ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس جىلدارى اق تارى وسىرۋدەن الەمدىك رەكورد ورناتقان شىعاناق بەرسييەۆتىڭ تۋعان جەرى ويىل اۋدانىنا وساكا گاكۋين ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، ەتنوبوتانيك ەميكو تاكەي كەلدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz egemen.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
قازاقتىڭ تارىسىن 40 جىل زەرتتەپ كەلە جاتقان جاپون عالىمىنىڭ ۇزاق جىلدان بەرگى ارمانى شىعاناقتىڭ ەلىن كورۋ ەكەن.
ول قاراتال اۋىلىنا تاياۋ جەردەگى سوعىس جىلدارىنداعى تارى ەگىستىگى ورنىنا باردى. عالىم وسى جەردە شىعاناق تارىسىنىڭ تۇقىمىن ساقتاپ قالعان شارۋاشىلىقتار بار ما دەپ سۇرادى. وكىنىشتىسى، اشتىق جىلدارى، ودان ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە مايدان دالاسىنداعى كەڭەس جاۋىنگەرلەرىنە ازىق بولعان اق تارىنىڭ تۇقىمى بۇگىندە ۇمىت بولعان. ءقازىر اقتوبە وبلىسىنىڭ كەي اۋداندارىندا عانا سيرەك قىزىل تارى وسىرىلەدى.
ەميكو تاكەي ويىلداعى كوكجار جارمەڭكەسىنىڭ ساۋدا ورىندارىن كوردى. بۇل –ءحىح عاسىردا قازاق جەءرىندە سالىنعان ءىرى جارمەڭكەلەردىڭ ءبىرى. عالىم ۇلى ءجىبەك جولىنىڭ ءبىر تارماعىندا ورنالاسقان كوكجار جارمەڭكەسىنە قاي مەملەكەتتەن كەرۋەندەر كەلىپ، ساۋداگەرلەردىڭ قاي تىلدە سويلەسكەندەرىن سۇرادى. ايتا كەتۋ كەرەك، اقتوبە وبلىسىندا ءحىح عاسىردىڭ تاريحي عيماراتتارى ويىل اۋدانىندا عانا جاقسى ساقتالعان. ەميكو تاكەي كەتەرىندە ويىل ەلدى مەكەنىندەگى بازاردان قۋىرىلعان تارى مەن مايقۇرت ساتىپ الدى. ەستە جوق ەسكى زاماننان ادامدار مەكەندەگەن ويىل اۋدانىنىڭ تاريحى باي ەكەندىگىنە كوز جەتكىزگەن عالىم اتاقتى تارىشىنىڭ ەسىمىن يەلەنگەن اۋداندىق مۋزەيدە شىعاناق اتىنداعى زالدىڭ بولۋىنا ەرەكشە ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، جاپون تىلىندە قولتاڭبا قالدىردى. شىعاناق اتىنداعى زالدا قۇرۋلى تۇرعان قازاقتىڭ قازان-وشاعىنا، كەلى مەن كەلساپقا، بىلعاۋىشقا قىزىعۋشىلىق تانىتتى.
«قوناق بۇل جەردە تارىنىڭ قالاي ازىرلەنەتىندىگىن ەگجەي-تەگجەيلى سۇرادى. ءبىز ەگىستىكتە ورىلعان تارى ماساعىنىڭ كەپتىرىلىپ، ۇگىتىلىپ، قابىعى ۇشىرىلىپ، قازاندا سۋعا قايناتىلىپ، ءسۇزىلىپ، تاعى قايناتىلىپ، قۋىرىلىپ، كەلىگە سالىپ قالاي تۇيىلەتىنىن كورسەتتىك. ەميكو تاكەيگە ەگىستىكتە ورىلعان تارى ماساقتارىنىڭ تاسپەن باستىرىلىپ، ودان ۇشىرىلۋى وتە قىزىق بولىپ كورىندى»، دەيدى شىعاناق بەرسييەۆ اتىنداعى ويىل اۋداندىق ونەر جانە ولكە تاريحى مۋزەيىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى دۋلات يسابايەۆ.
ايتا كەتۋ كەرەك، سىرتتان كەلگەن كوپ قوناقتى ويىلدىڭ تارىسى قىزىقتىرادى. بيىلعى جىلى وڭىرگە گەرمانيادان كەلگەن تۋريستەر ويىل اۋدانىنا ارنايى بارىپ، تارى مەن مايقۇرت ساتىپ الىپ كەتكەن ەدى.