الماتىدا بيىل جازدىڭ اپتاپ ىستىعى جۇرتتى اجەپتاۋىر ابىگەرگە سالدى. قالالىق قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ دەرەگىنشە، ماۋسىم-شىلدەدە ىستىققا بايلانىستى جەدەل جاردەم قىزمەتىنە 28 شاقىرۋ تۇسكەن. بۇل بىلتىرمەن ءدال وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 18 پايىزعا كوپ. Aqshamnews.kz ءتىلشىسى اپتاپتا جاعدايىڭىز كۇرت ناشارلاسا نە ىستەۋ كەرەگىن دارىگەرلەردەن سۇراپ ءبىلدى.
ستاتيستيكا نە دەيدى؟
2024 جىلى ەكى ايدا 23 شاقىرۋ تىركەلسە، ونىڭ ىشىندە 8ء-ى بالا بولسا، بيىل بۇل كورسەتكىش 13 بالاعا دەيىن وسكەن. ەرەسەكتەر اراسىندا دا ءوسىم بار: بىلتىر 15 بولسا، بيىل 16. ەكى بالا مەن ءۇش ەرەسەك ناۋقاس اۋرۋحاناعا جاتقىزىلعان.
نەگە بۇل ءقاۋىپتى؟
اپتاپ ىستىق – ساۋ ادام ءۇشىن دە سىناق، ال ارتەريالىق گيپەرتونيا نەمەسە جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارى بار ادامدار ءۇشىن وتە ءقاۋىپتى. جوعارى تەمپەراتۋرا قان قىسىمىن وزگەرتىپ، ءتىپتى كەنەتجۇرەك توقتاۋىنا اكەلۋى مۇمكىن.
جاقىندارىڭىزدىڭ ءومىرىن ساقتايتىن 7 قاراپايىم ەرەجە:
-
سالقىندىقتى ساقتاۋ
ناۋقاس كونديسيونەرى بار نەمەسە جاقسى جەلدەتىلەتىن بولمەدە بولۋعا ءتيىس. كۇننىڭ ىستىقق كەزدە، 11:00–17:00 ارالىعىندا، دالاعا شىقپاۋى كەرەك. تەرەزەلەردى پەردە، جاليۋزي نەمەسە جارىقتى شاعىلىستىراتىن ەكراندارمەن كولەڭكەلەڭىز. ۇيدە ميكروكليماتتى ساقتاۋ ءۇشىن ىلعالدى تازالاۋ جانە بولمەنى جەلدەتۋ ماڭىزدى. -
اعزانى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ
ناۋقاسقا ۇنەمى، ءتىپتى شولدەمەسە دە، سالقىن سۋ بەرىڭىز. گازدالعان، ءتاتتى جانە الكوگولدى سۋسىنداردان باس تارتۋ كەرەك. جۇرەك جەتكىلىكسىزدىگى بار بولسا، دارىگەر بەلگىلەگەن سۇيىقتىق مولشەرىن قاتاڭ قاداعالاڭىز. -
دارى-دارمەكتەردى قاداعالاۋ
دارىلەردى تەك دارىگەر تاعايىنداعان مولشەردە قابىلداۋ كەرەك. ىستىقتا قان قىسىمى تومەندەگەندەي كورىنسە دە، دوزانى ءوز بەتىنشە وزگەرتۋگە بولمايدى. باس اينالۋ، السىزدىك، ءىسىنۋ نەمەسە ەنتىگۋ پايدا بولسا، دەرەۋ دارىگەرگە حابارلاسىڭىز نەمەسە جەدەل جاردەم شاقىرىڭىز. -
قان قىسىمىن ولشەۋ
قىسىمدى كۇنىنە كەمىندە ەكى رەت (تاڭەرتەڭ جانە كەشكە) نەمەسە دارىگەر ۇسىنعان كەستە بويىنشا ولشەڭىز. ناتيجەلەردى جازىپ ءجۇرۋ وزگەرىستەردى دەر كەزىندە بايقاۋعا كومەكتەسەدى. -
دۇرىس كيىم تاڭداۋ
اشىق ءتۇستى، كەڭ، تابيعي ماتادان تىگىلگەن كيىم كيگىزىڭىز. دالاعا شىققاندا مىندەتتى تۇردە باس كيىم كيگەن ءجون. -
كۇن وتكەندە العاشقى كومەك
زارداپ شەككەن ادامدى كولەڭكەگە نەمەسە سالقىن جەرگە اپارىڭىز، ارتىق كيىمىن شەشىڭىز، دەنەسىن دىمقىل ماتا ارقىلى سالقىنداتىڭىز. ەسىن بىلسە، ازداپ سۋ بەرىڭىز. ەگەر جاعدايى ناشارلاسا، دەنەسى قۇرىسسا نەمەسە ەسىنەن تانسا، بىردەن 103 نومىرىنە قوڭىراۋ شالىڭىز. -
ارتىق فيزيكالىق كۇش تۇسىرمەۋ
ىستىقتا فيزيكالىق بەلسەندىلىكتى بارىنشا ازايتىپ، اسىرەسە كۇندىزگى ۋاقىتتا تىنىعۋعا مۇمكىندىك بەرىڭىز.
اۋرۋعا شالدىققان ادامعا اپتاپ نەسىمەن ءقاۋىپتى؟
"ىستىقتا جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارى بار ناۋقاستاردا تەرمەورەگۋلياسيا مەحانيزمى بۇزىلادى، قاننىڭ قويۋلانىپ، تامىر سوعىسى جيىلەيدى، اسىرەسە گيپوتەنزيۆ دارىلەردى قابىلداعاندا ارتەريالىق قان قىسىمى تومەندەۋى مۇمكىن. بۇل جۇرەك پەن تامىرلارعا ەكى ەسەلەنگەن جۇكتەمە تۇسىرەدى. بۇل كەزەڭدە ناۋقاستاردىڭ جاعدايىن باقىلاۋ ەرەكشە مۇقيات بولۋى كەرەك"، - دەيدى دارىگەرلەر.
ىستىقتا اسقىنۋدىڭ الدىن الۋ - بۇل تەك مەديسينا ماماندارىنىڭ ەمەس، تۋىستارىنىڭ دا جاۋاپكەرشىلىگى.
كۇن وتكەن نەمەسە ىستىقتان زارداپ شەككەن ادامعا العاشقى كومەكتى قالاي كورسەتۋ كەرەك؟
تىنىش ءارى كولەڭكەلى جەرگە اپارۋ
ناۋقاستى سالقىن، جاقسى جەلدەتىلەتىن بولمەگە نەمەسە كولەڭكەگە اپارىڭىز. ەسىن بىلسە، جارتىلاي وتىرعىزىپ نەمەسە باسى ءسال كوتەرىڭكى قالىپتا جاتقىزىڭىز. ەگەر ەسىنەن تانسە نەمەسە ينسۋلت كۇدىگى بولسا، ورنىنان قوزعاماڭىز.
ارتىق كيىمنەن شەشۋ
تار، جىلى نەمەسە قىسىپ تۇرعان كيىمدەردى شەشىڭىز، باس كيىمىن دە شەشىڭىز. بولمەگە تازا اۋانىڭ كىرۋىن قامتاماسىز ەتىڭىز: تەرەزەنى اشىڭىز نەمەسە جەلدەتكىش قوسىڭىز.
دەنەنى سالقىنداتۋ
ماڭدايىن، موينىن، كەۋدەسىن، قولتىعىن سالقىن، دىمقىل شۇبەرەكپەن ءسۇرتىڭىز. سۋىق كومپرەسس نەمەسە مۇزدى (ماتاعا وراپ) ءىرى قان تامىرلارى وتەتىن جەرلەرگە، قولتىق استىنا، مويىنعا، شاپ تۇسىنا قويىڭىز.
ەسىن باقىلاۋ ەسىندە بىلسە، سويلەسىپ، تىنىشتالدىرىڭىز. ەسىنەن تانعان جاعدايدا بۇيىرىنە جاتقىزىڭىز (تۇراقتى بۇيىرلىك قالىپ)، تىنىسىن قاداعالاڭىز. تىنىس توقتاسا، ەگەر ىستەي الساڭىز، جۇرەك-وكپە رەانيماسياسىن باستاڭىز.
سۋ بەرۋ
ناۋقاس ەسىن بىلسە، از-ازدان سالقىن سۋ ىشكىزىڭىز. ەسىنەن تانسا نەمەسە جۇرەگى اينىپ تۇرسا، سۋ بەرمەڭىز.
قانداي جاعدايدا جەدەل جاردەم شاقىرۋ قاجەت؟
- ەسىنەن تانسا نەمەسە دەنەسى قۇرىسسا. دەنە قىزۋى39–40 گرادۋستان اسسا. قاتتى ءالسىز بولىپ، باسى اينالىپ، كەۋدەدە اۋىرسىنىپ، ەنتىكسە.
- ارتەريالىق قىسىمى كۇرت تومەندەسە.
- دۇرىس سويلەي نەمەسە قوزعالا الماسا (ينسۋلت بەلگىسى بولۋى مۇمكىن).