ارينە، و.جاندوسوۆ بۇيرىققا قول قويعاندا الماتى سول كەزدەگى ەل استاناسى ورىنبور دا، كەيىنگى باس قالاسى قىزىلوردا دا ەمەس، رەسپۋبليكاداعى كوپ ۋەزدىك ورتالىقتىڭ ءبىرى عانا ەدى. سوندىقتان ريەۆكوم جاندوسوۆتىڭ بۇيرىعىمەن شاعىن قالا اتاۋىنىڭ وزگەرتىلۋىنە ەشكىم نازار اۋدارا قويماعان سىڭايلى. ءبىراق بۇيرىقتىڭ اتى – بۇيرىق. ءدال وسى قۇجاتتان كەيىن بارلىق رەسمي قاتىناستا قالانىڭ ورىسشا اتاۋى «الما-اتا» دەپ اتالا باستايدى، ءبىراق جەرگىلىكتى حالىق ونى ەسكى داستۇرمەن «الماتى» دەپ ايتۋدان جاڭىلعان جوق.
قازاق جەرى ءبىر كەزدەرى الاش ارىستارى جوسپارلاعانداي ءبىرتۇتاس اۋماققا اينالعاندا قازاقستان استاناسىن وزگەرتۋ ماسەلەسى دە كۇن تارتىبىنە شىعادى. رەسپۋبليكانىڭ باس قالاسىن تاڭداۋ قاتارداعى كوپ شارۋانىڭ ءبىرى ەمەس ەكەنى بەلگىلى. سولاي بولا تۇرسا دا، استانانى قىزىلوردادان الماتىعا كوشىرۋ جايىن قاراستىرعان قازاق اكسر ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ 1927 جىلدىڭ 3 ناۋرىزىنداعى وتىرىسى كۇن تارتىبىنە ارتىق-كەمى جوق، تۇپ-تۋرا 20 ماسەلە شىعارىلىپتى. سونىڭ ەل ورتالىعىن اۋىستىرۋ جونىندەگى – 8-ماسەلەسى بويىنشا مىنانداي قاۋلى قابىلدانعان: «پرەزيديۋم كازسيكا ي سوۆەت نارودنىح كوميسساروۆ كسسر پوستانوۆلياەت: 1. سەنتر كسسر پەرەنەستي يز گ. كزىل-وردا ۆ گ. الما-اتا. 2. سروك پەرەنەسەنيا سەنترا ۆ گ. الما-اتا وپرەدەليت كو ۆرەمەني ۋستانوۆلەنيا نورمالنوي ي بەسپەرەبوينوي سۆيازي س پوسلەدنيم. 3. ناستوياششەە پوستانوۆلەنيە ۆنەستي نا ۋتۆەرجدەنيە پرەدستوياششەگو شەستوگو ۆسەكازاحسكوگو سەزدا سوۆەتوۆ. 4. دليا پرورابوتكي پراكتيچەسكيح مەروپرياتيي و پەرەنەسەنيي سەنترا يز گ. كزىل-وردى ۆ الما-اتا سوزدات كوميسسيۋ پود پرەدسەداتەلستۆوم توۆ. كۋلۋمبەتوۆا ۆ سوستاۆە چلەنوۆ جولوبوۆا، مۋسينا، تاتيموۆا ي نوسوۆا» (قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتى، 30-قور، 1ء-تىزىم، 704ء-ىس، 59-بۋما، 5-بەت).
اتالعان قاۋلىعا سايكەس، 1927 جىلدىڭ 3 ساۋىرىندە وتكەن بۇكىلقازاقتىق VI سەزىندە قازاق اكسر-نىڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتى مەن حالىق كوميسسارلار كەڭەسىنىڭ جوعارىداعى قاۋلىسى رەسمي تۇردە بەكىتىلەدى.
بۇل كەزدە وسى كۇنگى پارلامەنت ءرولىن اتقارعان – ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتىن 20-جىلدارداعى قازاقستاننىڭ وسىپ-وركەندەۋىنە زور ەڭبەك سىڭىرگەن، اسىرەسە قىزىلوردا قالاسى استانا مارتەبەسىنە يە بولعاندا ونى اباتتاندىرۋعا زور ۇلەس قوسقان قايراتكەر تۇلعا جالاۋ مىڭبايەۆ ەدى. ومىردەن تىم ەرتەرەك وزعان (1929 جىلى) بۇل ازاماتتىڭ ەل تاريحىندا الار ورنى ەرەكشە.
قاۋلى بۇكىلقازاقتىق سەزدە راسىمدەلگەن كەزدە ءتوراعا مىڭبايەۆ الماتى اتاۋىنىڭ ماسەلەسىن ءبىرجولاتا ايقىنداۋ ءۇشىن دۋالى اۋىز عىلىمي قاۋىمنىڭ پىكىرىنە جۇگىنەدى. ماسەلە كوتەرىلگەن كەزدە قازاقستان مەن ورتالىق ازيا رەسپۋبليكالارىندا عىلىمي اكادەمياسىن بىلاي قويعاندا، كسرو عىلىم اكادەمياسىنىڭ فيليالدارى دا ءالى اشىلا قويماعان ەدى.
كسرو عىلىم اكادەمياسى 1926 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا وداقتاس جانە اۆتونوميالىق رەسپۋبليكالاردى زەرتتەۋ ءجونىندەگى ەرەكشە كوميتەت (وسوبىي كوميتەت پو يسسلەدوۆانيۋ سويۋزنىح ي اۆتونومنىح رەسپۋبليك) دەگەن ۇيىم قۇرادى. ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتتىڭ 30-قورىندا «و ترانسكريپسيي نازۆان. گور. الما-اتا» دەگەن بىرنەشە پاراقتان تۇراتىن تاريحي قۇجات ساقتالعان. قۇجاتتىڭ وڭ جاق بۇرىشىندا «پريلوجەنيە ك پروتوكولۋ زاسەدانيا وكيسار-ا وت 16.ءىV. 1927» دەپ كورسەتىلگەن. مۇنداعى وكيسار – ءبىز جوعارىدا اتاپ ءوتكەن كسرو عىلىم اكادەمياسىنىڭ جانىنداعى ەرەكشە كوميتەتتىڭ اببريەۆياتۋراسى. «زاكليۋچەنيە اكادەميكا ۆ.ۆ.بارتولدا پو ۆوپروسۋ ترانسكريپسيي نازۆانيا گور. الماتى» دەگەن تاقىرىپ قويىلعان نەبارى ءبىر ابزاستان تۇراتىن قۇجاتتى تۇپنۇسقا تىلىندە تولىقتاي كەلتىرەيىك. وندا بىلاي دەلىنگەن:
«الماتى» – سلوۆو، وبرازوۆاننوە يز تۋرەسكوگو /يلي تيۋركسكوگو/ الما «يابلوكو»؛ سۋففيكس تى يلي تۋ ۆ ەتوم سمىسلە چاششە ۆسترەچاەتسيا ۆ مونگولسكيح وبرازوۆانياح، يلي ۆ تۋرەسكيح، ي سلوۆا الماتى ۆ دومونگولسكيي پەريود نە بىلو؛ س ءحىV ۆەكا ونو ۆسترەچاەتسيا چاستو ي، وچيەۆيدنو، پونيمالوس ۆ زناچەنيي «مەستا گدە منوگو يابلوك». دو ۆوزنيكنوۆەنيا رۋسسكوگو گورودا «ۆەرنىي» /سناچالا ۋكرەپلەنيە «ۆەرنوە»/ مەستنوست /گورودا توگدا نە بىلو/ ۆسەگدا نازىۆالوس «الماتى»؛ توجە ساموە سلوۆو ۋپوترەبليالوس ۆ پيسمەننوي ي ۋستنوي رەچي مەستنوگو ناسەلەنيا دليا وبوزناچەنيا گورودا «ۆەرنىي». سلوۆو «الما-اتا» ەست، وچيەۆيدنو، نارودنايا ەتيمولوگيا، ۆوزنيكشايا ۆ پوسلە ريەۆوليۋسيوننوە ۆرەميا، وچيەۆيدنو، پوتومۋ، چتو نە زنالي زناچەنيا سۋففيكسا تى يلي تۋ ي پوتومۋ پرەدپوگالالي ۆ سلوۆە «الماتى» وشيبكۋ. سلوۆو «اتا» پري گەوگرافيچەسكيح نازۆانياح ۆسەگدا پرەدپولاگاەت سۋششەستۆوۆانيە ۆ داننوي مەستنوستي موگيلى سۆياتوگو، چەگو زدەس نەت» (ق ر وما، 30-قور، 1ء-تىزىم، 743ء-ىس، 201-بەت).
اكادەميك بۇل قورىتىندىعا 1927 جىلدىڭ 16 ساۋىرىندە قول قويسا دا، بۇعان دەيىن الماتى تاريحىن ورتاعاسىرلىق عۇلاما قايراتكەرلەر بابىر، دۋلاتي شىعارمالارىمەن سالىستىرا زەرتتەپ، ونى ءوزىنىڭ تۇركىستان ولكەسىنىڭ تاريحىنا قاتىستى بىرنەشە ەڭبەگىندە جاريالاعان بولاتىن (سۋرەتتە). اكادەميكتىڭ جازباشا پىكىرى كەلىپ تۇسكەن كەزدە جالاۋ مىڭبايەۆ ءالى ورتالىق اتقارۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ قىزمەتىندە (ول 28 ساۋىردە بوساتىلادى) ەدى.
مۇراعاتتا ساقتالعان بارتولد قورىتىندىسىنا قىزىل سيامەن «نەوبحوديمو وفورميت نازۆانيە گورودا «المالى» دەگەن بۇرىشتاما سوعىلىپ، اجىراتىپ وقۋعا كەلمەيتىن قول قويىلعان. حاتتىڭ قازاق واك-دە تىركەلگەنىن ەسكەرەر بولساق، ماسكەۋدەن كەلگەن رەسمي قۇجاتقا ءتوراعا ج.مىڭبايەۆ قانا بۇرىشتاما سوعۋى مۇمكىن.
وسى بۇرىشتامانىڭ تومەنگى جاعىندا: «يۋر. نا وفورملەنيە پۋتەم زاكوننىح ترەبوۆانيي»، – دەگەن تاعى ءبىر سويلەم جازىلعان. مۇنى جوعارىداعى بۇرىشتامانى زاڭ شەڭبەرىندە راسىمدەۋ ءۇشىن زاڭگەرگە بەرىلگەن تاپسىرما دەپ قابىلدادىق. زاڭگەر تاپسىرمانى مۇلتىكسىز ورىنداپ، ءوز قورىتىندىسىن جاساعان. وندا: «راسسموتريەۆ زاياۆلەنيە اكادەميكا بارتولدا، پولاگايۋ، چتو دەلو يدەت و پەرەيمەنوۆانيي گ.الما-اتا ۆ الماتى، كاكوۆوە يميا لەكسيچەسكي بولەە پراۆيلنو. ا تاك كاك پەرەيمەنوۆانيا دەلايۋتسيا يسكليۋچيتەلنو سيكوم سويۋزا ي ۆويتي س حوداتايستۆوم تۋدا چەرەز ۆسمە نادلەجيت كسيك، تو، پو موەمۋ منەنيۋ، پەرەپيسكۋ نادلەجيت پەرەدات ۆ كسيك دليا وزناچەننوگو حوداتايستۆا. وسنوۆانيە: دەكرەت ۆسيك (س.ۋ.№ 41-23 گ. №448)»، – دەلىنگەن (سوندا، 207-بەت).
«يۋريسكونسۋلت نەنسبەرگ» دەپ قول قويىلعان قورىتىندى تىم قاساڭ، قۇرعاق تىلدە جازىلعان. زاڭ كەڭەسشىسىنە قايداعى ءبىر الماتىنىڭ تاعدىرى، اتاۋى ءبارىبىر ەكەندىگى ايقىن كورىنىپ تۇر.
اكادەميك بارتولد قورىتىندىسىنىڭ بۇدان كەيىنگى تاعدىرى بىزگە بەلگىسىز. ءسىرا، 1921 جىلدان بەرى ءورىستىلدى قاتىناس قاعازدارى مەن رەسمي قۇجاتتاردا، باسپا ءسوز بەتتەرىندە «الما-اتا» دەپ جازۋ ءداستۇرى ورنىعىپ كەتكەندىكتەن، ءبارتولدتىڭ عىلىمي دالەلمەن ۇسىنعان «الماتى» نۇسقاسىن كوپ ەشكىم قالاماعان سياقتى. ونىڭ ۇستىنە ورىس ءتىلى گرامماتيكاسى نەگىزىندە ءبىلىم العان ادامعا «الماتى»، «الماتىنەس» دەپ جازۋ مەن دىبىستاۋدىڭ ورنىنا «الما-اتا»، «المااتينەس» دەپ جازۋ دا، ايتۋ دا الدەقايدا جەڭىل.
مىڭ جىلدان استام تاريحى بار ەجەلگى قالانىڭ ورىس تىلىندەگى اتاۋى «الما-اتادان» «الماتى» بولىپ وزگەرتىلگەنىنە 30 جىلدان استام ۋاقىت وتسە دە، بۇرىنعى اتاۋىن اڭسايتىن وتانداستارىمىزدىڭ ءالى كۇنگە دەيىن ورتامىزدان تابىلاتىنى جانە ارا-تۇرا قوعامدىق پىكىر تۋعىزىپ، جۇرتتى دۇرلىكتىرىپ قوياتىنى وكىنىشتى-اق. ولاردىڭ ىشىندە «الماتى» اتاۋى قازاق تىلىنە، جالپى تۇرىك تىلدەرىنە جات قۇبىلىس، بۇل موڭعول، ويرات تىلدەرىنەن قالعان سارقىنشاق دەيتىندەر دە بار. شىندىعىندا سولاي ما؟
سوعىستان كەيىن قالىپتاسقان قازاق توپونيميكا عىلىمىنىڭ ءتول باسىندا قازاقتان شىققان العاشقى گەوگرافيا عىلىمىنىڭ كانديداتى (1949) عالي قوڭقاشبايەۆ اقساقال تۇردى. ول قازاقستانداعى جەر-سۋ اتاۋلارىن عىلىمي تۇرعىدان ءجۇيەلەپ، بىرنەشە عىلىمي ەڭبەك جازدى. ع.قوڭقاشبايەۆ ءوزىنىڭ العاشقى زەرتتەۋلەرىندە-اق ەلىمىزدىڭ ۇلكەن قالاسى ءارى رەسمي استاناسى – الماتى تاريحىنا قالام تارتتى. ول 1948 جىلى «قازاق سسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ حابارلارىندا» جاريالانعان «نازۆانيە گورودا الما-اتا» دەگەن ەڭبەگىندە الماتىنىڭ ارعى-بەرگى زامانىنداعى كەزەڭدەرىنە تاريحي-گەوگرافيالىق تۇرعىدان شولۋ جاساي كەلىپ: «سلوۆو «الما» پو-كازاحسكي وزناچاەت «يابلوكو». س پريباۆلەنيەم ك وسنوۆە «الما» پريستاۆكي «تى» پولۋچاەتسيا سوچەتانيە «الماتى»، نە سۆويستۆەننوە سوۆرەمەننومۋ كازاحسكومۋ يازىكۋ، يبو پريستاۆكا «تى» دوپۋسكاەتسيا ليش پوسلە كورنەي، وكانچيۆايۋششيحسيا نا گلۋحيە سوگلاسنىە (تاس – كامەن، تاستى – كامەننىي)»، – دەپ جازادى.
عالىم بۇدان ءارى ءوز ويىن ساباقتاي ءتۇسىپ: «دليا ناس ۆپولنە ياسنو، چتو پريستاۆكا «تى» ۆ گەوگرافيچەسكيح نازۆانياح تيپا «الماتى» ياۆلياەتسيا دريەۆنەي فورموي وكونچانيا ۆ گرۋپپە تيۋركو-مونگولسكيح يازىكوۆ (مەجدۋ پروچيم، پريستاۆكا «تى» ۆ ريادە مونگولسكيح يازىكوۆ سوحرانيلاس دو سەگو ۆرەمەني س تەم جە زناچەنيەم ي پوسلە گلاسنىح – سوگۋتى، موگۋتى ي در.»، – دەگەن قورىتىندىعا كەلەدى («قازاق سسر عىلىم اكادەمياسىنىڭ حابارلارى»، №58، 2-شىعارىلىمى، 1948، 77-بەت).
ع.قوڭقاشبايەۆ «الماتى» ەتيمولوگياسىن «موڭعولدان شىققان» دەپ تۋرا تارتپايدى. قازاق جەرىندە تازا ۇلت ۇعىمنان تۋىنداعان «سىلەتى»، «بۇعىتى»، «بۇلانتى» سياقتى تازا تۇركىلىك سيپاتتاعى گيدرونيم، ورونيمدەردىڭ كەزدەسەتىنىن، «الماتىنىڭ» تۇبىرىنەن بارلىق تۇركى تىلدەرىندە تۋرا سول ماعىنادا كەزدەسەتىن «الما» ءسوزى مەنمۇندالاپ تۇرعانىن جاقسى ءبىلەتىن قازاق عالىمى ونىڭ «تۇركى-مونعول» تىلدەر توبىنا ءتان كونە جۇرناق ەكەندىگىنە باسا نازار اۋدارادى. مۇنىڭ ارعى جاعىندا ابايسىزدا ايتىلعان ءبىر عانا ءسوز ءۇشىن «پانتيۋركيست»، «ۇلتشىل» دەگەن ايدار وپ-وڭاي تاعىلا سالاتىن زاماندا جاسالعان ساياسي ساقتىق جاتۋى دا مۇمكىن ەكەندىگىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى.
اعا بۋىن توپونيميستەرىنىڭ ءبىر توبى «الماتىنى» «الماتى + تاۋ» دەگەن ماعىنادان شىعارادى. ە.قويشىبايەۆ 1974 جىلى جارىق كورگەن «كراتكيي تولكوۆىي سلوۆار توپونيموۆ كازاحستانا» اتتى ەڭبەگىندە جانە 1985 جىلى باسىلعان وسى كىتاپتىڭ تولىقتىرىلعان نۇسقاسى – «قازاقستاننىڭ جەر-سۋ اتتارى سوزدىگىندە» وسىنداي پىكىردى العا تارتادى. كەيىنگى ەڭبەكتە اۆتور: «الماتى» اتاۋىن ەكى سوزدەن: الما جانە تۋ (تاۋ) سوزدەرىنەن بىرىككەن دەۋگە بولادى»، – دەگەن تۇجىرىم ۇسىنادى.
بۇل پىكىرمەن دە كەلىسۋ قيىن. «الماتى» تاۋ اتىن ءبىلدىرەتىن ورونيم بولسا، «+تى» فورمانتىمەن جاسالعان قازاق جەرىندەگى تولىپ جاتقان گيدرونيم، زوونيم، فيتونيم، ويكونيمدەردى قايدا قويامىز.
زەرتتەۋشىلەردى سارساڭعا سالىپ جۇرگەن «-تى» توپوفورمانتى قايدان شىققان جانە بۇل قاي تىلگە ءتان قۇبىلىس؟ ەندى وسى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك. قازاقتىڭ كورنەكتى توپونيميست عالىمى ايتىم ءابدىراحمانوۆ بۇل تۋرالى: «تى، ء-تى جۇرناقتارى قازىرگى قازاق ءتىلىنىڭ زاڭى بويىنشا -لى//ء-لى، -دى//ء-دى تۇرىنە اينالىپ، الماتى ەمەس، المالى، شىدەرتى ەمەس، شىدەرلى، ولەڭتى ەمەس، ولەڭدى تۇردە بولۋى كەرەك ەدى. ءبىراق ولاي بولماي -تى//ء-تى جۇرناقتارىنىڭ ساقتالۋى كونە قازاق تىلىندە دە مۇنداي فورمانىڭ بولعاندىعىن جانە ونىڭ ءوزى قازىرگى -لى//ء-لى، -دى//ء-دى ۆاريانتتارىنىڭ ەڭ ەسكى ءتۇرى ەكەندىگىن دالەلدەيدى» (ا.ءابدىراحمانوۆ توپونيميكا جانە ەتيمولوگيا. پاۆلودار، 2010، 66-بەت)، – دەپ كەسىمدى پىكىر ايتادى.
تىلدىك رەكونسترۋكسيا تۇرعىسىنان العاندا ءسوزجاسامداعى كونەتۇركىلىك «تى» فورمانتى بۇگىنگى قولدانىستاعى «لى» جۇرناعىنىڭ باستاپقى پروفورماسى.
ۇلتتىق توپونيميكاداعى ءجيى كەزدەسەتىن «-تى» قوسىمشاسىنىڭ كونە تۇرىك ءتىلىنىڭ زاڭدى جالعاسى – قازىرگى قازاق تىلىندەگى كونە جۇرناقتىڭ ءبىرى ەكەندىگى جونىندەگى ماسەلەنىڭ باسىن ءبىرجولاتا اشىپ العاننان كەيىن سونىڭ نەگىزىندە جاسالعان ءسوزدىڭ ماعىناسىنا ءۇڭىلىپ كورەيىك.
ۇزاق جىلدار بويى تالقىعا تۇسكەن بۇل سۇراقتىڭ توقتامدى پىكىرىن تانىمال لينگۆيست عالىم تەلقوجا جانۇزاقوۆ ايتتى. ول: «ءسوز سوڭىنداعى قوسىمشا -تى جەر-سۋ اتتارىندا ءجيى كەزدەسەتىن، ءبىر نارسەنىڭ مولدىعىن، كوپتىگىن بىلدىرەتىن كوپتىك جالعاۋدىڭ كونە ءتۇرى» (ت.جانۇزاق قازاقستان گەوگرافيالىق اتاۋلارى. الماتى وبلىسى. الماتى، 2005، 62-بەت)، – دەپ جازادى. ەگەر بۇل تۇجىرىمدى الماتىعا قولدانار بولساق، ول – الما جەمىسى مول وسكەن مەكەن. توپونيميكالىق اتاۋ سول جەردىڭ گەوگرافيالىق ەرەكشەلىگى، فلوراسى مەن فاۋناسىنان تۋىندايدى. الماتى – ءارى تاۋ، ءارى وزەن، ءارى المالى ءوڭىر. ءتىپتى، الماتىنىڭ قوس بۇرىمى سياقتى الاتاۋدان كۇركىرەپ اققان، تاسىعاندا تاۋ قوپاراتىن قوس وزەن – ۇلكەن جانە كىشى الماتىنىڭ ءتۇبىرى دە «الما»، ياعني جاعاسىندا الما جەمىسى مول وسكەن فيتونيمدىك ءارى گيدرونيمدىك اتاۋ.
كەيبىرەۋلەر «الماتى» دەگەن ءبىر عانا توپونيم توڭىرەگىندە وسىنشاما اڭگىمە ءوربىتۋدىڭ قاجەتى بار ما؟» دەپ ويلاۋى دا مۇمكىن. مۇندا ۇلكەن ساياسات، ەڭ باستىسى، ەلەۋلى ۇلتتىق ءمۇددە بار.
ەستون حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلىسى ءبىر ارىپتەن باستالعانى ءمالىم. ەستون كسر-ىنىڭ جوعارى كەڭەسى كەڭەس وداعىنداعى جاريالىقتى پايدالانىپ، 1988 جىلى 7 جەلتوقساندا ەل كونستيتۋسياسىنىڭ ورىسشا نۇسقاسىندا مەملەكەت استاناسىن بۇرىنعىداي تاللين ەمەس، تاللينن دەپ جازۋ كەرەكتىگى جايىندا شەشىم قابىلدايدى. ءبىر اي وتپەي جاتىپ كونستيتۋسياعا رەسمي تۇردە ءتيىستى وزگەرىس ەنگىزەدى. ءدال وسى وقيعا ەل ىشىندە زور پاتريوتتىق، ۇلتتىق ورلەۋ تۋعىزدى. ءناتيجەسىندە، ەستونيا كسرو-نى تاراتقان بەلوۆەج وقيعاسىنان ءبىر جارىم جىل بۇرىن (1990 جىلى 8 مامىردا) 1938 جىلعى ەستون رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن قالپىنا كەلتىردى. قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان كەزدە ەستونيا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا مۇشەسى بولىپ ۇلگەرگەن ەدى. تىلگە، ۇلتتىق مۇددەگە دەگەن ءبىر ارىپتەن باستاعان قۇرمەت تۇتاس ۇلتتى ۇلى مۇراتىنا جەتكىزدى.
(«ەگەمەن قازاقستان»، 17 شىلدە، 2023 ج.).