ەلدەگى جانە «التىن وردا» بازارىنداعى باعا احۋالى قارالدى.
وتكەن سەنبىدە پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – ساۋدا جانە ينتەگراسيا ءمينيسترى سەرىك ءجۇمانعاريننىڭ توراعالىعىمەن وتكەن الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ونىمدەردىڭ باعاسىن تۇراقتاندىرۋعا ارنالعان اپتالىق كەڭەس ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz ۇكىمەتتىڭ رەسمي سايتىىنا سىلتەمە جاساپ.
سيم ساۋدا كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ايدار ابىلدابەكوۆ اتاپ وتكەندەي، «التىن وردا» بازارىندا ءموبيلدى توپ قۇرىلدى، ونىڭ قۇرامىنا قما، سيم، بقدا، قم مكك، ءىىم، دسم، تجم، اشم، الماتى وبلىسى اكىمدىگىنىڭ وكىلدەرى كىرەدى. توپ ءقازىردىڭ وزىندە بازاردا تاۋلىك بويعى كەزەكشىلىككە كىرىستى. ساتۋشىلار، جەتكىزۋشىلەر، جۇرگىزۋشىلەر مەن بازارعا كەلگەن ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرىن قابىلداۋ جانە جەدەل جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن «التىن وردا Open» تەلەگرامم-چاتى مەن ءبىرىڭعاي بايلانىس ورتالىعى (call center) (8 7273 195 160، 8 747 059 7054) قۇرىلدى. كوكونىس ونىمدەرىن بازارعا كەلۋشىلەرگە تىكەلەي وتكىزەتىن شارۋالاردىڭ جۇك كولىكتەرى ءۇشىن تەگىن 100 ورىن بەلگىلەندى. ساۋدا نۇكتەلەرى شاتىرلارمەن جابدىقتالعان، تۇراقتى باقىلاۋ ءۇشىن كامەرالار ورناتىلعان. بۇل شارۋالارعا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن تۇتىنۋشىلارعا تىكەلەي دەلدالسىز ساتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بازاردا ساۋدا جاساۋ ءۇشىن شارۋالار اۋىل اكىمدىگىنىڭ انىقتاماسىن الۋى قاجەت.
«الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدىگى ءموبيلدى توپتىڭ جۇمىسىن كۇندەلىكتى باقىلاۋدا ۇستاۋى قاجەت. جۇك كولىكتەرىنە ارنالعان 100 ورىن – جازعى ماۋسىمعا وڭتايلى جەدەل شارا. «التىن وردا» اۋماعىنان ستاسيونارلىق ساۋدا نىساندارىنا ورىن ءبولۋ قاجەت. بۇل تەك وسى بازارعا عانا قاتىستى ەمەس، بارلىق اكىمدىكتەرگە ءوز وڭىرلەرىندەگى بازارلار مەن ءىرى ساۋدا نىساندارىندا وسىنداي جۇمىس جۇرگىزۋدى تاپسىرامىن»، — دەدى سەرىك جۇمانعارين.
كەڭەستە دەلدالدىق سحەمالاردى جويۋ جاعدايى دا قارالدى. ساۋدا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، جىل باسىنان بەرى كوميسسيالاردىڭ 859 وتىرىسى وتكىزىلىپ، 176 ءونىمسىز دەلدال الىنىپ تاستالدى. اپتا ىشىندە ساۋدا ۇستەمەسىن اسىرىپ، ءونىمسىز دەلدالداردى الىپ تاستاۋدىڭ 22 فاكتىسى انىقتالدى. اتاپ ايتقاندا، جامبىل وبلىسىندا 15%-دان جوعارى ساۋدا ۇستەمەسى بار تۇتىكتى كەسپە، ۇن جانە كۇرىش ساتىلدى. ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىنان كەيىن بۇل ونىمدەردىڭ باعاسى 10-25% شەگىندە تومەندەدى.
«ۇلىتاۋ وبلىسىندا ساۋدا ۇستەمەاقىسىن اسىرعانى ءۇشىن كاسىپكەرگە ەسكەرتۋ جاسالدى. ناتيجەسىندە كۇنباعىس مايى مەن قىرىققاباتتىڭ باعاسى 25%-عا تومەندەدى»، — دەدى ايدار ابىلدابەكوۆ.
جالپى، وتكەن اپتادا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارى باعاسىنىڭ ءوسىمى 0،1%-دى قۇرادى. باعانىڭ ەڭ جوعارى ءوسمى سابىزدە (4،4%) جانە كارتوپتا (3،5%) بولدى. سونىمەن قاتار قىرىققابات (-5،4%)، پياز (-1،6%) باعاسىنىڭ تومەندەۋى بايقالادى. كۇنباعىس مايى (-1،7%)، قاراقۇمىق (-1،5%)، جۇمىرتقا (-1،4%)، قۇس ەتى جانە تۇز (-0،1%) باعاسىنىڭ تومەندەۋى جالعاسىپ وتىر.
ءسابىز باعاسىنىڭ وسۋىنە قاتىستى جاعداي بولەك تالداندى، ولار بويىنشا ەڭ جوعارى ءوسۋ يندەكسى 18 وڭىردە بەلگىلەندى. بەلگىلى بولعانداي، بۇعان دەيىن وڭىرلەرگە تارازداعى وندىرۋشىدەن ءسابىزدى 110 تەڭگەدەن ساتىپ الۋ ۇسىنىلعان بولاتىن. الايدا، ساتىپ الۋدى تەك استانا مەن الماتى قالالارى عانا جۇرگىزگەن.
اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيسە-مينيسترى ەربول تاسجۇرەكوۆ كۇزگى-قىسقى كەزەڭگە ارنالعان وڭىرلىك تۇراقتاندىرۋ قورلارىن قالىپتاستىرۋ بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ ناتيجەلەرىمەن تانىستىردى. ءقازىردىڭ وزىندە 77،6 مىڭ توننا كولەمىندە كۇزگى كارتوپتى نەمەسە الداعى كۇزگى-قىسقى كەزەڭدەگى تۇتىنۋ نورماسىنىڭ 85%-ى، 23،5 مىڭ توننا ءسابىز (91%)، 22،3 مىڭ توننا پياز (91%)، 16 مىڭ توننا قىرىققابات (74%) جەتكىزۋگە شارتتار جاسالدى.
«ءامات باعاسىن تۇراقتاندىرۋ تەتىكتەرىن ەنگىزۋدىڭ ۇلگىلىك قاعيدالارىنداعى سوڭعى وزگەرىستەردى ەسكەرە وتىرىپ، اكك-نىڭ بوس قاراجاتى اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەر مەن قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىن فورۆاردتىق قارجىلاندىرۋعا باعىتتالۋى كەرەك. كەلىسىمشارتتاردىڭ ەڭ از كولەمى بار وڭىرلەر فەرمەرلەرمەن فورۆاردتىق كەلىسىم-شارتتار جاساۋ شارالارىن قابىلداۋى قاجەت. كارتوپ، ءسابىز، پياز، قىرىققابات وندىرۋشىلەرىنىڭ ءتىزىمى اكىمدىكتەرگە جولداندى»، — دەدى اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيسە-مينيسترى.
جيىندى قورىتىندىلاعان سەرىك جۇمانعارين اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە اكىمدىكتەر جاساعان كۇزگى ەگىن جيناۋ جۇمىستارىنا قاتىستى بارلىق كەلىسىم-شارتتاردىڭ ۇلگىلىك ەرەجەلەردەگى جانە قارجى اعىندارى بويىنشا وزگەرىستەرگە سايكەستىگى تۇرعىسىنان تەكسەرۋدى تاپسىردى.
«وزگەرىستەر تەك وندىرۋشىلەردەن 9 تاۋار پوزيسياسىن ساتىپ الۋدى تالاپ ەتەدى. تەكسەرۋ ناتيجەلەرى ءبىر اپتا مەرزىمىندە باياندالسىن»، — دەدى سەرىك جۇمانعارين.