قازاقستانداعى اتوم ەنەرگەتيكاسىنىڭ بولاشاعى تۋرالى پىكىر بىلدىرگەن يادرولىق فيزيكا ينستيتۋتىنىڭ (يافي) باسشىسى سايابەك ساحييەۆ اتوم رەاكتورىنىڭ قازاقستاندا قانشالىقتى ءقاۋىپسىز ءارى ءتيىمدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ونىڭ ايتۋىنشا، ينستيتۋتتىڭ بازاسىندا كوپتەگەن جىلدار بويى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان رەاكتور قازاقستاندا سالىنۋى مۇمكىن اتوم رەاكتورىنا ۇقساس. بۇل تاجىريبە اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ ءۇشىن ۇلكەن نەگىز بولا الادى.
"ءبىر كەزدەرى ينستيتۋتتىڭ جانىندا ءۇش مىڭ ادام ءومىر سۇرەتىن ەدى، بۇگىنگى تاڭدا ول كورسەتكىش 15 مىڭعا جەتتى. ءبىز سول تۇرعىنداردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ارنايى سەنسورلاردى 50 تۇرعىنعا تاراتىپ، اپتا سايىن كورسەتكىشتەرىن باقىلاپ وتىردىق. تاجىريبە بارىسىندا ەشقانداي ماڭىزدى وزگەرىستەر تىركەلگەن جوق. بۇل ءبىزدىڭ رەاكتورلارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن ايعاقتايدى،" — دەدى ساحييەۆ.
سونىمەن قاتار، يافي باسشىسى ينستيتۋتتىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى قولداۋى مەن مۇمكىندىكتەرى تۋرالى دا ايتا كەتتى. "بىزدە ماگاتە (اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىك) مەن اقش ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن قۇرىلعان ءۇش وقۋ ورتالىعى بار. بۇل ورتالىقتار ءبىزدىڭ ماماندارىمىزدى دايارلاۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ەگەر قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ (اەس) قۇرىلىسى ماقۇلدانسا، ءبىز ەكى مىڭعا جۋىق بىلىكتى ماماندى دايارلاۋعا دايىنبىز،" — دەدى ول.
ساحييەۆتىڭ ايتۋىنشا، اتوم ەنەرگەتيكاسى سالاسىندا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن جوعارى بىلىكتى كادرلاردى دايارلاۋ ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى. اەس سالۋ ماسەلەسى ەلدىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ەكونوميكانى دامىتۋ ءۇشىن قاجەتتى شەشىمدەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. يافي تاجىريبەسى مەن ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارىنىڭ مۇمكىندىكتەرى قازاقستاندا اتوم ەنەرگەتيكاسىنىڭ تابىستى دامۋىنا ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدىمىز.
"بىزدە قاجەتتى ينفراقۇرىلىم بار، ال ءبىزدىڭ وقۋ ورتالىقتارىمىز بەن ماماندارىمىز وسى سالادا كەڭىنەن تانىمال. ەگەر اەس جوباسى ىسكە اسسا، ءبىز ەلدىڭ ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن مامانداردى دايىنداۋدا ۇلكەن ۇلەس قوسۋعا دايىنبىز،" — دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى ساحييەۆ.