عالىمدار جۇرەك اۋرۋىنىڭ ءورشۋىن تومەندەتەتىن التى ءونىمدى اتادى

ماكماستەر ۋنيۆەرسيتەتى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ التى ونىمگە باي ديەتا جۇرەك جۇمىسىن جاقسارتىپ، جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارىنىڭ تۋىنداۋ ءقاۋپىن تومەندەتەتىنىن انىقتادى. زەرتتەۋ ەۋروپا كارديولوگتار قاۋىمداستىعىنىڭ «European Heart Journal» جۋرنالىندا جاريالاندى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz. 

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باعالاۋى بويىنشا، 2019 جىلى 18 ميلليون ادامنىڭ ولىمىنە جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارى سەبەپ بولعان. بۇل – الەمدەگى ءولىم جاعدايىنىڭ 32%-ى. ونىڭ 85%ء-ى جۇرەك ۇستاماسى مەن ينسۋلت سالدارىنان بولعان.

مۇنداي دەرتكە اكەلەتىن نەگىزگى سەبەپتەر – شىلىم شەگۋ، ىشىمدىك، دۇرىس تاماقتانباۋ، حولەستەرين مولشەرىنىڭ كوپ بولۋى، ارتىق سالماق پەن فيزيكالىق بەلسەندىلىكتىڭ ازدىعى. زەرتتەۋشىلەر الەمنىڭ 80 ەلىنەن 245 000 ادامدى زەرتتەدى. راسيونىندا جەمىس-جيجەك، كوكونىس، بۇرشاق ونىمدەرى، جاڭعاق، بالىق پەن قايماعى الىنباعان ءسۇت كوپ ادامداردا جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارى تۋىنداۋ جانە ءولىم ءقاۋپى بۇل ونىمدەرگە جەتكىلىكتى دارەجەدە كوڭىل بولمەگەن ادامدارعا قاراعاندا تومەن ەكەنى انىقتالدى.

زەرتتەۋ اۆتورلارى PURE جاھاندىق زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن تالدادى. بۇل زەرتتەۋدىڭ باسقالاردان ايىرماشىلىعى – تابىسى جوعارى، ورتاشا جانە تومەن ەلدەردىڭ ناتيجەلەرى قوسىلدى. تالداۋدا مىناداي فاكتورلار ەسكەرىلدى: جاسى، جىنىسى، بەلدىڭ مىقىنعا قاتىناسى، ءبىلىم دەڭگەيى، تابىسى، قالا نەمەسە اۋىلدى جەردە تۇراتىنى، فيزيكالىق بەلسەندىلىگى، تەمەكى شەگۋ-شەكپەۋى، ديابەت، ستاتيندەر نەمەسە جوعارى ارتەريالىق قىسىمعا قارسى ىشەتىن دارىلەر.

9 جىل ىشىندە 15 707 ءولىم مەن 40 764 جۇرەك-قان تامىر اۋرۋى تىركەلدى. دۇرىس تاماقتانعان ادامدار اراسىندا ءولىم ءقاۋپى 30%-عا، جقا تۋىنداۋ ءقاۋپى 18%-كە، ميوكارد ينفاركتىسى – 14%، ينسۋلت 19%-عا ازايعانى انىقتالدى. وسىلايشا، عالىمدار تاماقتانۋ راسيونىنا كۇنىنە 2-3 پورسيا جەمىس، 2-3 پورسيا كوگونىس، اپتاسىنا 3-4 پورسيا بۇرشاق ونىمدەرى، 7 پورسيا جاڭعاق، 2-3 پورسيا بالىق جانە 14 پورسيا قايماعى الىنباعان ءسۇت ونىمدەرىن قوسۋدى ۇسىنادى.