فۋتبول - الەمدىك دەڭگەيدە ەڭ كوپ ينۆەستيسيا سالىناتىن سپورت تۇرلەرىنىڭ ءبىرى. كەيىنگى جىلدارى قازاقستان فۋتبولىندا دا ايتارلىقتاي قوزعالىس ءارى وزگەرىس بار. مەملەكەت باسشىسى بيىلعى جولداۋىندا بۇقارالىق سپورتتى قولداۋمەن قاتار، كاسىبي سپورتتى تابىس اكەلەتىن بيزنەس-يندۋستريا رەتىندە قاراستىرۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، فۋتبول كلۋبتارىن جەكەشەلەندىرۋ جۇمىسىن جەدەلدەتۋدى تاپسىردى. بۇل شەشىم نە بەرەدى؟ Aqshamnews.kz ءتىلشىسى وسى ماسەلە توڭىرەگىندە ساراپشىلار پىكىرىن سۇراپ كوردى.
"فۋتبولدى كوممەرسيالاندىرۋسىز قازاقستاندا بۇل سپورت دامىمايدى. الەمدىك تاجىريبە سونى كورسەتىپ وتىر"، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
بۇل پىكىردى سپورت ساراپشىلارى دا قۋاتتاپ وتىر.
سپورت كوممەنتاتورى ءارى فۋتبول سالاسىنىڭ مەديا مامانى ەرمۇحامەد ماۋلەننىڭ ايتۋىنشا، فۋتبولدى جەكە سەكتورعا بەرۋ - دامۋدىڭ تابيعي جولى. ەۋروپالىق كلۋبتاردىڭ كوپشىلىگى تابىستى بيزنەس-جاڭاشىلدىققا اينالعان. ونىڭ پىكىرىنشە، مەملەكەت تەك بالالارعا ارنالعان سپورت ورتالىقتارىن قولداۋعا ءتيىس. ال نەگىزگى كلۋب جۇيەسىن باسقارۋدا جەكە مەنشىك تيىمدىرەك، سەبەبى مەملەكەتتىك مودەلدىڭ نەگىزگى كەمشىلىگى - كەي جاعدايدا قارجىنىڭ اشىق ەمەستىگى مەن جەمقورلىق تاۋەكەلدەردىڭ بولۋىندا.
سۋرەت: instagram.com/e.maulen
ماۋلەن جەكەشەلەندىرۋدىڭ ەڭ ۇلكەن اسەرى جاستار اكادەميالارىنىڭ دامۋى بولاتىنىن ايتادى.
"جەكە كاسىپكەر كومانداعا قاراجات قۇيعاننان كەيىن، فۋتبولشىنى ءونىم رەتىندە قارايدى. تالانتتى جاستاردى وسىرۋگە مۇددەلىلىك ارتادى. بۇل - ناتيجەنىڭ نەگىزى. ءبىراق جەكەشەلەندىرىلگەن كلۋب بىردەن گۇلدەنىپ كەتەدى دەگەنگە سەنۋ قيىن. فۋتبولدا ناتيجە بەرۋ ءۇشىن 10-12 جىل كەرەك. "قايرات" فۋتبول كلۋبىن كورىپ وتىرسىزدار. قايرات بورانبايەۆ 2012 جىلى ساتىپ الدى. 2025 جىلى جارتى اقشاسىن قايتارىپ وتىر"، - دەيدى ساراپشى.
ينۆەستور تارتۋ ءۇشىن مەملەكەت قانداي قادام جاساۋى كەرەك؟
ال ينۆەستور تارتۋ ماسەلەسىنە كەلگەندە، ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، مەملەكەت ناقتى قادامداردى جەدەلدەتۋى كەرەك.
"ينۆەستوردى تارتۋدىڭ نۇسقالارى كوپ. مەملەكەت كاسىپكەرلەر قاشان كەلىپ ساتىپ الادى ەكەن دەپ كۇتىپ وتىرا بەرمەي، سوعان ساي ارەكەت ەتۋى كەرەك. فۋتبول كلۋبتارى دا جانە سول ءوڭىردىڭ اكىمدەرى دە وسى ماسەلەگە باس قاتىرسا. بۇكىل سپورت باسقارماسى، تۋريزم جانە سپورت باسقارماسى جەر ءبولۋى كەرەك. تۋريزم باسقارماسى دەگەن سياقتى اكىمدىككە قارايتىندار سولاردىڭ بالانسىندا تۇرعان، شارۋاشىلىق ءبولىمنىڭ بالانسىندا تۇرعان بازالاردى، فۋتبول الاڭدارىن ينفراقۇرىلىمداردىڭ قايسىسى بولادى دەپ سول جەرگىلىكتى وڭىردەگى فۋتبول كلۋبتارى پايدالانىپ جۇرگەن جەردى بەرۋ كەرەك"، - دەپ قورىتتى ويىن.
بەلگىلى سپورت كوممەنتاتورى، فۋتبول شولۋشىسى ەسەي جەڭىس ۇلى دا جەكەشەلەندىرۋدىڭ ارتىقشىلىعىن جوققا شىعارمايدى. ءبىراق العاشقى جىلدارى اسىعىس ءۇمىت ارتپاۋ كەرەكتىگىن ايتادى. ونىڭ پىكىرىنشە، جەكە ينۆەستورلار كلۋب قارجىسىن باقىلاۋدا ۇستايدى، بۇرىنعىداي ميللياردتاعان قارىزدارعا جول بەرمەيدى. سونىمەن قاتار، اكادەميالاردىڭ دامۋى نەمەسە جاڭادان قۇرىلۋى ويىنشى دايىنداۋدىڭ مۇلدە جاڭا ساپالى كەزەڭىنە اكەلەدى.
سۋرەت: kazgazeta.kz
"قايرات" اكادەمياسى - وسى باعىتتاعى ءساتتى مىسال. ەسەي جەڭىس ۇلى اكادەميانىڭ قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن تالانت جيناپ وتىرعانىن العا تارتادى. بۇگىندە ۇلتتىق قۇرامانىڭ سەگىز-توعىز ويىنشىسى - وسى اكادەميا تۇلەكتەرى. ءبىرىنشى ليگاداعى كوپتەگەن كلۋبتاردا دا "قايراتتىڭ" بۇرىنعى شاكىرتتەرى وينايدى. ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، باسقا كلۋبتار دا وسىنداي جۇيەنى ىسكە قوسا السا، قازاقستاننىڭ فۋتبول نارىعى ىشكى ترانسفەرلەرمەن دە، سىرتقى ساتىلىمدارمەن دە تابىس الا الادى.
"قايراتتىڭ" اكادەمياسىن قالىپ قاراساق، قۇرامى رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن. مىسالى، تەمىرلان اناربەكوۆ اتىراۋدىڭ بالاسى، ءنۇرالى ءالىپ ماڭعىستاۋدىڭ بالاسى. ولجاس بايبەك شاردارانىڭ بالاسى دەگەن سياقتى. ەگەر بالالار اكادەميالارى اشىلىپ جاتسا، وندا ءوزىنىڭ تالانتتارىن سىرتقا شىعارماۋعا تىرىسادى. ياعني، يە بولۋعا تىرىسادى. مىسالى، ءقازىر پرەمەر-ليگانىڭ كوماندالارىندا شامامەن ەكى كومانداعا جەتەتىن تارازدىق فۋتبولشىلار وينايدى. باۋىرجان يسلامحاننان باستاپ، ارتۋر شۋشەناچيەۆپەن قوستاپ، داۋرەن جۇمات بار. سولاردىڭ بارلىعى تارازدىڭ وزىندە ويناسا، اقشانى از تاۋىپ قالادى. سوندىقتان ، شاشىلىپ ءجۇر. ال الداعى ۋاقىتتا جەكە بيزنەسمەندەر قولعا الىپ، وسىنداي تالانتتاردى "شاشپاسا"، وندا جەرگىلىكتى جەردىڭ ءوزى فۋتبولشىلاردى ساتۋ ارقىلى پايدا تابۋعا بولاتىن ەدى. قازىرگى نيدەرلەندى كوماندالارى، سول سياقتى شاعىن ەلدەردىڭ كوماندالارىنىڭ سۇيەنەتىنى سول عوي. سوندىقتان ول جول دا بىزگە جات بولمايدى دەپ ەسەپتەيمىن"، - دەيدى ول.
سونىمەن قاتار، ول كلۋبتاردى جەكەشەلەندىرگەننەن كەيىن مەملەكەت پەن جەكە مەنشىك اراسىنداعى قولداۋ مەحانيزمى اشىق قالىپتاسۋى كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى. جەكەمەنشىك كلۋبقا بۇرىنعىداي ءىرى كولەمدەگى بيۋدجەتتىك قاراجاتتى ەش تالاپسىز بولە بەرۋ - جەكەشەلەندىرۋدىڭ ءمانىن جوعالتادى. "قايرات" مىسالىندا مەملەكەتتىك قولداۋ تەك بالالار اكادەمياسىنا باعىتتالادى جانە ناقتى ەسەپپەن جۇرەدى. باسقا كلۋبتار دا وسى مودەلگە كوشۋگە ءتيىس.
"مەملەكەت "كوماندانى وتكىزىپ بەردىك، ەندى ارى قاراي ءوزىڭ قالاي بولسا دا جان ب ا ق "دەۋگە دە بولمايدى. "قايرات" ءقازىر مەملەكەتتەن اقشا الىپ وتىر عوي. 30 پايىز بيۋدجەتى مەملەكەتتەن، ياعني الماتى قالاسىنىڭ بيۋدجەتىنەن. ول بىلاي ايتقاندا، بالالار اكادەمياسىنا جۇمسالىپ وتىر جانە ونىڭ ەسەبى بار. سول سياقتى جەكە كوماندا يەسى مەن وبلىستىق سپورت باسقارمالارى اراسىندا بايلانىس قانداي بولاتىنى وسى تۇستا انىقتالۋى كەرەك" - دەيدى ول.
ءقازىر مەكتەپكە بارعان بالاسىن فۋتبولعا دا جەتەكتەپ اپارىپ، تاپسىرىپ جاتقان اتا-انالاردىڭ قاراسى دا كوبەيگەن سىڭايلى. بۇل دا قازاقستان فۋتبولىنا سەنىم ارتۋ مەن بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتۋدىڭ ءبىر كورىنىسى ىسپەتتى. وسى جايلى سۇراعىمىزعا ەسەي جەڭىس ۇلى اعامىز بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى:
"الەم جاعدايىندا فۋتبول - الەۋمەتتىك ليفت. مىسالى، افريكا ەلىنىڭ تالانتتارى فرانسياعا، برازيليانىڭ تالانتتارى ءبىرىنشى برازيلياعا تابان تىرەپ، بىرتىندەپ اپل-عا، بۋندەسليگاعا جولداما الۋعا تىرىسادى. نيدەرلاندىدا باستايتىن ويىنشىلار بار. سول سياقتى ءبىزدىڭ بالالاردان دا الداعى ۋاقىتتا جاقسى فۋتبوليستەر شىعادى دەگەن ۇمىتتەمىز. قازىرگى جاعدايدا بالالاردى فۋتبولعا بەرۋ وتە جىلدام ناتيجە بەرۋى مۇمكىن. "قايرات" العىشارتجاساپ قويدى عوي. ءقازىر، مىسالى، ۇلتتىق قۇرامادا وينايتىن 8-9 تۇلەگى بار، ودان بولەك ءبىز ەسكەرمەي جۇرگەن نارسە، "قايراتتىڭ" تۇلەكتەرى ءبىرىنشى ليگانىڭ كوماندالارىندا تۇگەلى دەرلىك بار. "قايسارعا" كەلگەن نۇرداۋلەت اعزامبايەۆ تا كەزىندە "قايراتتا" ويناعان. باسقا دا ءبىرشاما ويىنشىنى ايتۋعا بولادى. رومان چەركوۆ دەيتىن ويىنشى مىسالى "اتىراۋدا"، "تۇراندا" وينادى. سونىڭ ءبارى "قايراتتىڭ" اكادەمياسىنان شىققاندار. ەگەر اكادەميا جىلدام قولعا الىناتىن بولسا، ونىڭ جەمىسىن تەز كورۋىمىز مۇمكىن".
جەكەمەنشىك كلۋب پەن مەملەكەت سەرىكتەستىگى قالاي جۇمىس ىستەۋگە ءتيىس؟
تۋريزم جانە سپورت ۆيسە-مينيسترى سەرىك جاراسبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا پرەمەر-ليگادا وينايتىن 14 كلۋبتىڭ بەسەۋى جەكەشەلەندىرىلگەن، تاعى ەكەۋى بويىنشا ينۆەستورلارمەن كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ جاتىر. ۇكىمەت كلۋبتاردى كوممەرسيالاندىرۋ باعىتىندا قفف جانە وڭىرلەر اكىمدىكتەرىمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەپ جاتىر. جەكەشەلەندىرۋمەن قاتار، بارلىق كاسىبي كلۋبقا بالالار اكادەميالارىن اشۋ مىندەتى قويىلعان.
قازاقستاندا قانشا كلۋب جەكەشەلەندىرىلدى؟ رەسمي مالىمەت
جاقىندا قىزىلوردانىڭ "قايسار" كلۋبى TAU Group LTD كومپانياسىنىڭ باسشىسى يسلامعالي قوزىباقوۆقا باسقارۋعا بەرىلدى. "شاحتەر" كلۋبىن Freedom Holding Corp. ساتىپ الدى، ال استانالىق "جەڭىس" كومانداسىنىڭ ەندىگى يەسى - ميحايل لومتادزە.
جالپى العاندا، فۋتبول كلۋبتارىن جەكەشەلەندىرۋ - قازاقستان فۋتبولىنىڭ جاڭا كەزەڭگە قادام باسۋى. ساراپشىلاردىڭ ايتقان پىكىرلەرىنەن بۇل پروسەسكە ۋاقىت، سالماقتى ستراتەگيا جانە ينۆەستورلاردىڭ تاباندىلىعى قاجەت دەگەن ءتۇيىن جاسادىق. جۇيە دۇرىس قۇرىلعان جاعدايدا، جەكەشەلەندىرۋ جاستار دايارلاۋ ساپاسىن ارتتىرىپ، كلۋبتاردىڭ اشىقتىعىن كۇشەيتىپ، فۋتبولدى شىنىمەن ءتيىمدى بيزنەسكە اينالدىرا الادى. ال ەگەر مەحانيزمدەر ناقتى ايقىندالماسا، رەفورما ءوز الەۋەتىن تولىق اشا الماي قالۋى ابدەن مۇمكىن.