تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرى ەلىمىزدە جاستاردى قولداۋعا باسىمدىلىق بەرىلىپ، وسى باعىتتا كوپتەگەن شارالار جۇزەگە استى. سوڭعى ۋاقىتتاردا ەل جاستارىنا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋ قارقىن الىپ كەلەدى. ونىڭ ىشىندە جاستاردىڭ ءبىلىم الۋىنا بارىنشا جاعداي جاسالىپ جاتقانى بەلگىلى. سونىڭ ناتيجەسىندە جاستار اراسىندا عىلىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىق كۇن ساناپ ارتىپ كەلەدى.
بۇگىندە ەلىمىزدە عىلىمي زەرتتەۋلەرمەن جانە ازىرلەمەلەرمەن 384 ۇيىم اينالىسادى. وعان 22 378 ادام تارتىلىپ، 17 454 مامان-زەرتتەۋشى جۇمىس ىستەيدى. سوڭعى جىلدارى عىلىمي سالالارعا جاستاردىڭ اعىنى ارتقان. 35 جاسقا دەيىنگى عالىمداردىڭ سانى 2011 جىلعى 6،4 مىڭ ادامنان 2020 جىلى 8،1 مىڭ ادامعا دەيىن ءوستى.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ وتاندىق عالىمدارعا قولداۋ كورسەتۋ جانە عىلىمنىڭ دامۋىنا جانجاقتى ىقپال ەتۋدى ءجيى ايتاتىنى بەلگىلى. وسىنداي قولداۋدىڭ شەشىمدەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە عىلىمي جوبالاردى قارجىلاندىرۋدى جاتقىزۋعا بولادى. 2020–2022 جىلدارعا ارنالعان جاس عالىمدار زەرتتەۋلەرىن گرانتتىق قارجىلاندىرۋدىڭ جالپى كولەمى 9 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.
عىلىمي زەرتتەۋلەردى ىسكە اسىرۋ ق ر ۇكىمەتى جانىنداعى جوعارى عىلىمي-تەحنيكالىق كوميسسيا ايقىندايتىن عىلىم- دى دامىتۋدىڭ باسىم باعىتتارىنا سايكەس جۇرگىزىلەدى. تالداۋ كورسەتكەندەي، قازاقستاندىق عالىمدار ءۇشىن گرانتتارداعى ۇلەسى 58،5% كورسەتەدى.
وتكەنگە كوز جۇگىرتسەك، 2017 جىلى 1547 عىلىمي جوبا جانە 2015–2017 جىلدارعا باعدارلامالىق-نىسانالى قارجىلاندىرۋ بويىنشا 95 عىلىمي جوبا گرانت ۇتىپ الدى. جوبالاردى ورىنداۋشىلار سانىنىڭ 35% (7413 ادام) – جاس عالىمدار. زەرتتەۋ توپتارىنىڭ قۇرامىنداعى شەتەلدىك عالىمدار سانى – 716 ادام (گف بويىنشا – 665، پسف بويىنشا – 51 ادام).
وسىنداي ەرەن ەڭبەك پەن سىندارلى ساياساتتىڭ ارقاسىندا عىلىممەن اينالىساتىن جاستاردىڭ جۇمىسسىز قالماۋىنا كەپىلدىك بەرىلەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 2025 جىلعا قاراي ەلىمىزدەگى عالىمداردىڭ ۇلەسى 1،5 ەسە ۇلعايىپ، 34 مىڭ ادامعا جەتەدى دەپ كۇتىلۋدە.
بۇل تۋرالى عىلىمي كوميتەتتىڭ ءتوراعاسى جاننا قۇرمانعالييەۆا عىلىممەن اينالىساتىن جاستارعا مەملەكەت تاراپىنان كوپ كوڭىل ءبولىنىپ جاتقانىن ايتىپ، جاستاردىڭ بولاشاقتا جۇمىسسىز قالمايتىنىنا سەنىمدى ەكەنىن جەتكىزدى:
– پرەزيدەنت بىلتىرعى جولداۋىندا جىل سايىن جاس عالىمدارعا كەمىندە 1 مىڭ گرانت ءبولۋدى تاپسىرعان بولاتىن. جاقىن ارادا كونكۋرس جاريالانادى. جىل سايىن پوستدوكتورانتۋراعا PhD قورعاپ شىققان جاس عالىمدارعا 3 جىلدىق گرانت بولىنەدى. گرانتتاردىڭ قۇنى 24 ملن. تەڭگەنى قۇرايدى. جاس عالىمعا كەمىندە 1 مىڭ دوللارداي ستيپەنديا تولەنەدى، قالعانى عالىمعا جەتەكشىلىك ەتەتىن عىلىمي ۇيىمعا تيەسىلى بولادى. بۇل رەتتە ەكى شارت بار: جاس عالىمنىڭ سول ينستيتۋتتا نەمەسە جوعارى وقۋ ورنىندا جەتەكشىسى جانە شەت ەلدە مىقتى، تاجىريبەلى عىلىمي كەڭەسشىسى بولۋى كەرەك. سونداياق، عىلىمدا قالۋعا تالپىنىسى، جوسپارى، ىسكە اسىراتىن عىلىمي يدەياسى بولۋى شارت. عىلىممەن اينالىساتىن جاستار جۇمىسسىز قالمايدى، – دەيدى كوميتەت ءتوراعاسى.
بۇگىندە ىسكە اسىرىلىپ جاتقان 315 جوبانى قارجىلاندىرۋدىڭ جالپى كولەمى 3 جىلعا 17،8 ملرد. تەڭگەنى قۇراعان. كونكۋرس جىل سايىن وتكىزىلەدى. جاس عالىمدار بولاشاعىنا، عىلىمي الەۋەتىنە سە