2025 جىلى الماتىدا مەنينگوكوكك ينفەكسياسىنىڭ جەتى جاعدايى تىركەلدى
2025 جىلدىڭ باسىنان بەرى الماتى قالاسىندا مەنينگوكوكك ينفەكسياسىنىڭ 7 زەرتحانالىق راستالعان جاعدايى تىركەلدى. بۇل تۋرالى Aqshamnews.kz سايتى حابارلايدى. الماتى قالالىق سانيتاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتىنشە، ناۋقاستاردىڭ ۇشەۋى ەرەسەكتەر بولسا، تورتەۋى — 14 جاسقا دەيىنگى بالالار.
سانەپيدباقىلاۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى اسەل قالىقوۆانىڭ ايتۋىنشا، وتكەن جىلدىڭ ءدال وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا جاعداي سانى ارتقان. 2024 جىلى بار بولعانى 5 جاعداي تىركەلىپ، ونىڭ ەكەۋى بالالار اراسىندا بولعان. ياعني، بيىلعى كورسەتكىش ناۋقاس سانىنىڭ ارتۋىن كورسەتىپ وتىر. بۇل ەپيدەميولوگيالىق تۇرعىدان الاڭداۋشىلىق تۋدىرادى، سەبەبى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر — ينفەكسياعا اسا بەيىم توپتار قاتارىندا.
ناۋقاستارمەن بايلانىستا بولعان 192 ادام تەكسەرىلىپ، ولاردان مەنينگوكوكك باكتەرياسىنىڭ تاسىمالداۋشىلىعى انىقتالعان جوق. سونىمەن قاتار، قالالىق پروفيلاكتيكالىق سكرينينگ اياسىندا 3817 ادام تەكسەرۋدەن وتكەن. ولاردىڭ 2598ء-ى جابىق مەكەمەلەرگە قابىلدانعاندار بولسا، 1219-ى — ءقاۋىپ توبىنا جاتاتىن ازاماتتار. بۇل ساناتتاعى ادامداردان دا ينفەكسيا تاسىمالداۋشىلىعى تىركەلمەگەن.
مەنينگوكوكك ينفەكسياسى — Neisseria meningitidis باكتەرياسى ارقىلى تارالاتىن جەدەل ينفەكسيالىق اۋرۋ. ول اۋا-تامشى جولىمەن (جوتەلگەندە، تۇشكىرگەندە، سويلەسكەندە) بەرىلەدى. ينكۋباسيالىق كەزەڭى 2–10 كۇن ارالىعىندا، كوبىنە 2–4 كۇن بولادى. اۋرۋ جەڭىل تۇردە نازوفارينگيتتەن باستاپ، بىرنەشە ساعاتتا ولىمگە اكەلەتىن سەپسيسكە دەيىن دامۋى مۇمكىن.
العاشقى بەلگىلەرى كادىمگى تۇماۋعا ۇقسايدى: دەنە قىزۋىنىڭ كوتەرىلۋى، باس اۋرۋى، السىزدىك. ءبىراق اۋرۋ اسقىنعان سايىن مىناداي سيمپتومدار قوسىلادى:
- تەمپەراتۋرانىڭ 39°س-تان جوعارى كوتەرىلۋى؛
- قاتتى باس اۋرۋى؛
- قۇسۋدىڭ پايدا بولۋى (جۇرەك اينۋىنسىز)؛
- دەنەدە گەمورراگيالىق بورتپەلەردىڭ پايدا بولۋى؛
- مويىن بۇلشىقەتتەرىنىڭ قاتايىپ قالۋى؛
- ەس-تۇسىنىڭ بۇزىلۋى، شاتاسۋى.
اسەل قالىقوۆانىڭ ايتۋىنشا، مەنينگوكوكك ينفەكسياسى ماۋسىمدىق سيپاتقا يە. ادەتتە، اۋرۋدىڭ ءورشۋى كۇز-قىس ايلارىندا باستالىپ، كوكتەمگە دەيىن جالعاسادى. بۇل كەزەڭدە ادام يممۋنيتەتى السىرەپ، جرۆي، تۇماۋ سەكىلدى ۆيرۋستىق اۋرۋلارمەن كۇرەسۋ قابىلەتى تومەندەيدى، سول ارقىلى مەنينگوكوكك تا بەلسەندى بولا باستايدى.
ەڭ ءجيى اۋىراتىندار — 5 جاسقا دەيىنگى بالالار مەن جاستار. سەبەبى، بۇل جاس توبىندا يممۋندىق جۇيە تولىق قالىپتاسپاعان نەمەسە ولار قوعامدىق ورىنداردا ءجيى بولاتىندىقتان، جۇقتىرۋ ءقاۋپى جوعارى.
الدىن الۋ شارالارى قاراپايىم، ءبىراق وتە ماڭىزدى:
- العاشقى بەلگىلەر پايدا بولعاندا دارىگەرگە دەرەۋ قارالۋ قاجەت؛
- اۋرۋدىڭ ماۋسىمدىق كەزەڭىندە ادامدار كوپ جينالاتىن جەرلەرگە بارماۋعا تىرىسىڭىز؛
- مۇرىن-جۇتقىنشاقتاعى سوزىلمالى اۋرۋلاردى (فارينگيت، تونزيلليت، لارينگيت) دەر كەزىندە ەمدەۋ كەرەك؛
- ءۇي-جايدى ءجيى جەلدەتىپ، كۇنىنە كەمىندە ەكى رەت ىلعالدى تازالىق جۇرگىزۋ؛
- قولدى ءجيى سابىنمەن جۋۋ؛
- جەكە گيگيەنا زاتتارىن، ىدىستى بولەك پايدالانۋ؛
- بالانىڭ ەمىزىگىن اۋىزبەن تازالاۋعا بولمايدى؛
- تىنىس جولدارىنىڭ سيمپتومدارى بايقالسا، بالالاردى سۇيۋدەن ۋاقىتشا باس تارتۋ قاجەت.
سونىمەن قاتار، دۇرىس تاماقتانۋ، سپورتپەن اينالىسۋ، تازا اۋادا سەرۋەندەۋ جانە جالپى يممۋنيتەتتى كۇشەيتۋ دە ماڭىزدى قورعانىس شارالارى بولىپ تابىلادى.
مەنينگوكوكك ينفەكسياسى — كۇردەلى جانە ءقاۋىپتى جۇقپالى اۋرۋ. الماتىدا بيىل تىركەلگەن 7 جاعداي، ونىڭ ىشىندە 4ء-ىنىڭ بالا ەكەندىگى، بۇل ماسەلەگە ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەتتىگىن كورسەتىپ وتىر. اسىرەسە، اتا-انالار مەن تاربيەشىلەر اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرىن دەر كەزىندە تانىپ، مەديسينالىق كومەككە جۇگىنۋدى داعدىعا اينالدىرۋى ءتيىس.
اۋرۋدىڭ جىلدام ءوربيتىن سيپاتىن ەسكەرە وتىرىپ، پروفيلاكتيكالىق شارالاردى بۇلجىتپاي ورىنداۋ — ءار ادامنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى.