋرەتىمدە موينىمدا مونشاق بار. انام بەلدەمشە، سارافان، كويلەك تىگىپ بەرەتىن. قىستىق شاپكا، شارف، قولعاپ، ءبارىن ءوزى توقيتىن. قولونەر عوي ءبارى دە. «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ» دەگەن، انامنان العان ءتالىم-تاربيەم قازىرگى وسى جۇمىسىم.
كىسى اقىسىن جەمەيمىن، دۇرىستى – دۇرىس، بۇرىستى – بۇرىس دەيمىن، شىندىقتى ۇناتامىن. سوعان قاراماستان، قولىم اشىق، اقكوڭىلمىن. بۇل – اكەمنەن بەرىلگەن قاسيەت.
ىرىمشىلمىن
– ەڭ العاشقى تۋىندىڭىز ەسىڭىزدە مە، ول وزىڭىزدە ساقتالعان با؟ جوعارى سۇرانىسقا يە بۇيىمىڭىز قايسى؟
– ەڭ العاشقى جۇمىسىم – ول تاستاردان جاسالعان القا. سوسىن ونى Instagram-عا سالدىم. سودان تاپسىرىس تۇسە باستادى. دەمەك، العاشقى جاساعان القام ساتىلىپ كەتتى.
بارعان جەرىمدە ءوزىمنىڭ جاساعان اشەكەيلەرىمدى تاعىپ، جارنامالاپ جۇرەمىن، قولىمنان بىلەزىك تۇسكەن ەمەس. ىرىمدايمىن كوز تيمەسىن دەپ.
اشەكەيدەن بولەك، اعاشتان تاراق، «جەتى اتا تاقتاسىن»، مونشاقتان جاسالعان سۋۆەنير اعاشتار، تاقيالار، تاعى دا باسقا بۇيىمدار جاسايمىن. سولاردىڭ ىشىندە ەسىمى جازىلعان زاماناۋي القالارعا سۇرانىس وتە جاقسى. كۇمىستەن جاسايمىز. سوسىن تاستاردان تۇزىلەتىن ءتاسپى، بىلەزىك، تۇمارعا سۇرانىس جوعارى. تۇتىنۋشىنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋعا ۇمىتىلىپ كەلەمىز. ويتكەنى، جىل سايىن جاڭا زات شىعادى. باسەكەلەستىك كوپ. ساننەن قالماۋىمىز كەرەك.
سيقىرى بار
– ماعان اشەكەي بۇيىمداردى ءۇستى- ۇستىنە تاعىپ الاتىن قەيبىر قىز-كەلىنشەكتەر تالعامسىز سياقتى كورىنەتىنى بار. ارينە، «تالعامعا تالاس جوق»، ءبىراق وسى تۇرعىداعى كوزقاراسىڭىز قانداي؟ جالپى، ادەمىلىك دەگەندى قالاي سيپاتتاعان بولار ەدىڭىز؟
– ول راس، ترەندتەن قالمايىق دەپ، اشەكەي بۇيىمداردى جاراسسا دا، جاراسپاسا دا تاعا بەرەتىندەر بار ءقازىر. بۇرىنعى زاماندا سونداي ۇستى-ۇستىنە تاعىلعان زاتتارىنا قاراپ سىعان، باقسى دەپ اجىراتاتىن بولعان عوي. ارينە، ءوزىڭىز ايتىپ وتىرعانداي، «تالعامعا تالاس جوق». دەگەنمەن، قىز- كەلىنشەكتەردىڭ تالعامپاز بولعانى جاقسى. قىز دەگەن – نازىكتىكتىڭ سيمۆولى. اتىنا زاتى ساي نازىك بولعانى دۇرىس. مىسالى، اشەكەي بۇيىمدارىن كويلەگىنە، سومكەسىنە سايكەستەندىرىپ تاقسا، اناعۇرلىم جيناقى، ادەمى كورىنەدى. ءقازىر جىڭىشكە القالار ءساندە. ەگەر موينى قىسقا بولسا، ۇزىن سىرعا تاقسا، مويىندى ۇزارتىپ كورسەتەدى. مىنە، وسىنداي كەم-كەتىكتى جاسىرىپ جىبەرەتىن «سيقىرى» بار اشەكەيلەردىڭ.
تابيعات سىيى
– جانىڭىز جابىرقاعان ساتتەرى نەگە سۇيەنەسىز، نەدەن جۇبانىش ىزدەيسىز؟ ومىرىڭىزگە سەرپىلىس، ەرەكشە شابىت اكەلگەن، كاسىبىڭىزدى دوڭگەلەتۋگە سەپ بولعان بۇيىمىڭىز قايسى؟ شابىتتى قايدان الاسىز؟
– تابيعاتتى جاقسى كورەمىن. جانىم جابىرقاعاندا تابيعاتقا شىعىپ، قۇستاردىڭ، شەگىرتكەنىڭ اۋەنىن تىڭداساڭ، شىركىن! تابيعاتتان شابىت الامىن. گۇلگە قاراپ وتىرىپ، ەرتەڭىنە سونداي القا جاسايمىن. «جاسىل شوپتەگى گۇلدەر» دەگەن القام بار. تاستار دا تابيعاتتىڭ ءبىر بولشەگى عوي. تاس، اۋا، سۋ، اعاش، ءشوپ – ءبارى تابيعات. قىز-كەلىنشەكتەر تاسى، كوزى بار اشەكەيلەرىمدى كوبىنە ىرىمداپ الىپ جاتادى. ەمدىك قاسيەتتەرى دە بار ولاردىڭ. مىسالى، بيريۋزا – ايەلدەردىڭ تاسى، شۋنگيت – ەر ادامدارعا جاقسى. ال ءاۆانتيۋريندى بايلىق شاقىرادى دەپ ىرىمدايدى. گەماتيت قان قىسىمى جوعارى ادامدارعا، يانتار زوب اۋرۋىنا پايدالى. اي تاسى ادامنىڭ ارمانىن ورىندايدى دەيدى. نەفريت – مۇسىلمان تاسى، بۇل تاستان كوبىنە ءتاسپى جاسايمىن. امەتيست، كورالل، گرانات تاستارىن دا كوپ سۇرايدى. بۇل تاستاردان جاسالعان اشەكەيلەر قىمبات بولادى، ءويتكەنى تاستارى دا قىمبات بولىپ كەلەدى.
ءتوزىم تۋرالى
– مونشاقتاردى ءتۇزۋ، تاستاردى قوندىرۋ ءتوزىمدى، سابىردى، ەپتىلىكتى، نازىكتىكتى قاجەت ەتەتىن جۇمىس، ۇيرەنگىسى كەلەتىن جاستار جاعى قالاي، قولونەردى سۇيەتىن قىزدار كوپ پە؟ شاكىرتتەرىڭىز بار ما؟
– جالپى، قازىرگى جاستار مۇنداي جۇمىستى ۇيرەنگىسى كەلمەيدى. سەبەبى، بۇلاي كۇنى بويى شۇقشيىپ جاساپ وتىرعانشا دايىندى ساتىپ العاندى دۇرىس كورەدى. كەيبىر قىزدار بولدى، ۇيرەنەمىن دەپ كەلىپ ەكى-ۇش كۇننەن سوڭ كەتىپ قالعان. ينەمەن قۇدىق قازعانداي جۇمىس قوي بىزدىكى. توزىمدىلىك كەرەك. وعان ولار شىدامادى. وكىنىشكە قاراي، قولونەرگە قىزىعۋشىلىق از. باسىن باستاپ، اياعىن تاستاپ كەتەتىن «قولونەرشى» كوپ. ۇيرەنەمىن دەۋشى قىزدار بولسا، ءاردايىم ەسىگىم اشىق! مىناۋ شاكىرتىم دەپ ناقتى ەشكىمدى ءبولىپ-جارىپ ايتپايمىن، ءبىراق بىلگەنىمدى تالاي قىزعا ۇيرەتتىم.
ساعىنىش
– ءبىز ءداستۇرلى قولونەردى قانشالىقتى باعالاپ، قۇرمەتتەپ ءجۇرمىز؟
– قولونەردى دۇرىس باعالاپ، قۇرمەتتەپ، سىزدەر سەكىلدى جازىپ، دارىپتەپ جاتسا، قۋانامىز. سەبەبى، بىزدە قولونەرشىلەر باعالانبايدى. ساۋكەلەنى قانشاما كۇن كوز مايىمدى تاۋىسىپ جاسايمىن، ءبىراق ارزان باعاعا سۇرايدى. سول سەكىلدى، جۇمىسىمىز قيىن، ءبىراق باعالانباي كولەڭكەدە قالىپ كەتىپ جاتامىز. كورمەلەرگە شاقىرادى، ءبىراق تۇراتىن ورىنعا اقشا ءتولەيمىز. ەشقاشان قولونەرشى دەپ قۇرمەتتەپ ءبىر پاراق ماقتاۋ قاعازىن دا بەرگەن ەمەس ەشكىم. ايتا بەرسەك كوپ قوي. سوندىقتان بولار، ەشكىم قولونەرمەن اينالىسقىسى كەلمەيتىنى.
– نە نارسەگە ۋاقىت تاپپايسىز؟
– كىتاپ وقۋعا ۋاقىت جوق بولىپ جاتىر. وقۋشى، ستۋدەنت كەزىمىزدە كىتاپتى كىتاپحانادان شىقپاي، كۇن قۇرعاتپاي اۋىستىرىپ تۇرىپ وقۋشى ەدىك. سول كەزدەردى ساعىنامىن.
"اlmaty-akshamۋ"، №87، 22 شىلدە، 2023 جىل