پرەسس-تۋر ۇيىمداستىرىلدى
الماتىدا «اەروپورتوۆسكوە» كولىندە «جۋرناليست ماماندىعىن وزگەرتتى» اتتى وقۋ-جاتتىعۋلارى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
19 مامىر الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتى رەسپۋبليكالىق جەدەل قۇتقارۋ جاساعىمەن بىرلەسە وتىرىپ، سۇڭگۋىرلەردى وقۋ جاتتىقتىرۋعا ارنالعان پرەسس-تۋرىن ۇيىمداستىردى.
شارا بارىسىندا جۋرناليستەر ءبىر كۇنگە ماماندىقتارىن اۋىستىرىپ، سۇڭگۋىر-قۇتقارۋشىلاردىڭ كيىمدەرىن كيىپ، بارلىق قيىنشىلىقتاردى باسىنان وتكىزدى.
رەسپۋبليكالىق جەدەل قۇتقارۋ جاساعى سۋداعى قايعىلى وقيعالاردىڭ الدىن الۋدىڭ قالاي جۇرگىزىلەتىنىن ءتۇسىندىردى. ب ا ق وكىلدەرىنە سۇڭگۋىر-قۇتقارۋشىلاردىڭ ءتۇرلى سۇڭگۋىر جابدىقتارىن پايدالانا وتىرىپ، قۇتقارۋ جانە ەۆاكۋاسيالاۋ، بارلاۋ جانە سۇڭگۋىر جۇمىستارىن ورىنداۋ ءۇشىن ارنايى دايىندىقتى قالاي جۇرگىزەتىنى جانجاقتى كورسەتتى.
ق ر توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى رەسپۋبليكالىق جەدەل قۇتقارۋ جاساعى سۇڭگۋىر-قۇتقارۋ جۇمىستارى ءبولىمىنىڭ باستىعى اندرەي بىبچەنكو مۇنداي وقۋ-جاتتىعۋلار جىل بويى وتەتىنىن جانە قۇتقارۋشىلاردىڭ فيزيكالىق دايىندىعىن ساقتاۋ ءۇشىن وقۋ- جاتتىعۋلارى قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
"وقۋ-جاتتىعۋ، سۇڭگۋىرلىك ءتۇسۋ - جىل بويى جانە جۇيەلى تۇردە وتەدى. سوندىقتان، بىزدە جىگىتتەر ۇنەمى فيزيكالىق فورمادا، سۋ استى تۇسۋلەرى ءۇشىن جوعارى قىسىمعا بەيىمدەلەدى، جابدىقتارمەن جانە توپتىق جۇمىس ىستەۋگە بەيىمدەلەدى. ءقازىر شومىلۋ ماۋسىمى وتە وزەكتى، سوندىقتان جاتتىعۋلار ۇنەمى قاجەت. مۇندا ءبىز تەك سۇڭگۋىرلىك تۇسۋلەردى عانا ەمەس، قۇتقارۋ جولدارىن، قايىقتان ارەكەت ەتۋدى دە پىسىقتاپ جاتىرمىز"، - دەپ ءبولىستى ول.
سپيكەر سۋعا باتىپ بارا جاتقان ادامدى قۇتقارۋ كەزىندە ءار سەكۋندتىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى. سوندىقتان قۇتقارۋشىلار ءارقاشان وتە جوعارعى دەڭگەيدەگى دايىندىقتا جۇرەدى.
"قۇتقارۋ ساتىندە ۋاقىتىلى جاعدايدى كورۋ ماڭىزدى، ويتكەنى ءبارى باتىپ بارا جاتقان ادام قاتتى ايقايلايدى دەپ ويلايدى، ءبىراق ولاي ەمەس، ول ءۇنسىز باتىپ كەتەدى. قۇتقارۋشىلار ءارقاشان باقىلاۋدا بولادى جانە بينوكلمەن جابدىقتالعان. ولار ادامنىڭ باتىپ بارا جاتقانىن كورسە، تەز ارادا قايىقپەن ءجۇزىپ، وقيعا ورنىنا بارادى. قايىق توقتامايدى، قۇتقارۋشى ودان سەكىرىپ، باتىپ بارا جاتقان ادامعا تەز ءجۇزىپ بارىپ، قايىققا كوتەرىپ، كومەك كورسەتەدى"، - دەدى ا.بىبچەنكو.
ءارى قاراي قۇتقارۋشىلار قۇتقارۋ جۇمىستارىننىڭ قالاي جۇزەگە اسىرىلاتىنىن، سۋعا باتىپ بارا جاتقان ادامدى سۋدان قالاي دۇرىس شىعارۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى. سونىمەن، ادامنىڭ سۋعا باتىپ بارا جاتقانىن بايقاپ، قۇتقارۋشى سۇڭگۋىرلەر سول باعىتقا قاراي بەت بۇرادى. بۇل رەتتە، قايىق زارداپ شەككەن ادامعا جاقىن كەلمەيدى، ويتكەنى قايىق جاساعان تولقىن سۋ بەتىندە تۇرعان ادامدى جاۋىپ تاستاۋى مۇمكىن. وسى ۋاقىتتا قۇتقارۋشى سۋعا سەكىرىپ، باتىپ بارا جاتقان ادامنىڭ ارقاسىنان كەلەدى، ونى شىعارىپ الادى جانە كومەك كورسەتۋ ءۇشىن جاعاعا تاسىمالدايدى.
قۇتقارۋشىلار جۇمىسىنداعى ەڭ قيىن ءسات - كوماندالىق جۇمىس ەكەنىن ايتتى. سۋعا تۇسە وتىرىپ، سۇڭگۋىرلەر قۇرلىقتاعى باسقالارعا ءجىپتى تارتۋ ارقىلى ارنايى سيگنالدار بەرەدى، وسىلايشا ولار مورزە كودى بويىنشا ءوزارا بايلانىسادى.
سونداي-اق قۇتقارۋشىلار ارنايى تەحنيكانى، كيىم-كەشەكتەردى كورسەتىپ، سۇڭگۋىردىڭ سۋعا ءتۇسۋىن كورسەتتى.
"ءيا، بىزدە ءقازىر سۇڭگۋىر جابدىقتاردىڭ 2 ءتۇرى بولادى، بۇل جەلدەتىلەتىن سكافاندر - ول اۋىر جابدىق. بۇل بىزگە اعىندى سۋلاردا، مۇناي ونىمدەرىندە جانە حيميالىق لاستانعان سۋدا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن قاجەت. جابدىقتىڭ ەكىنشى ءتۇرى سۋدا. تەحنيكالىق جۇمىستاردا، ىزدەۋ جۇمىستارىندا كەڭىنەن قولدانىلادى. كوبىنەسە تازا سۋ استىنداعى قۇتقارۋ جۇمىسىندا"، - دەدى ا. بىبچەنكو.
كادرلارعا كەلەتىن بولساق، ماماندار وتريادتىڭ وزىندە دايىندالادى. بوگدە ادام، ءبىراق قۇتقارۋ جۇمىسىنا دايىن بولسا دا، ولار قۇتقارۋشىلار قۇرامىندا جۇمىس ىستەي المايدى، دەيدى سۇڭگۋىر-قۇتقارۋ جاساعىنىڭ جەتەكشىسى. سونىمەن قاتار، قۇتقارۋشى - بۇل كەڭ تاراپتى ماماندىق. ماسەلەن، رقجق جاساعىندا بارلىق قۇتقارۋشىلار ساباقتاس كاسىپتەرگە يە.
"ءبىز جاساقتاعى قۇتقارۋشىلاردى ءوزىمىز دايىندايمىز". بىزگە قۇتقارۋشى جاساعىنىڭ قۇرامىنا ادامدار كەلەدى، فيزيكالىق مالىمەتتەرگە سايكەس، سۇقباتتاسۋدان وتەدى. سودان كەيىن سىناق مەرزىمىنەن ءوتىپ، ءبىز دايىندىقتى باستايمىز. ول الدىمەن قۇتقارۋشى بولادى، سودان كەيىن ماماندىق تاڭداۋ بولادى. ءبىراق قۇتقارۋشى ول كوپسالالى، ول كەم دەگەندە بەس ماماندىققا يە بولۋى كەرەك. بۇل حيميا، گاز تۇتىنىنەن قورعاۋ، سۇڭگۋىر مەن الپينيست، كينولوگ، كاسىبي جۇرگىزۋشى. بىزدە كوپتەگەن ارنايى جابدىقتار بار، قاردا جۇرەتىن كولىكتەر مەن كۆادروسيكل ولاردىڭ بارلىعىن باسقارا ءبىلۋ كەرەك. ءبىز الپينيستەر، سۇڭگۋىرلەر جانە حيميكتەرمىز. مۇندا ماماندىقتىڭ بارلىق سپەكترى بار"، - دەدى ا.بىبچەنكو.
شومىلۋ ماۋسىمى قاشان باستالادى دەگەن سۇراققا قۇتقارۋشىلار بارلىعى اۋا رايىنا جانە سۋ دەڭگەيىنىڭ تەرەڭدىگىنە بايلانىستى دەپ جاۋاپ بەرەدى.
"بيىلعى جىلى كوكتەم ءسال سۋىق. ارينە، سۋ ءبىز قالاعانداي ءالى قىزعان جوق، كوپ نارسە رەزەرۆۋاردىڭ تەرەڭدىگىنە بايلانىستى. ءبىز تاۋ وزەندەرىنەن قۋات العاندىقتان، ارينە، سۋ سۋىق بولادى. ءقازىر كولدە سۋدىڭ تەمپەراتۋراسى 18 گرادۋس. تەك شومىلۋ ءۇشىن عانا بولماسا، مەن مۇنى وتە سالقىن دەپ ايتار ەدىم. جازدىڭ ورتاسىنا قاراي ول 20-24 گرادۋسقا دەيىن جىلىنۋى مۇمكىن، بۇل جاعالاۋدىڭ ايتارلىقتاي جىلى بولادى دەگەن ءسوز"، - دەپ ءبولىستى سپيكەر.
سونداي-اق، قۇتقارۋشىلار جابدىقتالماعان سۋ ايدىندارىندا سۋعا تۇسپەۋگە كەڭەس بەرەدى. ادام اياعى كوپ باسا بەرمەيتىن تابيعي جاعاجايلار، ونىمەن قوسا، قۇتقارۋشىلار مۇنداي ايماقتا بولماۋى مۇمكىن. جانە دە وقىس جاعداي ورىن السا، قۇتقارۋ جۇمىسى كۇردەلەنەدى.
"شومىلۋعا بولمايتىن جاعاجايلار اسا ءقاۋىپتى. سەبەبى، قۇتقارۋشىلار وندا بولمايدى، ونىمەن قوسا كەرەكتى قۇرال-جابدىقتار جوق. ياعني، "الەكساندروۆا" ءتاسىلىن قۇتقارۋشىلار ورىنداي المايدى. سۋعا باتىپ بارا جاتقان ادامعا ءجىپتىڭ ءبىر ۇشىن لاقتىرىپ، قاراما-قارسى جاعىن وزىنە قالدىرادى. سۋدىڭ ءتۇبى نەسىمەن ءقاۋىپتى؟ سىنعان بوتەلكەلەر، كابەلدەر، بالىق اۋلاۋ تورلارى مەن بالدىرلار بار تازارتىلماعان سۋ قويماسى بولادى. ولاردى اتاپ ايتپاساڭ دا، وتە ءقاۋىپتى ەكەنى بەلگىلى. سۋ قويماسىنىڭ تەرەڭدىگى قانشالىقتى بەلگىسىز. جاعالاۋدىڭ اعىسى قاتتى نەمەسە تاياز بولادى. تاياز جاعالاۋلار ءقاۋىپسىز، ءبىراق ەگەر جاعالاۋ قاتتى تىك بولسا جانە بىردەن تەرەڭدىك پايدا بولسا، وندا ول جەردە البەتتە بارلىعى باتىپ كەتەدى"، - دەپ ءتۇسىندىردى ا.بىبچەنكو.
سونداي-اق، ول سۋ ايدىنىندا دەمالۋدى جوسپارلاعاندار ءۇشىن ۇستانۋ كەرەك ۇسىنىستارمەن ءبولىستى.
"ەگەر ءسىز تابيعي جاعاجايدا نەمەسە ءوزىڭىز بىلەتىن سۋ قويماسىنا بارساڭىز دا، باستى كەڭەس - ەڭ الدىمەن كۇننىڭ ىستىعىنا نازار اۋدارۋ كەرەك. سۋ قويمالارىنىڭ ءبىر بولىگى سالقىن بولۋى مۇمكىن جانە قىزعان جاعاجايعا كەلىپ، سۋىق سۋعا تۇسكەندە، سىزدە ءسىڭىر تارتىلۋ نەمەسە ومىرگە ءقاۋىپ توندىرەتىن باسقا دا زارداپ شەگۋى مۇمكىن. سونىڭ ءبىرى جانە ەڭ كوپ تارالعان ءتۇرى - الكوگول. دەمالىستا بارلىعى ونى قابىلدايدى جانە وزىنە يە بولا المايدى. كومپانيادا ەرەسەكتەردى دە، بالالاردى دا باقىلايتىن كەم دەگەندە ەكى ادام بولۋى كەرەك، ويتكەنى ەرەسەكتەر ىشكەن كەزدە بالالار سياقتى ارەكەت ەتەدى. سوندىقتان جاعدايدى باقىلايتىن، جاۋاپتى ءبىر ادام بولۋى كەرەك"، - دەپ ءبولىستى ول.
تجد دەرەكتەرى بويىنشا، الماتىدا شومىلۋعا رۇقسات ەتىلگەن ءتورت ورىن بار، ولار "سايران" كولىنىڭ باتىس جانە شىعىس بولىكتەرى، سونداي-اق "گۇلدەر" دەمالىس ايماقتارى جانە د. قونايەۆ اتىنداعى ۇلكەن الماتى كانالىنىڭ بويىنداعى "باۋمان" توعايى. مىسالى، ەسەنتاي، ۇلكەن جانە كىشى الماتىعا كىرەتىن قالانىڭ قالعان سۋ ايدىندارى مەن تاۋلى وزەندەرىنە شومىلۋعا تىيىم سالىنادى.
"2022 جىلى جۇرگىزىلگەن پروفيلاكتيكالىق جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە قالا سۋ ايدىندارىندا ادام ولىمىنە جول بەرىلمەدى، 17 ادام قۇتقارىلدى، ونىڭ ىشىندە 6-ى بالالار. سۋداعى جازاتايىم وقيعالاردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا دەپارتامەنتپەن مامىر ايىنا ارنالعان بىرلەسكەن رەيدتەردىڭ جوسپار-كەستەسى بەكىتىلدى، وعان پوليسيا قىزمەتكەرلەرى، ق ر ۇك اسكەري قىزمەتشىلەرى، قۇتقارۋ قىزمەتى مەن رجقج قۇتقارۋشىلارى، سونداي - اق ەرىكتىلەر تارتىلادى"، - دەدى تجد ازاماتتىق قورعانىس باسقارماسىنىڭ اعا وفيسەرى ەسبول سۇلتانوۆ.
وتكەن جىلى بىرلەسكەن جۇمىس بارىسىندا 63 ادام جاۋاپقا تارتىلىپ، 790 مىڭ تەڭگە كولەمىندە ايىپپۇل سالىندى.