جاسىل جەلەكتىڭ كوبەيۋى: تابيعاتتاعى وزگەرىستىڭ ەكىنشى جاعى
سوڭعى جارتى عاسىردا جەردىڭ جاسىل جامىلعىسى ايتارلىقتاي ۇلعايدى. بۇل قۇبىلىستىڭ نەگىزگى سەبەبى — ادامنىڭ تابيعاتقا تيگىزگەن اسەرى، اتاپ ايتقاندا، اتموسفەراعا كومىرقىشقىل گازىنىڭ مولشەردەن تىس ءبولىنۋى. جاھاندىق جىلىنۋدىڭ سالدارىنان پايدا بولعان بۇل ءۇردىس 2100 جىلعا دەيىن جالعاسادى دەگەن بولجام بار، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
One Earth جۋرنالىندا جاريالانعان مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، عالىمدار CMIP6 كليماتتىق مودەلىن قولدانىپ، جاسىل جەلەكتىڭ تارالۋىن زەرتتەگەن. ناتيجەسىندە، الەمدەگى جاسىل اۋماقتار ءار ون جىل سايىن شامامەن 0،01 شارشى مەترگە ءوسىپ وتىرعانى انىقتالعان. كەيبىر مودەلدەر بۇل كورسەتكىشتىڭ ەكى-ۇش ەسە جوعارى بولاتىنىن كورسەتەدى.
رەسەيدىڭ قوڭىرجاي كليماتتى ايماقتارىندا جاسىل جەلەك ءوسىمى سەرىكتىك دەرەكتەر بويىنشا ون جىلدا ءبىر شارشى مەترگە شاققاندا 0،024 بىرلىككە ارتقان. بۇل ءوسىم اسىرەسە تىعىز نۋ ورمانداردا ايقىن كورىنەدى. الايدا جاسىلدانۋدىڭ قارقىنى بيولوگيالىق تۇرلەرگە ءقاۋىپ توندىرەدى — نۋ ورماندارداعى كوپتەگەن تىرشىلىك يەلەرى ءوز ورتاسىنىڭ تەز وزگەرۋىنە بەيىمدەلە الماي، جويىلىپ كەتۋ قاۋپىنە ۇشىرايدى.
سونىمەن بىرگە، وسىمدىكتەردىڭ كوبەيۋى جاۋىن-شاشىننىڭ ارتۋىنا اسەر ەتەدى. ويتكەنى وسىمدىكتەر ەكوجۇيەسى سۋدى بۋلاندىرۋ پروسەسىن كۇشەيتەدى، بۇل ءوز كەزەگىندە جەردىڭ تابيعي سۋ بالانسىن وزگەرىسكە ۇشىراتادى.