قازاقستان جاھاندىق قۇبىلمالى جاعدايلارداعى سىرتقى سىن-قاتەرلەرگە لايىقتى توتەپ بەرە وتىرىپ،  ءوزىنىڭ ستراتەگيالىق ماقساتتارىنا جەتۋ جولىن جالعاستىرىپ كەلەدى.

بيىل مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا جانە قازاقستان حالقىنا جولداۋلارىندا بەلگىلەنگەن اۋقىمدى رەفورمالاردى ىسكە اسىرۋ جالعاسىن تاپتى. جاڭا زاڭنامالىق نورمالار كۇشىنە ەندى، ءبىرقاتار ءىرى مەملەكەتتىك باستامالاردى، سونىڭ ىشىندە «جايلى مەكتەپ» جانە «اۋىلدىق دەنساۋلىق ساقتاۋدى جاڭعىرتۋ» ۇلتتىق جوبالارىن ىسكە اسىرۋ باستالدى.

سونىمەن قاتار ۇكىمەتتە داعدارىسقا قارسى شارالار قولعا الىندى، بۇل سىرتقى كۇيزەلىستەردىڭ اسەرىن تومەندەتۋگە جانە الداعى كەزەڭگە ەكونوميكالىق دامۋدىڭ نەگىزىن قالاۋعا مۇمكىندىك بەردى.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇكىمەت الدىنا ۇلتتىق ەكونوميكا كولەمىن 2 ەسەگە ارتتىرىپ، $450 ملرد-قا دەيىن جەتكىزۋ مىندەتىن قويدى. ول ءۇشىن جىل سايىنعى تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسىمدى كەم دەگەندە 6% دەڭگەيىندە قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن شارالار قابىلدانادى. اتاپ ايتقاندا، ستراتەگيالىق ماقساتقا قول جەتكىزۋدە وڭدەۋ ونەركاسىبىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن بولادى.

Primeminister.kz رەداكسياسى قازاقستاننىڭ 2023 جىلعى دامۋ قورىتىندىلارى تۋرالى ماتەريالدار توپتاماسىن جاريالاۋدى باستادى.

نەگىزگى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر

● ەل ەكونوميكاسى سىرتقى جاعدايلارعا ءساتتى بەيىمدەلىپ، بيىل ورنىقتى ءوسۋ تراەكتورياسىنا شىقتى. قاڭتار-قاراشا ايلارىنىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس ەكونوميكانىڭ ءوسۋى 4،9%-دى قۇراسا، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندە بۇل كورسەتكىش 2،7%-دى قۇراعان. جالپى رەسپۋبليكا بويىنشا جان باسىنا شاققانداعى ءجىو $11،5 مىڭنان $13،3 مىڭعا دەيىن ءوستى.

● جىلدىق ماندەگى ينفلياسيا قاراشادا 2022 جىلعى جەلتوقسانداعى 20،3%-دان 10،3%-عا دەيىن تومەندەدى. بۇعان جەدەل جانە ورتا مەرزىمدى 90 قادامدى قامتيتىن ءتيىستى شارالار كەشەنىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ناتيجەسىندە قول جەتكىزىلدى.

● 6 ايدىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس $13،3 ملرد تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيسيا تارتىلدى. بۇل – وتە جوعارى كورسەتكىش. سونداي-اق ورتا مەرزىمدى كەزەڭدە ەكونوميكالىق ءوسۋدى قولداۋعا كەپىلدىك بەرەدى. جىل قورىتىندىسى بويىنشا تشي شامامەن $27 ملرد دەڭگەيىنە جەتكىزۋ جوسپارلانعان.

● ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىندا جالپى قۇنى 967،7 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 210 جاڭا ينۆەستيسيالىق جوبا ىسكە قوسىلدى. ول 19،5 مىڭ جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەردى.  جالپى جىل قورىتىندىسى بويىنشا 1،6 ترلن تەڭگەگە 291 جوبا پايدالانۋعا بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە.

قوستاناي ق. KIA اۆتوكولىكتەرىن شىعاراتىن زاۋىتتىڭ قۇرىلىسى باستالدى. مەملەكەتتىك قولداۋ شاراسى رەتىندە يندۋستريالىق ايماقتىڭ اۋماعىنان 70 گا جەر تەلىمى بەرىلدى.

● ماشينا جاساۋ ءوندىرىسى 26،8% – رەكوردتىق قارقىنمەن ءوستى. بۇل رەتتە اۆتوموبيل جاساۋ جانە ەلەكتر جابدىقتارىن ءوندىرۋ سالالارىندا كورسەتكىشتەر ودان دا جوعارى، سايكەسىنشە شامامەن 41% جانە 32%ء-تى قۇرادى. 

● بيىل قازاقستان $65 ملرد-تىڭ ءونىمىن ەكسپورتتادى، سونىمەن بىرگە وڭدەلگەن تاۋارلاردىڭ ەكسپورتى $21 ملرد-قا جەتتى.

● IMD الەمدىك باسەكەگە قابىلەتتىلىك رەيتينگىندە قازاقستان وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 6 تارماققا كوتەرىلىپ، الەمنىڭ 64 ەلىنىڭ ىشىنەن 37ء-شى ورىنعا يە بولدى. رەيتينگتى دايىنداۋ ۇدەرىسىندە ەكونوميكالىق قىزمەت، ۇكىمەتتىڭ تيىمدىلىگى، بيزنەس پەن ينفراقۇرىلىمنىڭ تيىمدىلىگى سياقتى باعىتتار بويىنشا كەشەندى زەرتتەۋ جۇرگىزىلەدى.

ق ر ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن 2048 جىلعا دەيىنگى كەزەڭگە الماتى وبلىسىندا اۋدانى 30 مىڭ گەكتاردى قۇرايتىن «G4 City» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعى قۇرىلدى. 2048 جىلعا دەيىن اەا شەڭبەرىندە شامامەن 3،7 ترلن تەڭگە ينۆەستيسيا تارتۋ جانە 60 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر.

● ىسكەرلىك احۋالدى جانە بيزنەستى جۇرگىزۋ جاعدايلارىن جاقسارتۋ بويىنشاجاڭا باستامالار جۇزەگە اسىرىلدى. وسىلايشا ءىرى ينۆەستورلارمەن جەكە شارتتاردا كەلىسىمدەر جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ينۆەستيسيالىق كەلىسىمدەربويىنشا قوسىمشا تەتىكتەر ەنگىزىلدى. ينۆەستيسيالىق مىندەتتەمەلەر تۋرالى كەلىسىم جاساۋ كەزىندە سالىق زاڭناماسىنىڭ تۇراقتىلىعىنا 10 جىلعا كەپىلدىك بەرىلەدى.

● «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» كاسىپكەرلىكتى قولداۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا شارتتار جەتىلدىرىلدى: وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ قوسىمشا تۇرلەرى ەنگىزىلدى؛ سۋبسيديالاۋ مەرزىمى 7 جىلعا دەيىن ۇزارتىلعان ەكونوميكانىڭ 20 نەگىزگى سەكتورىنىڭ تىزبەسى انىقتالدى؛ الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى ءۇشىن قوسىمشا قولداۋ شارالارى ەنگىزىلدى جانە ت. ب.

اقتوبە وبلىسىندا قالالىق جولاۋشى تاسىمالداۋشىلاردىڭ اۆتوبۋس پاركىن جاڭارتۋ ءۇشىن «ءودق» اق-نىڭ ليزينگتىك قارجىلاندىرۋ باعدارلاماسى ارقىلى جىلدىق 7% سىياقى مولشەرلەمەسىمەن 112 جاڭا اۆتوبۋس ساتىپ الىندى.

● 10 مىڭ ارتىق بيزنەس تالاپتارى الىنىپ تاستالدى. 2024 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ تاعى 1 مىڭ تالاپ الىنىپ تاستالادى. 

● تاۋەكەلدەردى باسقارۋ جۇيەلەرىن اۆتوماتتاندىرۋ جۇمىستارى اياقتالدى. بۇل 2024 جىلدان باستاپ كاسىپكەرلىكتى تەكسەرۋ سانىن 2 ەسەگە قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جۇيەنى پايدالانۋ كەزىندە ادام فاكتورى تولىعىمەن الىنىپ تاستالادى.

اقمولا وبلىسى سەلينوگراد اۋدانى. قۋاتتىلىعى تاۋلىگىنە 3 مىڭ تونناعا دەيىن ءسۇت وندىرەتىن زاۋىت اشۋ. ينۆەستيسيالىق جوبا «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ورتالىعىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلدى.

● كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋ (سۋبسيديالاۋ جانە كەپىلدىك بەرۋ) جىل سايىن ارتىپ كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، بۇل ماقساتتارعا «بايتەرەك» حولدينگى جەلىسى ارقىلى 2،3 ترلن تەڭگە ءبولىندى. شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى قولداۋ 209 ملرد تەڭگەدەن 288 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى.

جالپى ينۆەستيسيا كولەمى شامامەن 15 ملرد تەڭگەنى قۇرادى، ونىڭ 5 ملرد تەڭگەسى «جەتىسۋ اپك» ۇك» اق نەگىزگى جابدىقتار ليزينگى.

جالپى، مەملەكەت قابىلداعان شارالار شوب ءونىمىن شىعارۋدى 2022 جىلدىڭ 6 ايىندا 23 ترلن تەڭگەدەن وسى جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندە 29 ترلن تەڭگەگە دەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى. شوب سالاسىندا جۇمىسپەن قامتىلعان ازاماتتاردىڭ سانى 500 مىڭعا ءوسىپ، 4،3 ملن ادامدى قۇراپ وتىر. بۇل رەتتە ەلدىڭ جىو-دەگى شوب ۇلەسى 36،4%-عا جەتتى. 

● ەكونوميكانى مونوپوليادان ارىلتۋ جونىندەگى كوميسسيا جۇمىسى باستالعاننان بەرى رەسپۋبليكالىق جانە كوممۋنالدىق مەنشىككە 15 كومپانيا، 7 عيمارات، 160-تان استام تەمىرجول مەن قۇرىلىستار جانە باسقا دا مۇلىكتەردىڭ (2 مىڭ بىرلىكتەن استام) اكسيالار پاكەتى مەن قاتىسۋ ۇلەستەرىقابىلداندى.

سونىمەن قاتار «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورىنا 1 ملرد تەڭگە كولەمىندە قاراجات جىبەرىلدى. ءبىلىم بەرۋ ينفراقۇرىلىمىن قولداۋ قورىنا شامامەن 2 ملرد تەڭگە باعىتتالدى.

جاڭادان جەكەمەنشىك وپەراتورلاردىڭ پايدا بولۋىنا جول بەرمەۋدىڭ الدىن الۋ شاراسى رەتىندە جەكەشەلەندىرۋدىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارىنان الەۋمەتتىك ماڭىزى بار، ونىڭ ىشىندە ستراتەگيالىق ماڭىزدى 217 نىسان الىنىپ تاستالدى.