قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ ءبىرىنشى جارى سارا الپىس قىزى قوناقايەۆا (بۇرىنعى نازاربايەۆا) ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزەڭىندە اۋىر دەرتكە شالدىقتى. جاقىندارىنىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا دارىگەرلەر ونىڭ جاعدايىنا قولدان كەلگەن ەم-دوم جاساپ جاتىر، الايدا دەنساۋلىعى ناشارلاعان كۇيدە قالىپ وتىر.
تەكتى ۇرپاقتان تاراعان
سارا قوناقايەۆا 1941 جىلى اقپان ايىندا قاراعاندى وبلىسىنىڭ بۇقار جىراۋ اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى الپىس قوناقايەۆ — سول كەزەڭدەگى وڭىردەگى ابىرويلى، اۋقاتتى ازاماتتاردىڭ ءبىرى. جەرگىلىكتى شارۋاشىلىقتى باسقارعان، ەل ىشىندە بەدەلدى بولعان. كەيبىر دەرەكتەردە، جاس نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قاراعاندىدا ءبىلىم الىپ، جۇمىس تابۋىنا وسى اكەنىڭ ىقپالى بولعانى ايتىلادى. بۇل قولداۋ ەكى جاس اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا دا اسەر ەتكەنى انىق.
كولەڭكەدە قالعان “تۇڭعىش حانىم”
سارا الپىس قىزى ەلدىڭ رەسمي تۇڭعىش حانىمى بولعانىمەن، ول بۇل مارتەبەنى كەڭىنەن پايدالانىپ، ەل الدىنا ءجيى شىققان جوق. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جۇبايىن مەملەكەتتىك ساپارلارعا نەمەسە سالتاناتتى راسىمدەرگە ەرتە بەرمەگەن. كوبىنە كوپشىلىك الدىندا قىزدارىمەن بىرگە كورىندى. مىسالى، 2015 جىلى شەتەلگە جاساعان رەسمي ساپارىندا جۇبايىنىڭ ورنىنا ۇلكەن قىزى داريعانى ەرتىپ باردى.
كەيىنىرەك نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءوزىنىڭ ەستەلىكتەرىندە ولاردىڭ وتباسىلىق قاتىناستارىنا قاتىستى بىلاي دەگەن:
«جۇرەككە ءامىر جۇرمەيدى. جۇرەك باسقا ادامدى تاڭدادى».
بۇل مالىمدەمە ولاردىڭ اراقاتىناسىنداعى الشاقتىقتىڭ اشىق جاريالانۋى رەتىندە قابىلداندى.
بالالار تاعدىرىنا ارنالعان ءومىر
ساياساتتان تىس ءجۇرىپ-اق، سارا الپىس قىزى قوعامدىق سالادا ۇلكەن ەڭبەك ءسىڭىردى. 1990-جىلدارى ول «بوبەك» قايىرىمدىلىق قورىن قۇرىپ، جەتىم جانە اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالارعا ارنالعان جوبالاردى ىسكە اسىردى. ونىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدە «SOS بالالار اۋىلدارى» اشىلدى.
ول سونداي-اق رۋحاني-ادامگەرشىلىك ءبىلىم بەرۋ يدەياسىن العاش رەت مەكتەپ باعدارلاماسىنا ەنگىزگەن تۇلعا بولدى. ونىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرىندە «ءوزىن-وزى تانۋ» ءپانى ەنگىزىلدى. بۇل ءپان وقۋشىلاردىڭ رۋحاني تەرەڭدىگى مەن ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتالدى. كەيىن بۇل ءپان وقۋ باعدارلاماسىنان الىنىپ تاستالدى.
«ءبىز ونى انامىز دەپ اتايتىنبىز»
بالالار ۇيلەرىنىڭ تۇلەكتەرى قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى رافاەل گاسانوۆ، كەزىندە SOS بالالار اۋىلىنىڭ تاربيەلەنۋشىسى بولعان. ونىڭ ايتۋىنشا، سارا الپىس قىزى ولارمەن ۇنەمى بايلانىستا بولعان.
– ول بىزگە ءجيى كەلەتىن، سىيلىقتار اكەلىپ، ءومىردىڭ ءمانى تۋرالى اڭگىمەلەيتىن. رۋحاني قۇندىلىقتاردى باعالاۋعا ۇيرەتتى. ءبىز ونى انامىز دەپ اتايتىنبىز. ءوز مىسالىمەن ادامنىڭ قانداي بولۋى كەرەكتىگىن كورسەتتى، – دەيدى ول.
گاسانوۆ جۋىردا سارا الپىسقىزىنان كىتاپتار مەن اقجارما تىلەكتەر العانىن، ونىڭ ءالى دە تاربيەلەنۋشىلەرىن ۇمىتپايتىنىن ايتتى.
سارا الپىس قىزى – ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ العاشقى كەزەڭىندەگى ەرەكشە تۇلعالاردىڭ ءبىرى. ول ساياسي ساحنادا ەمەس، ادامگەرشىلىك، قايىرىمدىلىق، رۋحاني سالادا ەلەۋلى ەڭبەك قالدىردى.
قازىرگى ۋاقىتتا الماتىداعى مەملەكەتتىك ماڭىزدى ەمدەۋ مەكەمەسىندە سارا الپىس قىزى دارىگەرلەردىڭ باقىلاۋىندا. عيمارات ىشىندە دە، سىرتىندا دا قوسىمشا كۇزەت قويىلعان، ناۋقاسقا سىرت كوزدەن تىنىشتىق قامتاماسىز ەتىلۋدە. ءتۇسىرىلىم جاساۋعا جانە بوگدە ادامداردىڭ كىرىپ شىعۋىنا شەكتەۋ قويىلعان. ونىڭ جانىندا قىزدارى – داريعا، دينارا جانە ءاليا جانە ەڭ جاقىن تۋىستارى بار.
كەي ناۋقاستار سارا الپىسقىزىن ەمدەۋ مەكەمەسىنىڭ ىشىندە كوزبە-كوز كورگەندەرىن ايتىپ وتىر. دەگەنمەن، ونىڭ ناقتى جاعدايىنا بايلانىستى رەسمي مالىمدەمە جاسالعان جوق.