27 ماۋسىمدا فرانسيانىڭ نانتەر قالاسىندا نارازىلىق وتى تۇتاندى. وعان 17 جاسار ناەل ەسىمدى ءجاسوسپىرىمنىڭ ءولىمى سەبەپ بولدى. ونىڭ كولىگىن پوليسيا قىزمەتكەرلەرى زاڭدى بۇزعانى ءۇشىن توقتاتادى. سول جەردە ءجاسوسپىرىم مەن پوليسيا اراسىندا داۋ بولىپ، جاس جىگىت وققا ۇشقان. وسى وقيعادان كەيىن فرانسيانىڭ كوپ قالاسىندا جاستار نارازىلىققا شىقتى.
بۇل وقيعالاردى ەلدەگى «سارى جيلەتتىلەر» قوزعالىسىنان كەيىنگى كولەمدى نارازىلىق دەۋگە بولادى. رەسمي مالىمەتكە سايكەس 5 كۇن ىشىندە ەلدە 700 دەن استام نارازىلار ۇستالعان.
نارازىلىق اكسيالارى ستيحيالى تۇردە ءپاريجدىڭ اينالاسىنداعى قالالاردا باستالدى. سەبەبى، وقيعا ءپاريجدىڭ توڭىرەگىندەگى نانتەردە ورىن العان. نارازىلار قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنە وتشاشۋ قۇرالدارىن، تاس پەن بوتەلكەلەردى لاقتىرعان. وسى ارەكەتتەردەن قوقىس جاشىكتەرى مەن اۆتوموبيلدەر ورتكە ورانعان. بۇدان كەيىن جاعداي ۋشىقتى. فرانسيانىڭ وزگە دە قالالارىندا نارازىلىق ءورتى تۇتاندى. پوليسيانىڭ قولىنان قازا تاپقان ءجاسوسپىرىمدى قولداپ ليون، مارسەل، گرەنوبل قالالارىندا جاستار نارازىلىققا شىقتى. كوشەگە شىققان جاستار پوليسيانىڭ اۆتوموبيلدەرىن جاعا باستادى. سونىڭ ناتيجەسىندە وفيستەر مەن دۇكەندەر قيراتىلدى.
ال 29 ماۋسىمدا پاريجدە نارازىلاردى قولداپ «اق مارش» ءوتتى. ولار اق فۋتبولكا كيگەندىكتەن اق مارش دەپ اتالدى. ازاماتتىق اكسياعا شىققاندار سوتتان ادىلدىكتى تالاپ ەتتى. اكسيا باسىندا بەيبىت باستالعانىمەن، اياعى تارتىپسىزدىككە ۇلاستى. سوندىقتان پوليسيا قارسى ارەكەت ەتۋىنە تۋرا كەلدى. اكسياعا 6000-نان استام ادام قاتىسىپ، باسىم بولىگىن جاستار قۇرادى. تاسس اگەنتتىگىنىڭ وقيعا ورنىنداعى ءتىلشىسى ولاردىڭ فۋتبولكالارىندا اراب ۇلتتىق كيىمىنىڭ ەلەمەنتتەرى بولعانىن ايتادى.
بيلىك كىمدى كىنالاپ وتىر؟
بيلىك 2018 جىلى «سارى جيلەتتىلەر» قوزعالىسىندا Facebookء-تى ايىپتاعان. بيىل دا ە.ماكرون جاستاردىڭ اكسياسىنا الەۋمەتتىك جەلى كىنالى دەپ وتىر. ءبىراق بۇل جولعى ايىپتالۋشىلار TikTok پەن Snapchat. «سارى جيلەتتىلەر» قوزعالىسى مەن جاستاردىڭ نارازىلىعى اراسىندا ۇقساس تۇستارى بار. ەكەۋىندە دە نارازىلار الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى بايلانىس ورناتتى. وسىلايشا ءبىر جۇدىرىق بولىپ، وزدەرىنىڭ ءىس-ارەكەتتەرىن ۇيلەستىردى.
Facebook ارقىلى «سارى جيلەتتىلەر» قوزعالىسى بىرىكتى. جاستاردىڭ نارازىلىعىنان ايىرماشىلىعى مۇندا قوزعالىس مۇشەلەرى ءبىر يدەيا توڭىرەگىندە توپتاستى. جاستاردىڭ نارازىلىعىنىڭ ورشۋىنە ۆيدەو كونتەنت اسەر ەتتى. TikTok پەن Snapchat جەلىلەرىندە پوليسيانىڭ جاسوسپىرىمگە وق اتقان ۆيدەوسى تاراعان.
ال پوليسيا بولسا رەسمي مالىمدەمەسىندە ءجاسوسپىرىم تالاپقا باعىنباعاندىقتان وق اتىلدى دەگەن. TikTok پەن Snapchat-تا تاراعان ۆيدەو پوليسيانىڭ جاعىمسىز وبرازىن قالىپتاستىردى. الايدا، نارازىلىققا شىعۋعا ۇندەۋلەر وزگە الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراعان. بيلىكتىڭ سوزىنشە WhatsApp پەن Telegram ارقىلى ۇندەۋلەر تاراپ، جاستار بىر-بىرىمەن بايلانىس ورناتقان. پوليسيا دا اقپاراتتىق تۇرعىدان ءوزىن قورعاپ باعۋدا. ەۋروپا 1 فرانسيالىق باسىلىم جاسوسپىرىمگە قاتىستى پوليسيادان ينسايد اقپارات تاراتتى. ول اقپاراتقا سايكەس، ناەل وسىعان دەيىن دە پوليسياعا مويىنسۇنباعان. 2021 جىلدان بەرى 15 رەت قۇقىق بۇزعان.
الەۋجەلىدە شەكارا جوق
فرانسيادا بولعان تولقۋلار كورشى ەلدەرگە دە ۇلاستى. بەلگيا مەن شۆەيساريادا جاستار فرانسۋزداردى قولداپ نارازىلىققا شىقتى. وعان ورتاق اقپاراتتىق كەڭىستىك اسەر ەتتى. سوعان قاراعاندا، ۆيدەونى تەك فرانسيا جاستارى ەمەس، كورشى ەلدەردىڭ ازاماتتارى دا كورگەن بولۋ كەرەك. 30 ماۋسىمعا قاراعان ءتۇنى بريۋسسەلدە نارازىلىق اكسيالارى ءوتتى. مۇندا دا جاستار قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋعا ارەكەت جاساعان. ءبىراق فرانسياداعى سەكىلدى جاپپاي نارازىلىق بولمادى. ال 1 شىلدەدە شۆەيساريانىڭ لوزاننا قالاسىندا تولقۋ ءوتتى. وندا 100-دەن اسا دەموسترانتتار قاتىستى. ولار فرانسياداعى نارازىلاردى قولداعان. قوعامدىق ءتارتىپ بۇزىلىپ جەكە بيزنەسكە كەرى اسەر ەتكەن. پوليسيانىڭ سوزىنشە بىرنەشە دۇكەننىڭ ەسىكتەرى سىنعان.
يمميگرانتتار فرانسيانىڭ باس اۋرۋىنا اينالدى
كەز كەلگەن داۋ ەلدەگى جاسىرىن ماسەلەلەردى جارىققا شىعارادى. جاستاردىڭ تولقۋى فرانسيا قوعامىنداعى جىلدار بويى جينالعان الەۋمەتتىك داعدارىستىڭ بەتىن اشتى. ونداعى داعدارىستى سامۋەل حانتينگتون بولجاعانداي وركەنيەتتەر قاقتىعىسى دەسەك، ارتىق ەتپەس. جاستاردىڭ اراب ۇلتتىق ناقىشىنداعى كيىمدەردى كيۋى مەن ولاردىڭ پوليسيانى راسيزممەن ايىپتاۋى ويىمىزعا دالەل.
فرانسياعا افريكا قۇرلىعىنان ميگرانتتار وتكەن عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستاپ كوپتەپ كەلە باستاعان. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى سولتۇستىك افريكا ەلدەرىنەن. 2021 جىلعى ۇلتتىق ستاتيستيكالىق ينستيتۋتتىڭ مالىمەتىنشە، ەلدەگى يمميگرانتتاردىڭ 50%-عا جۋىعى افريكا قۇرلىعىنان. ولاردىڭ 13%-ى الجيرلىكتەر.
جاستاردىڭ تولقۋىنا تەك الەۋمەتتىك جەلىلەر اسەر ەتتى دەي المايمىز. ولاردىڭ وتقا ماي قۇيعانى راس. الايدا، ىشكى نارازىلىق بۇگىن پايدا بولعان جوق. جالپاق تىلمەن ايتقاندا، يمميگرانتتار بارعان جەرىنە تاستاي باتىپ، سۋداي سىڭە الماي وتىر. سەبەبى، فرانسيانىڭ وزىنە ءتان ساياسي-قۇقىقتىق مادەنيەتى قالىپتاسقان. ەلگە ميگرانتتاردىڭ كەلۋ پروسەسى بۇگىن الدە ەرتەڭ توقتامايدى.
فرانسيانىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە 2022 جىلى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا ازاماتتىق الۋعا وتىنىشتەر سانى كۇرت وسكەن. بيىلعى جاستاردىڭ تولقۋى باسقا دا الەۋمەتتىك داعدارىسقا ۇلاسۋى مۇمكىن.