بۇگىنگى ەڭبەك نارىعى ەداۋىر وزگەردى. ولاي دەيتىنىمىز، اتىن بۇرىن-سوڭدى ەستىپ كورمەگەن SMM، نەيروسەت مامان، تارگەتولوگ، موبيلوگراف، بايەر دەگەن جاڭا ماماندىقتار شىقتى. بۇل ۇيالى تەلەفونمەن-اق، ۇيىندە وتىرىپ تابىس تاباتىن ماماندار.
ال قىتايدا ۆانحۋندار دەگەن بار. ولار – TikTok جانە باسقا دا ستريمدەردە تىكەلەي ەفيردە وتىرىپ تاۋار ساتاتىن بلوگەرلەر. ماسەلەن، وستين لي دەگەن ايگىلى ۆانحۋن 12 ساعات بويىنا ستريمدە وتىرىپ، تىكەلەي ەفير ارقىلى 1،7 ملرد دوللاردىڭ تاۋارىن ساتىپ جىبەرگەن.
قىسقاسى، اقشانى كۇرەپ تاباتىن، نارىقتىڭ قازىرگى سۇرانىسىنا بەيىمدەلگەن جاڭا ماماندىقتار پايدا بولىپ جاتىر. ءبىز بۇگىن سونىڭ ىشىندەگى موبيلوگراف تۋرالى از-كەم تارقاتاتىن بولامىز.
موبيلوگرافتىڭ داۋرەنى دە بۇگىنگى سيفرلاندىرۋ داۋىرىندە قارقىندى دامىپ كەلەدى. ءسال شەگىنىس. «موبيلوگرافيا» دەگەندى ەڭ العاش ەنگىزگەن رەسەيلىك سۋرەتشى دميتريي رەزۆان ەكەن. 2004 جىلى دۇنيەجۇزىلىك موبيلوگرافتار قوعامى قۇرىلعان. «موبيلوگرافيا» ءسوزى «موبيل» – «ءموبيلدى تەلەفون»، «گراف» – «جازۋ، سيپاتتاۋ، سۋرەتتەۋ» دەگەننەن شىققان.
***
بۇرىن سۋرەتكە ءتۇسۋ ءۇشىن ارنايى فوتوسالونعا بارىپ، فوتوگرافقا بارىپ تۇسەتىن ەدىك. ال ءقازىر قولىڭىزداعى الاقانداي ۇيالى تەلەفونىڭىزبەن-اق قالاعان جەرىڭىزدە تۇرىپ ءومىرىڭىزدىڭ ءار ءساتىن ۆيدەومەن دە تاسپالاي بەرەسىز. ايتپەسە، سول جۇمىستى اتقارىپ بەرەتىن ادام، ياعني موبيلوگراف جالداۋىڭىزعا بولادى.
ءقازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردەن بايقاساڭىز، ەلگە بەلگىلى تۇلعالاردىڭ، ونەر ادامدارىنىڭ ءار كۇنى، جۇرگەن-تۇرعانى جارق-جۇرق ەتكەن ساتتەرگە، سالتاناتقا تولى. نەمەسە الدەبىر تاۋارلاردىڭ جارناماسىن قاراپ وتىرساڭىز، بىرىنەن-بىرى وتەدى، ەرىكسىز ەلىكتىرىپ اكەتەدى. مىنە، سونىڭ ءبارىن قالتا تەلەفونىمەن-اق ساندەپ جاسايتىن موبيلوگرافتار. سمارتفون ارقىلى ءتۇرلى كرەاتيۆتى جانە قىسقا عانا، ۇزىك-ۇزىك شولۋ بەينەلەرىن ءتۇسىرىپ، ونى مونتاجداۋعا، تىكەلەي ەفيرلەر جاساۋعا بولادى. بۇل باعىتقا، اسىرەسە، جاستار بەيىم كەلەدى.
ءيا، بۇگىندە كوپتەگەن بيزنەس ۆيدەو-كونتەنت ارقىلى داميدى. قازىرگى كۇنى قازاقستاندا 1،5 ملن-نان اساتىن بيزنەس نۇكتەسى بار ەكەن. كاسىپكەرلەر سول بيزنەسىن كوپشىلىككە ۇسىنۋ، ساتۋ، وتكىزۋ ءۇشىن موبيلوگراف مامانعا جۇگىنەدى. ال بۇل ءوز كەزەگىندە بيزنەسمەندەردىڭ شىعىنىن ايتارلىقتاي ازايتىپ، ولارعا قوسىمشا ماماندار ۇستاۋدى قاجەت ەتپەيدى.
***
موبيلوگرافتاردىڭ وزگەلەردەن ارتىقشىلىعى – ماتەريالدى جەدەل بەرۋىندە. ال مۇنداي جىلدامدىق بۇگىنگىدەي ءبىرىن-بىرى جۇتىپ جاتقان اقپاراتتار تاسقىنىندا اۋاداي قاجەت. سونىمەن قاتار، ءجاي عانا ۇيالى تەلەفون ارقىلى ۆيزۋالدى كونتەنت ازىرلەي وتىرىپ، بولىپ جاتقان ۇلكەندى-كىشىلى ءىس-شارالاردى تەز جاريالاۋ ءسىز ۇسىنعان ونىمدەردىڭ ءارقاشان ترەندتە بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇگىندە ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولعان موبيلوگرافتار ءۇشىن ولاردىڭ ءوزىن ودان ءارى دامىتۋ، قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋىنە جول اشۋ ءۇشىن ارنايى كۋرستار اشىلعان. ءوزىن وسى سالادان كورگىسى كەلەتىن جاستار كۋرستاردان اقشاسىن ايامايدى. سەبەبى، وقۋعا، ۇيرەنۋگە جۇمساعان قارجىسىن ەكى ەسەلەپ قايتارىپ الاتىنىنا سەنەدى.
***
قازاقستاندا موبيلوگرافيا سوڭعى بىر-ەكى جىلدا جاقسى دامىپ كەلەدى دەيدى ماماندار. تاياۋدا الماتىدا «MOB FEST» ءبىرىنشى رەسپۋبليكالىق موبيلوگرافيا فەستيۆالى ءوتتى. ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى «دارا» دارىندىلاردى قولداۋ قورى ۇيىمداستىرعان فەستيۆالگە 16–40 جاس ارالىعىنداعى 7524 قازاقستاندىق موبيلوگراف قاتىسقان. ۇيىمداستىرۋشىلار ەرەكشە بايقاۋعا وسىنشا موبيلوگراف قاتىسادى دەپ كۇتپەگەندەرىن ايتتى. بايقاۋعا «مادەنيەت پەن ءسالت-داستۇر»، «تۋريزم»، «ادامدار» تاقىرىپتارى بويىنشا 1537 جۇمىس قابىلدانعان. ءى كەزەڭىندە 100 ۇزدىك موبيلوگراف انىقتالىپ، ولار ەكىنشى، قورىتىندى كەزەڭدە ب ا ق سىناپ، 20-سى سۋىرىلىپ العا شىقتى. سول 20 موبيلوگراف ەندى نيۋ-يورك كينو ونەرى اكادەمياسىندا (NYFA) تاعىلىمدامادان وتەتىن بولدى. ولاردىڭ ەڭ ۇلكەن ماراپاتى سول. اقش-قا جولداما العان 20 جىگىتتىڭ 6-اۋى الماتىلىق. ولار: تاحىر تۇرار، رامازان مىرزاتاي ۇلى، يمانعالي ماقسول ۇلى، يلياس ايدار ۇلى، قۋاتباي مىرزابەك جانە ەسكەندىر كامەنوۆ.
تاقىرىپقا وراي
سايا ايدوس قىزى، موبيلوگراف، 22 جاستا:
پرەزيدەنتتىڭ دە جەكە موبيلوگرافى بار
موبيلوگراف تانىستارىم كوپ. بۇل جاقسى تابىس اكەلەتىن ماماندىق. مەن دە قىزىعىپ، زامان كوشىنەن قالمايىن دەپ، ءوز بەتىمشە ۇيرەنە باستادىم. ارنايى كۋرستارعا دا جازىلدىم. سەبەبى، بۇل جۇمىس اسا ىجداعاتتىلىقتى، شىعارماشىلىق ىزدەنىستى، ءتىپتى سابىر، ءتوزىمدى تالاپ ەتەدى ەكەن. ارينە، سوسىن ۇشقىر قيال، سەرگەكتىك، ياعني بولماشى عانا دۇنيەنىڭ وزىنەن ادەمىلىكتى كورە بىلەتىن قاسيەت، تالعامپازدىق، ەڭبەكقورلىق كەرەك. بىلەتىن بولارسىز، پرەزيدەنتىمىزدىڭ وزىندە جەكە موبيلوگرافى بار. بۇل – كەرەك ماماندىق.
الماتى – اسەم قالا. كەز كەلگەن جەرى ادەمى، ۆيدەوكونتەنت جاساۋعا سۇرانىپ تۇرادى. ءقازىر ماعان ءبىر ونەر ورتالىعىنا موبيلوگراف بولۋعا ۇسىنىس ءتۇسىپ جاتىر. اينالىسىپ جۇرگەن ءىسىمدى تاعى ءبىر پىسىقتاپ، جەتىلدىرىپ الايىن دەپ، شامالى ۋاقىت سۇرادىم. بۇيىرتسا، ماماندانعان موبيلوگراف بولاتىن شىعارمىن.