الماتى قالاسى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق ورتالىعى رەتىندە بيىل ءوز الەۋەتىن نىعايتىپ، ەكونوميكانىڭ ءوسۋ قارقىنى، كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جانە قالا تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋ باعىتتارىندا ەلەۋلى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى. مەگاپوليستىڭ ستراتەگيالىق جوسپارلارى اياسىندا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان باستامالار مەن شارالار شاھاردىڭ نەگىزگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىنىڭ جاقسارۋىنا ىقپال ەتتى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسىم. الماتى قازاقستاننىڭ جەتەكشى ەكونوميكالىق وڭىرلەرىنىڭ ءبىرى مارتەبەسىن ساقتاپ كەلەدى. بيىلعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكالىق دامۋدىڭ جوعارى قارقىنى 9،7% دەڭگەيىندە ساقتالىپ وتىر. قالانىڭ ەكونوميكالىق ءوسۋ قارقىنى 6،6%-دى قۇرادى. 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا الماتى ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋى بولجامدى 5،5% دەڭگەيىندە، ال، 2025 جىلى بۇل ءوسىم 6،4%-عا دەيىن جەتەدى دەگەن بولجام بار. مۇنىڭ ءبارى باسىم سالالاردى قولداۋ باعدارلامالارىن ءساتتى ىسكە اسىرۋدىڭ جانە شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ (شوب) ايتارلىقتاي ۇلەسىنىڭ ناتيجەسى.
شاعىن جانە ورتا بيزنەس الماتى ەكونوميكاسىندا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. 2024 جىلى كاسىپكەرلىكپەن ايناسقاندار سانى 942 مىڭ ادامعا جەتتى. ياعني، جۇمىس ورىندارىن قۇرۋداعى ۇلەس - 80%-دى قۇرادى. شاعىن جانە ورتا بيزنەستى مەملەكەتتىك قولداۋ باعدارلامالارى اياسىندا 1،8 مىڭ جوباعا 53،1 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن، ال 2025 جىلعا 71 ملرد تەڭگە جوسپارلانعان، بۇل شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ تاعى 2 مىڭ جاڭا جوباسىن قولداۋعا مۇمكىندىك بەرمەك. باستى باسىمدىق – شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ قالا ەكونوميكاسىنا قوسقان ۇلەسىن 2024 جىلعى 60%-دان 2030 جىلعا قاراي 75%-عا دەيىن ارتتىرۋ. سونىڭ ناتيجەسىندە ساۋدا، قىزمەت كورسەتۋ، ءوندىرىس جانە IT تەحنولوگيالار سالالارىندا جۇزدەگەن جاڭا بيزنەس جوبالار جۇزەگە اسىرىلعان.
ينۆەستيسيالىق الەۋەت. الماتىنىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعى بيىل ارتا ءتۇستى. 2024 جىلعى 11 ايدا الماتىعا نەگىزگى كاپيتالعا 1،5 ترلن تەڭگە ينۆەستيسيا تارتىلدى. جالپى قالا ەكونوميكاسىنا بيىل 2 ترلن تەڭگە قۇيىلسا، 2025 جىلى 2،3 ترلن تەڭگە ينۆەستيسيا تارتۋ جوسپارلانىپ وتىر. نەگىزگى ينۆەستيسيالار قۇرىلىس، كولىك ينفراقۇرىلىمى، ءبىلىم، مەديسينا، سيفرلاندىرۋ جانە «جاسىل» تەحنولوگيالار سياقتى سالالارعا باعىتتالعان. ينۆەستورلار ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ جانە حالىقارالىق ەكونوميكالىق فورۋمدارعا بەلسەندى قاتىسۋ ارقىلى الماتى قالاسى بيزنەس جۇرگىزۋ جانە يننوۆاسيالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن تارتىمدى ءوڭىر رەتىندە ءوز پوزيسياسىن نىعايتتى.
الماتىلىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ. قالانىڭ ەكونوميكالىق ءوسۋى الماتىلىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنا تىكەلەي اسەر ەتتى. قازىرگى ينفلياسيانى ەسكەرە وتىرىپ، الماتىدا ورتاشا ايلىق جالاقى ناقتى ماندە 6،1%-عا ءوسىپ، 470 مىڭ تەڭگەگە جەتتى. بۇل IT، قارجى جانە قىزمەت كورسەتۋ سياقتى جوعارى جالاقى تولەنەتىن سالالاردىڭ قارقىندى دامۋىمەن بايلانىستى.جىلدىق ينفلياسيا 2024 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 8،5%-عا دەيىن، ال 2025 جىلى 7،5%-عا دەيىن باياۋلايتىنى بولجانىپ وتىر.
تۇرعىندار تابىسىنىڭ ارتۋى تۇتىنۋشىلىق بەلسەندىلىكتىڭ وسۋىنە دە ىقپال ەتتى. قالادا بولشەك ساۋدا كولەمىنىڭ ۇلعايۋى، جاڭا ساۋدا-ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىنىڭ دامۋى جانە جوعارى ساپالى ءبىلىم بەرۋ مەن مەديسينالىق قىزمەتتەرگە سۇرانىستىڭ ارتۋى بايقالادى. بيىل جەلتوقساننىڭ باسىندا الماتى قالاسىنىڭ ءماسليحاتىنا 2025-2027 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەت ەنگىزىلدى. ەل تاريحىندا العاش رەت 2025 جىلعا ارنالعان قالالىق بيۋدجەت
2،2 ترلن تەڭگەدەن استى. بۇل 2022 جىلدىڭ باسىمەن سالىستىرعاندا 2 ەسە جوعارى. 2023 جىلدىڭ باسىنان باستاپ الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى ءىرى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جوبالىق قۇجاتتاردى دايىنداۋ بويىنشا ۇلكەن جۇمىس جۇرگىزدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 2025 جىلى دامۋ بيۋدجەتى 2022 جىلمەن سالىستىرعاندا 2،2 ەسە ءوسىپ، 458 ملرد تەڭگەگە جەتتى.
جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ جانە جۇمىسسىزدىقتى تومەندەتۋ. الماتىنىڭ دامۋىنىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى – حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشۋ. بيىل جىل باسىنان باستاپ 68 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلدى، ولاردىڭ 82%-ى تۇراقتى جۇمىس ورنى. سونىڭ ناتيجەسىندە، الماتىدا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 4،6%-عا دەيىن تومەندەگەن. الەۋمەتتىك باعدارلامالاردى ەنگىزۋ جانە مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ ارقاسىندا قالاداعى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ءبىرشاما تومەندەدى. اسىرەسە جاستاردى قولداۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. جاستار ءۇشىن ارنايى تاعىلىمدامالار مەن گرانتتىق باعدارلامالار ىسكە قوسىلدى، ياعني بۇل مىڭنان استام تۇلەكتىڭ وقۋىن اياقتاعاننان كەيىنگى ءبىرىنشى جىلى جۇمىسقا ورنالاسۋىنا مۇمكىندىك بەردى.
تۇتاستاي العاندا، الماتى تۇراقتىلىعى مەن الەۋەتى جاعىنان ورتالىق ازيانىڭ جەتەكشى ەكونوميكالىق ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى رەتىندەگى مارتەبەسىن نىعايتۋدى جالعاستىرۋدا.