/عاسىرلىق رەكۆيەم/
مانشۇك. ماڭگى جاس مانشۇك. قىرشىنىنان قيىلعان اياۋلى قىز. تاعدىرى دا اسا جەڭىل ەمەس-تى. ول ەرلىكتىڭ سيمۆولى بولدى. سەبەبى ەل ءۇشىن عۇمىرىن قيدى. ول بەيبىت ءومىردىڭ سيمۆولى بولدى. سەبەبى سوعىس اتاۋلىنى مانشۇكتىڭ زامانىمەن بىرگە كەتكەندەي كوردىك. ول جاستىقتىڭ سيمۆولى بولدى. سەبەبى ەسەيگەن كەزى كوز الدىمىزعا ەلەستەمەيدى. ايتپەسە، كەشە عانا ومىردەن وتكەن ءابدىجامىل كوكەمىزدەن ەكى-اق جاس ۇلكەن ارداقتى اپامىز ەدى...
بالا كەزىمىزدە اۋەنىمەن ايتىلاتىن مىناداي ولەڭ بار-دى. اۆتورى ءسادۋ ماشاقوۆ-اۋ دەيمىن. ونى بارلىق مەكتەپتىڭ بۇكىل بالاسى جاتقا بىلەتىن:
سىلكىنتىپ زەڭبىرەكتەر جەردىڭ ءجۇزىن،
وق بوراپ، سناريادتار قاققاندا ىزىڭ.
قاپتاعان قالىڭ جاۋدان تايسالماعان،
مەن كوردىم پيلوتكالى قازاق قىزىن.
قولىندا پۋلەمەتى «ماكسيم» ونىڭ،
بويىندا كۇش-جىگەرى تاسقىن ونىڭ.
ەرلەرمەن تىزە قوسىپ شابۋىلدا دا،
وعىمەن قىرعىن مايدان اشتى جولىن.
كوزىنەن ۇشقىن ورتتەي لاپىلداعان،
جاۋىنا قاھار تىگىپ قاتۋلانعان.
وتان ءۇشىن شايقاسقان اۋىر كۇندە،
تونسە دە ءولىم ءقاۋپى جاسىماعان.
"ماكسيم" دەمەكشى، جاقىندا سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق ولكەتانۋ مۋزەيىنەن اتىشۋلى پۋلەمەتتى كورىپ، سۋرەتكە ءتۇسىرىپ الدىم. مىناۋ سول مانشۇكتىڭ مىڭ قويعا ايىرباستامايتىن "ماكسيمى". قايسار قىز ءسامبى تالداي تالدىرماشتىعىنا قاراماستان، "ماكسيمى" قۇرعىردى بولشەكتەپ الىپ، جورىق دالاسىندا ارقالاپ جۇرگەن دەسەدى. قارشاداي قىزعا قارۋ، قالىڭ ەلگە قاسىرەت وڭگەرتكەن سۇم سوعىس-اي دەسەڭشى...
مانشۇكتىڭ ءومىرى - ونەگەلى ءومىر. مانشۇكتىڭ تاعدىرى - قاتپارى قالىڭ تاعدىر. مانشۇكتىڭ ەرلىگى - ماڭگىلىك ەرلىك. ونىڭ عيبراتتى عۇمىرىن كوپ جىل زەرتتەگەن جۋرناليست-جازۋشى ماقسات ءتاج-مۇرات جاقىندا عانا "مانشۇك: مۇز بەن جالىن جىرى" اتتى دەرەكتى كىتاپ جازىپ ءبىتىردى. تىڭ دايەكتەر مەن ماڭىزدى مالىمەتتەرگە تولى. وقىعان دا ارماندا، وقىماعان دا ارماندا. بۇيىرسا، تاياۋدا جارىققا شىعىپ قالار.
* * *
بۇگىن مانشۇك مامەتوۆانىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولدى! ارحيۆ اقتارىپ، وسى داتانى ايقىنداپ بەرگەن دە ماقسات اعامىز. كەيۋانانىڭ جاسى. كەيۋانا بولماق تۇگىلى، بويجەتكەن اتانىپ، بوي تۇزەپ تە ۇلگەرمەي، جارىق دۇنيەنى سارپ ەتىپ، ءبىر تۇتام عانا عۇمىر كەشكەن مانشۇك ءجۇز جىل بويى جاستىقتىڭ جالىنىنا جىلىنىپ، جالاۋىنا ورانىپ تۇرعان سەكىلدى كورىنەدى بىزگە...
تۇمانباي اعامنىڭ ءاليا مەن مانشۇكتىڭ مونولوگى ىسپەتتى مىناداي ءبىر ولەڭى بار ەدى:
ۇيلەرىڭدە كۇلەر بولسا، دوس كۇلسىن،
توسار بولسا، باقىت قانا توستىرسىن.
اق نيەتپەن ءوتىپ جاتسا تويلارىڭ،
بىزدەر ىشەر ەكى بوكال بوس تۇرسىن!
سەكسەن جىل بولدى قوس بوكالدىڭ بوس تۇرعانىنا...
استاۋىمىز دا، اسپانىمىز دا شىتىناماسىن!
بەيبىت تىرشىلىك جالعاسا بەرسىن! مانشۇك سەكىلدى مەدينستيتۋتتىڭ ستۋدەنت قىزدارى ەشقاشان قولعا قارۋ الماسىن...
ءجۇز جىلدىق جاستىق... رياسىز رەكۆيەم...