بۇرىن جۇرەك اۋرۋى كوبىنە ەگدە جاستاعى ادامداردىڭ پروبلەماسى سانالسا، بۇگىندە وسىنداي شاعىممەن دارىگەرلەرگە جۇگىنەتىن جاستار كوبەيگەن.
الماتى قالالىق كارديولوگيا ورتالىعىنىڭ كارديولوگيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، جوعارى ساناتتى دارىگەر، مەديسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ءجاميلا الدابەكوۆا جۇرەك اۋرۋلارىن ەمدەۋ تۋرالى ايتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
ءجاميلا الدابەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، كارديولوگتىڭ قابىلداۋىندا ءجيى كەزدەسەتىن شاعىمدار - بۇل ادەتتە باس اۋرۋىمەن، دەنەدەگى قىزۋ سەزىمىمەن، جالپى السىزدىكپەن، سول جاقتاعى كەۋدە ايماعىنداعى يىق استىنا نەمەسە سول قولعا قاراي بەرىلەتىن كۇشتى اۋىرسىنۋمەن بىرگە جۇرەتىن قان قىسىمىنىڭ جوعارىلاۋى، سونداي-اق ءارتۇرلى ىرعاق بۇزىلىستارىنا - مىسالى، جۇرەك توقتاپ قالعانداي سەزىنۋ نەمەسە كەرىسىنشە، وتە ءجيى جۇرەك سوعىسى.
«بۇرىن جۇرەك اۋرۋىنا شاعىمدار نەگىزىنەن ەگدە جاستاعى ادامداردا ءجيى كەزدەسەتىن دەپ ەسەپتەلدى، ءبىراق سوعان قاراماستان، ورتا جاستاعى ادامداردا جۇرەك اۋرۋىنىڭ جوعارىلاۋ ءۇردىسى بار ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. ءقازىر 35-40 جاس ارالىعىنداعى ادامداردىڭ كارديولوگقا ءبىرىنشى رەت بارۋى سيرەك كەزدەسەتىن جاعداي ەمەس»، - دەيدى جوعارى ساناتتى دارىگەر.
ءجاميلا الدابەكوۆا قانداي جاعدايدا كارديولوگقا جۇگىنۋ كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى.
«ەگەر سىزدە ەنتىگۋ، اياقتىڭ ءىسىنۋى، نەگىزسىز ءجيى جۇرەك سوعۋى، قان قىسىمىنىڭ 140/90-نان جوعارىلاۋى، فيزيكالىق كۇش تۇسۋدەن كەيىن نەمەسە پسيحوەموسيونالدى كۇيزەلىسەن كەيىن پايدا بولاتىن كەۋدەنىڭ سول جاعىنداعى اۋىرسىنۋ شاعىمدارى بولسا دارىگەرگە قارالۋ كەرەك»، - دەيدى كارديولوگ.
ينفاركتتىڭ ەڭ باستى بەلگىسى - فيزيكالىق كۇش تۇسكەننەن نەمەسە پسيحوەموسيونالدى كۇيزەلىستەن كەيىن كەۋدەنىڭ سول جاق جارتىسىندا سول قولعا، جاۋىرىن استىنا، مويىنعا تارالاتىن، 15-20 مينۋتتان استام ۋاقىتقا سوزىلاتىن جانە كەيىن پايدا بولاتىن قاتتى باتىپ اۋرۋى. قوسىمشا سيمپتومدارىنا كەنەتتەن ەنتىگۋدى، قان قىسىمىن تومەندەۋىن، ادامنىڭ ەسىنەن تانۋىن جاتقىزۋعا بولادى.
«بۇعان دەيىن ءبارىمىز ينفاركتتىڭ سەبەبى حولەستەريننىڭ جوعارىلاۋىنان دەپ سانايتىنبىز. ءبىراق الەمدىك عىلىمي قاۋىمداستىقتىڭ سوڭعى ەڭبەكتەرى ءتىپتى قانداعى حولەستەرين دەڭگەيى تومەن ادامداردا جۇرەك سوعىسى بولۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتەدى. نەگىزگى سەبەپ - كورونارلىق تامىرلارداعى تۇيىندىك نەمەسە ولاردىڭ سپازمى. تۇيىندىكتەر، ءوز كەزەگىندە، جوعارى حولەستەرين دەڭگەيىنە عانا بايلانىستى ەمەس، اعزانىڭ ۇزاق مەرزىمدى جۇيەلى اۋرۋلارىنا بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. مىسالى، كوۆيد پاندەمياسىنان كەيىن ينفاركتپەن اۋىراتىن ناۋقاستاردىڭ ۇلەسى كۇرت ءوستى، ويتكەنى كوروناۆيرۋس تەك وكپەگە عانا ەمەس، تۇتاستاي العاندا بۇكىل دەنەگە، سونىڭ ىشىندە جۇرەك تامىرلارىنىڭ ىشكى قابىعىنا اسەر ەتەدى»، - دەدى ءجاميلا الدابەكوۆا.
سونىمەن قاتار، قانت ديابەتىمەن جۇيەلى اۋرۋلارمەن اۋىراتىن ناۋقاستار، مىسالى، ريەۆماتويدتى ارتريت، ونكولوگيامەن ناۋقاس ادامداردىڭ جۇرەك تامىرلارىنىڭ زاقىمدانۋ ءقاۋپى جوعارى. دەگەنمەن، جوعارى حولەستەريننىڭ نەگىزگى سەبەبى - اليمەنتارلى. قازاقستان تۇرعىندارى مايلى ەتتى ءسۇيىپ جەيدى جانە كوكونىستەردى از تۇتىنۋمەن ەرەكشەلەنەدى. ارينە، جوعارى حولەستەريننىڭ تۇقىم قۋالايتىن سەبەپتەرى بار، ولار تۇقىم قۋالايتىن ديسليپيدەميالار دەپ اتالادى. سوندىقتان 30 جاستان اسقان ادامدار ءۇشىن جىل سايىن حولەستەريندى جانە ونىڭ بارلىق فراكسيالارىن - ليپيدوگراممانى انىقتاۋ ماڭىزدى.
دارىگەر تۇرعىنداردى جۇرەك اۋرۋىنا قارسى دارى-دارمەكتى ءوز بەتىمەن قابىلداماۋعا شاقىردى. ويتكەنى كارديولوگيالىق عانا ەمەس، بارلىق پرەپاراتتاردىڭ دالەلدەنگەن اسەر ەتۋ مەحانيزمى جانە بەلگىلى ءبىر كورسەتكىشتەرى مەن دوزالارى بار.
«ناۋقاستار كوبىنە جارنامانىڭ ارقاسىندا اسپيرين پرەپاراتتارى - ترومبوپول، ترومبواسس، كارديوماگنيل، استرومبين جۇرەككە اسەر ەتەدى دەپ جاڭىلىستىرىپ جاتادى. ارينە، بۇل پرەپاراتتار قاندى سۇيىلتادى، ءبىراق كارديولوگتىڭ رەسەپتىسىز قابىلداۋ كەزىندە بۇل پرەپاراتتار اسقازان جاراسىن تۋدىرادى. سوندىقتان، ەگەر ءسىز پرەپاراتتى تەلەديداردان كورگەن بولساڭىز دا نەمەسە تۋىستارىڭىز بەن كورشىلەرىڭىز بۇل پرەپاراتتى ىشۋگە كەڭەس بەرسە دە، ءسىزدىڭ جاعدايىڭىزدا ولار كومەكتەسىپ قانا قويماي، زيان تيگىزۋى مۇمكىن »، - دەيدى دارىگەر.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، كارديولوگ جۇرەك اۋرۋىن نيەۆرولوگيالىق اۋرۋدان قالاي اجىراتۋعا بولاتىنىن ايتتى. ەگەر اۋىرسىنۋ ءبىرىنشى رەت پايدا بولسا، وندا ءسىز مەديسينالىق قىزمەتكەرلەرگە، ەمحاناعا بارعان ءجون نەمەسە جەدەل جاردەم شاقىرۋ كەرەك. ءبىراق دياگنوستيكانىڭ جالپى كريتەرييلەرى كۇش تۇسۋدەن، كۇيزەلىستەن، سالقىن تيۋدەن كەيىن جۇرەك اۋرۋىنىڭ پايدا بولۋى، اۋىرسىنۋ باسۋ بولىپ تابىلادى. نيەۆرولوگيالىق اۋىرسىنۋلار تۇراقتى، قوزعالىس كەزىندە كۇشەيەدى. كەۋدە قۋىسىن پالپاسيالاۋ كەزىندە نەمەسە تىنىس الۋ كەزىندە اۋىرسىنۋ كۇشەيسە، وندا نيەۆرولوگيالىق اۋرۋدان كۇدىكتەنگەن ءجون. ونىڭ ناقتى دياگنوزىن مامان ايتادى.
سوڭىندا ءجاميلا الدابەكوۆا جۇرەك جۇمىسىنا پايدالى ونىمدەردى ءتىزىپ بەردى. ولاردىڭ ىشىندە: جاسىل كوكونىستەر: جاسىل سالات، قيار، قىرىققابات. قىزىل ەتتى اپتاسىنا 1-2 رەت قابىلداۋعا بولادى، مايى از سورتتارعا – مايسىز سيىر ەتىنە، قۇس ەتىنە، بالىققا، سونىڭ ىشىندە مايلى تەڭىز بالىعىنا ارتىقشىلىق بەرگەن دۇرىس، ءبىراق اپتاسىنا ءبىر رەتتەن ءجيى ەمەس.
قۇرامىندا كاليي، ماگنيي كالسييى بار پايدالى تاعامدار – بادام، سويا، كەپتىرىلگەن ءىنجىر، تەڭىز بالدىرى، سيىر ءسۇتى، سۇزبە، بروككولي، كەپتىرىلگەن ورىك، قارا ورىك، مەيىز، اسقاباق، قىزىلشا، شپينات، قاراقۇمىق، بۇرشاق داقىلدارى.
تۇزدى، ىستالعان تاعامداردى ولاردىڭ قۇرامىنداعى ءناترييدىڭ جوعارى بولۋىنا بايلانىستى شەكتەگەن ءجون، بۇل دەنەدە سۇيىقتىقتىڭ ساقتالۋىنا اكەلەدى، بۇل ءوز كەزەگىندە ءىسىنۋدى تۋدىرادى جانە قان قىسىمىن ارتتىرادى.