2025 جىل قازاقستاندا زاڭنامالىق تۇرعىدا ءبىرقاتار وزگەرىستەرگە تولى بولدى. كەيبىرى قوعامدا قىزۋ قولداۋ تاپسا، ەندى ءبىرى پىكىرتالاسقا ارقاۋ بولدى. Aqshamnews.kz ءتىلشىسى جىل بويى ەڭ كوپ تالقىلانىپ، نازارعا ىلىنگەن زاڭدار مەن ەرەجەلەردىڭ ءتىزىمىن ۇسىنادى.
1. قوعامدىق ورىنداردا نيكاب كيۋگە سالىنعان تىيىم
پارلامەنت بەت-جۇزدى تولىق جاباتىن كيىمدەرگە (نيكاب، بۋركا) تىيىم سالدى. بەتتى جاۋىپ تۇراتىن كيىم كيۋگە تىيىم سالۋدى ماۋسىم ايىنىڭ باسىندا سەنات ۇسىنعان ەدى، 26 ماۋسىمدا ءماجىلىس زاڭعا ەنگىزىلگەن تۇزەتۋدى ماقۇلداپ، پرەزيدەنتكە قول قويۋعا جىبەردى. بۇعان دەيىن بىرنەشە جىل تالقىلانىپ كەلگەن ماسەلەگە 30 ماۋسىمنان بەرى زاڭمەن تىيىم سالىندى.
بۇل زاڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك پەن قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋ ماقساتىندا قابىلداندى.
قوعامدا ەكى ءتۇرلى پىكىر قالىپتاستى: ءبىر تاراپ قولداسا، ەكىنشى تاراپ ءدىن بوستاندىعىنا قايشى دەپ سىن ايتتى.
2. كولىك سالاسىنداعى وزگەرىستەر
ەلەكتروندىق تەحنيكالىق پاسپورتتىڭ جوقتىعىنا بايلانىستى، قىرعىزستاننان اكەلىنگەن كولىكتەردى تىركەۋ ۋاقىتشا توقتاتىلدى. بۇل شەكتەۋ باستاپقىدا 6 ايعا دەيىن دەپ ەنگىزىلدى.
2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ە-تپس باسقا ەلدەرمەن بىرىكتىرىلۋى جوسپارلانعان. ءىرى قالالاردا كولىك تىركەۋ جانە تەحنيكالىق بايقاۋ تالاپتارى كۇشەيتىلدى.
2025 جىلعى 1 قازاننان باستاپ قىرعىزستاندا شەتەلدىك تىركەۋدەگى، سونىڭ ىشىندە قازاقستاندىق ءنومىرلى كولىكتەرگە قاتىستى جاڭا ەرەجەلەر كۇشىنە ەنەدى. جۇرگىزۋشىلەر كولىكتەرىن ەل اۋماعىندا ۋاقىتشا تىركەۋدەن وتكىزۋگە مىندەتتەلەدى.
كولىكتى 5 مينۋت قىزدىرۋعا تىيىم:
جىل باسىندا تۇرعىن ءۇي اۋلاسىندا كولىكتى 5 مينۋتتان ارتىق قىزدىرعاندارعا ايىپپۇل سالىناتىنى جايلى ەرەجە قىزۋ تالقىعا ءتۇستى. ەكولوگيا ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ بۇل نورمانى قولدايتىنىن ايتىپ، ءتىپتى ءوز كولىگىن قىزدىرۋعا بۇل ۋاقىت جەتكىلىكتى ەكەنىن ءوز تاجىريبەسىندە كورسەتتى. ال ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مۇنداي تالاپ جول قوزعالىسى ەرەجەسىندە بۇرىننان بار ەكەنىن ەسكەرتتى.
اۆتوكولىكتى 5 مينۋتتان ارتىق قىزدىرۋعا بولمايدى دەگەن ءبىرىنشى رەت بۇزعانى ءۇشىن – 19 660 تەڭگە، قايتالانسا – 39 320 تەڭگە ايىپپۇل سالىناتىن بولعان. قاقاعان قىستا كولىكتەرىن ۇزاعىراق قىزدىرعاندار اراسىندا ايىپپۇل ارقالاعاندار دا بولدى.
قوعام تاعى دا ەكىگە ءبولىنىپ، ءبىر تاراپ ەكولوگيا ءۇشىن دۇرىستىعىن ايتسا، ەكىنشىسى قىستىڭ سۋىعىندا كولىكتى ۇزاعىراق قىزدىرۋ قاجەت ەكەنىن العا تارتتى. اقىرى بۇل نورمانى ادىلەت مينيسترلىگى قايتا قارايتىن بولىپ، سول كۇيى جىلى جابىلدى.
3. سالىق سالاسىنداعى وزگەرىستەر
ققس (ندس) مولشەرى 12%-دان 16%-عا كوتەرىلدى.
بۇل شەشىم بيۋدجەتتى تولىقتىرۋعا باعىتتالعانىمەن، شاعىن جانە ورتا بيزنەس تاراپىنان سىنعا ۇشىرادى.
ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، سالىق جۇكتەمەسىنىڭ ارتۋى باعانىڭ قىمباتتاۋىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن.
سونىمەن قاتار، ققس بويىنشا تىركەۋدىڭ جاڭا ءتۇرى ەنگىزىلەدى. بۇل – شارتتى تىركەۋ دەپ اتالادى. ول شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ ارنايى ءتىزىمىن قۇرۋ ارقىلى، ۋاكىلەتتى ورگان بەلگىلەيتىن ەرەجەمەن جۇزەگە اسادى. ەندى ققس بويىنشا تىركەۋدىڭ ەرىكتى، مىندەتتى جانە شارتتى دەگەن ءۇش ءتۇرى بولادى.
مەديسينالىق قىزمەتتەرگە جانە دارى-دارمەكتەرگە تومەندەتىلگەن 10% مولشەرلەمە ۇسىنىلدى. بۇل 2026 جىلدان باستاپ 5%، 2027 جىلدان باستاپ 10% كولەمىندە بولادى. ققس بويىنشا بازالىق مولشەرلەمە 16% بولىپ بەلگىلەندى. بۇل رەتتە دارىلىك ونىمدەرگە جانە مەديسينالىق قىزمەتتەرگە تومەندەتىلگەن مولشەرلەمە ۇسىنىلىپ وتىر.
ودان بولەك، كىتاپ ونىمدەرىن شىعاراتىن باسپالارعا جانە ارحەولوگيا جۇمىستارىنا ققس-دان بوساتۋ كوزدەلگەن. اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن وندىرۋشىلەرگە ققس ەسەپكە جاتقىزۋ بويىنشا 70%-دىق ۇلەسىن 80%-عا ارتتىرىپ وتىر. بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنە دەگەن سالىق جۇكتەمەسىن ازايتۋعا باعىتتالعان. ققس بويىنشا مىندەتتى تىركەۋ شەگى 20 اەك-تەن 10 اەك-كە تومەندەتىلدى.
كوپ تالقىلانعان سالىق كودەكسى كەلەر جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ كۇشىنە ەنەدى.
4. الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ رەفورماسى
مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ (ءمامس) جۇيەسىنە دە تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى.
جۇمىس ىستەمەيتىن ازاماتتار ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان جارنا تولەۋ تەتىگى قاراستىرىلدى.
ونداعى ماقسات - مەديسينالىق قىزمەتتىڭ ساپاسى مەن قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ.
5. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى جاڭا مودەل
جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جيناقتاۋشى جۇيە ەنگىزىلدى.
ءار ستۋدەنتتىڭ بىلىمىنە بايلانىستى كرەديتتىك قور جيناقتالادى، بۇل وقۋدى يكەمدىرەك ءارى ءادىل ەتەدى.
سونىمەن قاتار، كوللەدج بەن ۋنيۆەرسيتەت اراسىنداعى ءبىلىم باعدارلامالارىن سايكەستەندىرۋ جۇمىستارى باستالدى.
6. راقىمشىلىق تۋرالى زاڭ
قازاقستان پرەزيدەنتى توقايەۆ زاڭعا 26 ماۋسىمدا قول قويدى. 15 مىڭ ادامعا راقىمشىلىق جاسالىپ، 2 مىڭنان استامى بوستاندىققا شىعاتىن بولدى.
قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارى، دەپۋتاتتار مەن قۇقىق قورعاۋشىلار سوتتالعان ازاماتتارعا راقىمشىلىق جاساۋ تۋرالى باستاما كوتەردى. بيىل كونستيتۋسياعا 30 جىل. اتا زاڭ كۇنىنىڭ قۇرمەتىنە جازاسىن وتەۋشى ءبىراز جانعا كەشىرىم جاسالدى.
بۇل زاڭدار 2025 جىلى قازاقستان قوعامىنىڭ قۇقىقتىق، الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق ومىرىندە ۇلكەن وزگەرىستەرگە سەبەپ بولدى.