الماتىلىقتار مەملەكەتتىك باعدارلامالار ارقىلى ۇيلەرىن قالاي جوندەي الادى؟
الماتىدا كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ باسقارماسى ماماندارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ءباسپاسوز-تۋرى ءوتتى. وندا جۋرناليستەرگە تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن مودەرنيزاسيالاۋ جانە قايتا جاڭعىرتۋ بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار تانىستىرىلدى.
وتكەن جىلى الماتىدا 350-دەن استام ليفت جاڭاردى
ب ا ق وكىلدەرىنىڭ العاشقى بارعان نىسانى – جارامدىلىق مەرزىمى وتكەن جەدەلساتىسى اۋىستىرىلعان شاشكين كوشەسىندەگى №9ا تۇرعىن ءۇي بولدى. جالپى سوماسى 8،7 ميلليون تەڭگەدەن اساتىن قۇرىلعى 2020–2025 جىلدارعا ارنالعان «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق دامۋ باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسقان.
توعىز قاباتتى ءۇيدىڭ تۇرعىندارى پاتەرلەرىنە قورىقپاي كوتەرىلەتىن بولدىق دەيدى. بۇعان دەيىن ليفتەرى بىرنەشە رەت بۇزىلىپ، تۇرعىندار جاياۋ كوتەرىلىپ كەلگەن. بۇل، اسىرەسە، زەينەتكەرلەر مەن بالالى ايەلدەرگە قيىندىق تۋعىزاتىن. ەندى، مىنە، ۇزاق جىل قىزمەت كورسەتكەن جەدەلساتى جاڭاسىنا الماستىرىلدى.
«شاشكين، 9ا» جاي سەرىكتەستىگىنىڭ سەنىمدى وكىلى زۋلفيا ايمۋرزايەۆانىڭ ايتۋىنشا، 2021 جىلى تۇرعىندارمەن اقىلداسا وتىرىپ، جس اتىنان ءليفتىنى اۋىستىرۋعا ءوتىنىش بەرگەن. كەلەسى جىلى وتىنىشتەرى ورىندالىپ، ۇيلەرىنە جاپ-جاڭا جەدەلساتى ورناتىلىپتى.
– مەن بۇل ۇيدە 2000 جىلدان تۇرامىن. ول كەزدە ءۇيىمىزدىڭ جەدەلساتىسى سوناۋ كەڭەس زامانىنان بەرى جۇمىس ىستەپ تۇرعان ەسكى ليفت بولاتىن. جوندەۋگە ارنالعان بولشەكتەرى جوق بولعان سوڭ، نەسىن جاسىرايىن، كەيدە ونىمەن ءجۇرۋدىڭ ءوزى ءقاۋىپتى. كەيىننەن تۇرعىندارمەن اقىلداسا كەلىپ، بارلىعىمىز ءبىراۋىزدان ونى اۋىستىرۋعا شەشىم قابىلدادىق. ءسويتىپ، 2021 جىلى ءبىز اكىمدىك جانىنداعى «تۇرعىن ءۇي» ۇيىمىنا ليفت اۋىستىرۋ بويىنشا ءوتىنىم بەردىك. وتكەن جىلى ءوتىنىشىمىز ماقۇلدانىپ، بۇگىندە مىنە، مىناداي جاپ-جاڭا زاماناۋي ۇلگىدەگى ليفتىگە قول جەتكىزدىك. جەدەلساتىنى ورناتاتىن ماماندار جۇمىستىڭ ەكى اپتادان اسا ۋاقىتقا سوزىلاتىنىن ەسكەرتكەنىمەن، جۇمىس تەز اياقتالدى. جەدەل ءارى ساپالى جۇمىسى ءۇشىن ءبىز «الماتىليفت» ماماندارىنا العىس ايتامىز. تۇرعىندار تاراپىنان دا، ليفت بويىنشا دا ەش شاعىمىمىز جوق. ويتكەنى، تۇرعىندار وزدەرى تۇراتىن جەردەگى ءاربىر مۇلىكتى ءوز ۇيىندەگى دۇنيەدەن وتە كۇتىپ ۇستايدى، – دەيدى ز.ايمۋرزايەۆا.
بوستاندىق اۋدانىنىڭ «الماتىليفت» ۋچاسكەسىنىڭ باسشىسى جانبولات تۇرعىن ءۇي شارۋاشىلىعىن جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىنىڭ كەرەمەتىن «وربيتا-2» ىقشاماۋدانىنىڭ تۇرعىندارى دا پايدالانىپتى. ساپارعاليدىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا قالاداعى تۇرعىن ۇيلەردىڭ كوپشىلىگىندە ليفتلەر جاڭارتىلعان. سول سەبەپتى، الماتىلىقتاردان جەدەلساتىلاردى اۋىستىرۋ بويىنشا وتىنىشتەر از تۇسەدى.
– ءقازىر قالادا كوپ پاتەرلى ۇيلەردەگى ليفتتەردى اۋىستىرۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى پايدالانۋعا اسا ۇلكەن ىقىلاس تانىتپايتىن تۇرعىندار قالدى. وتكەن 2022 جىلى الماتى قالاسى بويىنشا 350-دەن استام ليفت جاڭاردى. بوستاندىق اۋدانىندا «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى اياسىندا 134 ليفت اۋىستىرىلدى. بىزدە قۇنى 500 مىڭنان 1 ميلليون تەڭگە بولاتىن ساپاسى جاقسى، باعاسى قولجەتىمدى بەلارۋس، تۇرىكتەر مەن جاپوندار شىعارعان ليفتىلەر بار. ولاردى تۇرعىندار وزدەرى تاڭدايدى. ءبىر ءليفتتىڭ قىزمەت ەتۋ مەرزىمى – 25 جىل، كەيىن مەرزىمى اياقتالعان كەزدە ءبىز ونى اۋىستىرۋعا ءوتىنىش بەرەمىز، – دەيدى ول.
ميب – وتە ءتيىمدى
پرەسس-تۋر بارىسىندا ءبىز پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆىنەن (پيك) شىعىپ، مۇلىك يەلەرى بىرلەستىگىن (ميب) قۇرعان «وربيتا-2» ىقشاماۋدانىنداعى №11 ءۇي تۇرعىندارىمەن كەزدەستىك. تۇرعىندار باسقارۋدىڭ جاڭا نىسانىنا كوشكەندەرىنە ەش وكىنبەيتىندەرىن، كەرىسىنشە، دۇرىس شەشىم قابىلداعاندارىن ايتىپ، جاڭالىقتارىمەن ءبولىستى.
– ءۇيىمىزدى بۇرىن پيك باسقاراتىن. ءبىراق ونىڭ جۇمىسىنا تۇرعىنداردىڭ كوڭىلى تولمايتىن. شاعىم كوپ، اشىقتىق از بولعان سوڭ بەلسەندى جىگىتتەردىڭ اتسالىسۋىمەن 2020 جىلى ميب بولىپ قايتا قۇرىلۋعا شەشىم قابىلدادىق. سودان كەيىن ءوزىمىز ۇيىمىزگە قاتىستى ماڭىزدى دەگەن ماسەلەلەردى شەشە باستادىق. بۇرىن مىنا جەردىڭ بارلىعى توپىراعى اسپانعا كوتەرىلىپ، اينالاسى بەتون پليتالارى ءۇيىلىپ جاتقان جەر بولعان. اۋلادا تەك يتتەرىمەن سەرۋەندەيتىن ادامدار عانا جۇرەتىن. كەيىن بۇل جەرگە تۇرعىندار ورتاق قاراجات شىعارىپ، ءوزىمىز ءۇشىن جايلى ەتىپ جاساپ شىقتىق. سول قاراجاتىمىزعا مىناداي اسفالت جول سالدىق، اعاشتار وتىرعىزدىق. بىزدە سودان كەيىن جىلۋ ماسەلەسى كۇردەلى بولاتىن. ءبىر ميلليون تەڭگەگە جۋىق قاراجاتقا ەسكى ەليەۆاتورلاردى اۋىستىردىق. ول ءۇشىن ءبىز مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا نەسيە راسىمدەدىك. ءقازىر، مىنە، وزدەرىڭىز دە بايقاپ تۇرعان شىعارسىزدار، اۋلامىز جايناپ تۇر. ءۇيىمىز دە جىپ-جىلى. ءبىر مەزگىل وسىندا وتىرىپ ۇلكەندەر شاحمات وينايمىز. بالالارىمىز مىنا جەردە الاڭسىز وينايدى. ەگەر وزىمىزگە-وزىمىز جاعداي جاساماساق، بىزگە ەشكىم كومەكتەسپەيدى. سوندىقتان مەملەكەت نە بەرەدى دەپ جاتپاي، ءوزىمىز ءۇشىن جاعداي جاسايىق. دەيتۇرعانمەن، ۇيىمىزدە ءالى دە شەشىمىن تاپپاعان سۇراقتار بار. ولاردىڭ بارلىعى كەزەڭ-كەزەڭىمەن شەشىلەدى دەپ ويلايمىز. ايتا كەتەرلىگى، بۇل جۇمىستاردىڭ بارلىعى باسقارۋدىڭ جاڭا نىسانىنىڭ تيىمدىلىگى دەپ بىلەمىز. سوندىقتان مەن كوپ پاتەرلى تۇرعىن ءۇي يەلەرىنە ميب قۇرىڭىزدار، ءوز جاعدايلارىڭىزدى تۇزەڭىزدەر دەگىم كەلەدى، – دەيدى №11 ءۇيدىڭ تۇرعىنى جۇمابەك التىبايەۆ اعامىز.
ادەمى ءارى جايلى ءۇي
تۇرعىن ءۇي شارۋاشىلىعىن جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىنىڭ كەرەمەتىن «وربيتا-2» ىقشاماۋدانىنىڭ تۇرعىندارى دا پايدالانىپتى. ويتكەنى، ءبىز بارعان كەلەسى نىسان – وتەپوۆ كوشەسىندەگى №21 ءۇيدىڭ ءىشى-سىرتى كىرسە شىققىسىز ەكەن. قاسبەتى اشىق جاسىل تۇسكە بويالىپ، شاتىرى جاڭا زاماناۋي ۇلگىدەگى ماتەريالدارمەن اۋىسقان ءۇي انادايدان مەنمۇندالاپ تۇر.
تۇرعىن ءۇي 2022 جىلى «كاۋسار-ومىر» وك ءتوراعاسىنىڭ ءوتىنىشى مەن تۇرعىنداردىڭ جالپى جينالىسىنىڭ حاتتاماسى نەگىزىندە جوباعا ەنگىزىلىپ، «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا كۇردەلى جوندەۋدەن وتكەن. ناتيجەسىندە جالپى سوماسى 38 ميلليون تەڭگەدەن استام قاراجات جۇمسالعان ۇيدە شاتىر، كىرەبەرىس پەن قاسبەت اۋىستىرىلىپ، ينجەنەرلىك كوممۋنيكاسيا جۇيەلەرى جاڭارتىلعان.
بەلسەندىلەر العاشىندا تۇرعىندارمەن ءۇيدىڭ شاتىرىن جوندەۋگە كەلىسكەن. كەيىننەن مەملەكەتتەن بەرىلەتىن قارجى ارقىلى ءۇيدى تولىعىمەن جاڭارتۋعا بولاتىنىن بىلگەن سوڭ، كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋگە شەشىم قابىلداعان. «اي سايىنعى تولەمى دە ءتيىمدى. اركىم ءوزى تۇراتىن پاتەرىنىڭ شارشى مەترىنە قاراي تولەيدى» دەيدى تۇرعىندار.
– بىزدەگى ەڭ باستى ماسەلە – 60-جىلدارى جابىلعان، توزىعى ابدەن جەتكەن شاتىر بولاتىن. توبەمىزدەن سۋ اعىپ، ابدەن مازامىز كەتەتىن. بۇل ماسەلەنى تۇرعىندارمەن كەزدەسۋلەردە بىرنەشە رەت كوتەردىك. كەيىن تكش جاڭعىرتۋ باعدارلاماسى تۋرالى ەستىپ، باعدارلاما بويىنشا 15 جىلعا نەسيە بەرىلەتىنىن بىلدىك. سول كەزدە وسى باعدارلاما اياسىندا قالادا كوپتەگەن ۇيلەر جوندەۋدەن ءوتىپتى. الدىمەن قۇجاتتارىمىزدى تولىعىمەن رەتتەپ الدىق. سودان كەيىن جوندەۋ جۇمىستارىن باستادىق. جۇمىسشىلار ءۇيىمىزدى بىر-ەكى ايدا-اق رەتتەپ بەرەتىنىن ايتقاندا، شىنى كەرەك، كۇمانمەن قاراپ، سەنبەدىك. ءبىراق ولار ءوز ىستەرىنىڭ شەبەرى ەكەن، ۋادەلەرىندە تۇردى. 11 مامىردا باستاعان جۇمىستارىن 15 ماۋسىمدا اياقتاپ بەردى. تۇرعىندار جۇمىس بارىسىن كوزدەرىنەن تاسا قىلماي قاداعالاپ وتىردىق. كەيىننەن ءۇيدىڭ قاسبەتىن، دالىزدەردىڭ قابىرعالارىن بوياۋ ءۇشىن ءتۇس تاڭدادىق. وتە ساپالى جۇمىس جۇرگىزگەن ماماندارعا ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز. بۇل باعدارلامانىڭ ارتىقشىلىعى سول، جوندەۋدەن وتكەننەن كەيىن ۇيىمىزگە ەكى جىل كەپىلدىك بەردى. ەگەر قانداي دا ءبىر كىلتيپان شىقسا، وزدەرى رەتتەپ بەرەدى ەكەن. بۇل دەگەن تاماشا عوي! – دەيدى ءۇي بەلسەندىسى ەلەنا ۋمەكەنوۆا.
قاسبەتى جاڭارىپ جاتىر
قازىرگى تاڭدا «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى اياسىندا جالپى قۇنى 152 ميلليون تەڭگەدەن اساتىن يسايەۆ كوشەسىندەگى №15 ءۇيدىڭ قاسبەتى جوندەۋدەن ءوتىپ جاتىر. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، توعىز قاباتتان تۇراتىن ءۇي 2009 جىلى سالىنعان.
پرەسس-تۋر بارىسىندا الماتى قالاسى كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى نۇربول قاجين الماتىدا «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى، سونداي-اق تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى دامىتۋدىڭ 2026 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسى ىسكە اسىرىلىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
– باعدارلاما اياسىندا جۇمىستىڭ ءۇش تۇرىنە باسىمدىق بەرىلەدى. ولار ينجەنەرلىك جەلىلەردى اۋىستىرۋ، شاتىردى، سونداي-اق قاسبەت پەن كىرەبەرىس بولىگىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ. تۇرعىنداردىڭ باعدارلاماعا قاتىسۋ ارقىلى 8 جىلدان 15 جىلعا دەيىن ءبولىپ تولەۋگە بولاتىن نەسيە الۋىنا مۇمكىندىگى بار. ول ءۇشىن پاتەر يەلەرى جينالىس ۇيىمداستىرىپ، تۇرعىنداردىڭ كەم دەگەندە ۇشتەن ەكىسىنىڭ كەلىسىمى كەرەك. سودان كەيىن «الماتى تۇرعىن ءۇي» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى نەمەسە كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ باسقارماسىنا ءوتىنىش بەرىڭىز. ماسەلەن، باعدارلاما اياسىندا 2022 جىلى 111-دەن استام ءۇي جوندەلدى، سونىمەن قاتار 170 كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيدە 358 ليفت اۋىستىرىلدى. بۇگىندە تۇرعىنداردان سۇرانىس ءالى دە قابىلدانىپ جاتىر. كەيىننەن ءبىز وزدەرىمەن بىرلەسىپ، جينالىس جاسايمىز. كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى وزدەرى قالاعانداي جاسالادى. ونى جاساعان مەردىگەر كومپانيا وكىلدەرى 2 جىلعا دەيىن كەپىلدىك بەرەدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا قانداي دا ءبىر اقاۋ بولسا، ونى ءوز قاراجاتىنا جوندەپ بەرۋگە مىندەتتەلەدى، – دەدى كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى نۇربول قاجين.
تاقىرىپقا وراي
«نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى 2011 جىلدان بەرى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. بۇگىنگە دەيىن مەگاپوليستە وسى جوبا اياسىندا 965 كوپ قاباتتى تۇرعىن ءۇي جاڭارتىلىپ، 2 مىڭعا جۋىق عيماراتتىڭ جەدەل ساتىسى اۋىستىرىلعان. سالاعا جاۋاپتى باسقارما ماماندارىنىڭ حابارلاۋىنشا، بيىل كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزۋگە 83 تۇرعىن ءۇي ءوتىنىم بەرگەن. باعدارلاما اياسىندا ءۇيدىڭ قاسبەتىن جاڭارتۋ، ينجەنەرلىك جەلىلەرىن اۋىستىرۋ جانە جەرتولە مەن كىرەبەرىسىنە كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزۋ قاراستىرىلعان. ول ءۇشىن قارجى نەسيەلىك جۇيەمەن بەرىلەدى. قوماقتى قاراجاتتى 8 جىلدان 15 جىلعا دەيىن ءبولىپ تولەۋگە بولادى. باستىسى – پايىزسىز. ياعني تۇرعىندار الدىمەن مەملەكەت قارجىسىنا ۇيلەرىن جوندەپ، كەيىننەن ونى از مولشەردە ءبولىپ تولەۋ ارقىلى قايتارادى.