الماتىنىڭ ەكولوگيالىق باعدارلاماسى
الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ پرەمەر-مينيسترگە «جاسىل ەكونوميكاعا» كوشۋ جونىندەگى ءىس-شارالار جوسپارىن ىسكە اسىرۋ بارىسى تۋرالى باياندادى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
قازىرگى تاڭدا اۋانىڭ لاستانۋىن ازايتۋ، ورمان قورىن دامىتۋ، سۋ رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ مەن قالدىقتاردى باسقارۋ، ESG-قاعيداتتارىن ەنگىزۋ جانە «جاسىل» وبليگاسيالار شىعارۋ بويىنشا جۇمىستار باسىم باعىتتار رەتىندە ايقىندالعان.
مامانداردىڭ ەسەپتەۋى بويىنشا، الماتى اگلومەراسياسىندا اۋاعا شىعارىلاتىن زياندى زاتتاردىڭ جالپى كولەمى 225،2 مىڭ تونناعا جەتەدى، ونىڭ شامامەن 84%-ى مەگاپوليستىڭ وزىنە تيەسىلى. قالادا زياندى قالدىقتاردىڭ ەڭ كوپ ۇلەسىن، ياعني، 60%-ىن اۆتوكولىكتەر، ال 27%-ىن ونەركاسىپ كاسىپورىندارى شىعارادى. اكىم الماتىدا اتموسفەرالىق اۋانى قورعاۋدىڭ جاڭا ەرەجەلەرى ازىرلەنگەنىن، ول 2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا ءماسليحاتتىڭ قاراۋىنا ۇسىنىلاتىنىن اتاپ ءوتتى. ولار جىلجىمالى جانە ستاسيونارلىق كوزدەردى قاتاڭ رەتتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار جەو جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا. ناتيجەسىندە، اۋاعا تارايتىن زياندى زاتتار كولەمى 93%-عا، ياعني 37،3 مىڭ توننادان 2،7 مىڭ تونناعا دەيىن تومەندەيدى. 2026 جىلى جىلۋ كوزى كومىردەن گازعا اۋىسادى دەپ كۇتىلۋدە. سونداي-اق جەكە تۇرعىن ءۇي سەكتورىن گازبەن قامتۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلۋدا، بۇگىنگى تاڭدا ۇيلەردىڭ 99،4%-نا ءتيىستى ينفراقۇرىلىم تارتىلدى.
الماتى قالاسىنىڭ اۋاسىنا اۆتوكولىكتىڭ تەرىس اسەرىن ازايتۋ ماقساتىندا 2024 جىلدان باستاپ ديزەل وتىنىمەن جۇمىس ىستەيتىن قوعامدىق كولىكتى ساتىپ الۋعا تىيىم سالىندى. 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تروللەيبۋس پاركى 100%-عا جاڭارتىلدى، اۆتوبۋس پاركىن جاڭعىرتۋ 2025 جىلى ودان ءارى جالعاسادى. بۇل رەتتە، 2024 جىلعى 1 جەلتوقسانداعى جاعداي بويىنشا ەلىمىزدەگى ەلەكتروموبيلدەردىڭ 58%-ى نەمەسە 7 875 بىرلىكتى قۇرايتىن ەڭ كوپ سانى الماتىدا تىركەلگەن.
سونداي-اق ەربولات دوسايەۆ مەملەكەت باسشىسىنىڭ «الماتى – باق-قالا» مارتەبەسىن جانداندىرۋ جونىندەگى تاپسىرماسىن ورىنداۋ اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى باياندادى. 2030 جىلعا دەيىن 2،5 ملن جاسىل جەلەك وتىرعىزۋ جونىندەگى جول كارتاسىنا سايكەس، 2023-2024 جىلدار كەزەڭىندە مەگاپوليستە 643 مىڭ اعاش كوشەتى وتىرعىزىلدى. سونىمەن قاتار جاسىل جەلەكتەردى قورعاۋ مەن كۇتىپ-ۇستاۋدىڭ جاڭا ەرەجەلەرىنە سايكەس، سۋارۋ جۇيەسىن مىندەتتى تۇردە جۇرگىزۋ نورماسى ەنگىزىلدى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە 2 جىل ىشىندە 500 كم اۆتوسۋارۋ جانە تامشىلاتىپ سۋارۋ جەلىلەرى ورناتىلدى.
ساپالى سۋمەن جابدىقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن 2024 جىلى جالپى قۋاتى تاۋلىگىنە 54،3 مىڭ م3 بولاتىن جاڭا سۋ كوزدەرى پايدالانۋعا بەرىلدى. سونداي-اق 2025 جىلى تولىعىمەن اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىرعان تۇرمىستىق قاتتى قالدىقتاردى جيناۋ ينفراقۇرىلىمىن جاڭعىرتۋ بارىسى تۋرالى دا باياندالدى. الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ قىتايلىق Shanghai SUS Environment Co. Ltd كومپانياسىمەن بىرلەسىپ قۋاتى تاۋلىگىنە 2 مىڭ تونناعا دەيىن قالدىقتاردى ەنەرگەتيكالىق كادەگە جاراتۋ زاۋىتىن سالۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.