الداعى 6 قازان كۇنى قازاقستاندىقتار اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋ ماسەلەسى بويىنشا تۇبەگەيلى شەشىم قابىلدايدى. جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋم بارىسىندا "ءسىز قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋعا كەلىسەسىز بە؟" دەگەن ساۋالعا حالىق ناقتى جاۋاپ بەرەدى.
سوڭعى ۋاقىتتا اەس قۇرىلىسىنا قولداۋ بىلدىرۋشىلەردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. مىسالى، "دەموكراتيا ينستيتۋتى" قوعامدىق بىرلەستىگى تامىز ايىندا وتكىزگەن ساۋالنامادا اەس سالۋ يدەياسىن قولداۋشىلاردىڭ ۇلەسى 53،1% بولسا، قىركۇيەك ايىندا بۇل كورسەتكىش 60،2%-عا جەتتى.
قازاقستانداعى اەس قۇرىلىسى ءۇشىن "قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانسيالارى" ج ش س ۇلتتىق يادرولىق ورتالىق پەن يادرولىق تەحنولوگيالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى عىلىمي-تەحنيكالىق ورتالىق ساراپشىلارىن تارتا وتىرىپ، الەمدەگى رەاكتور جەتكىزۋشىلەردىڭ تەحنولوگيالارىن زەرتتەدى. زەرتتەۋ ناتيجەسىندە ەڭ پەرسپەكتيۆالى ءتورت نۇسقا ىرىكتەلىپ، قىسقا تىزىمگە ەنگىزىلدى:
- قىتايلىق CNNC كومپانياسىنىڭ HPR-1000 رەاكتورى؛
- كورەيالىق KHNP كومپانياسىنىڭ APR-1400 جانە APR-1000 رەاكتورلارى؛
- رەسەيلىك "روساتوم" كومپانياسىنىڭ ۆۆەر-1200 رەاكتورى؛
- فرانسۋزدىق EDF كومپانياسىنىڭ EPR-1200 رەاكتورى.
وتاندىق اتوم سالاسىنىڭ ساراپشىلارى فرانسيا، جۇڭگو، وڭتۇستىك كورەيا جانە رەسەيدەگى اتوم ەلەكتر ستانسيالارىن زەرتتەدى. وڭتۇستىك كورەيادا اتوم ەنەرگەتيكاسى ەرەكشە نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى. بۇل ەلدە 26 رەاكتور جۇمىس ىستەپ تۇر، ولار جالپى ەلەكتر ەنەرگەتيكاسىنىڭ 30%-ىن وندىرەدى. وڭتۇستىك كورەياداعى APR-1400 رەاكتورى - ءۇشىنشى بۋىن رەاكتورى جانە قۋاتى 1 000 مۆت بولاتىن ەكى كونتۋرلى OPR-1000 يادرولىق رەاكتورىنىڭ جاڭارتىلعان نۇسقاسى. ەگەر ەلىمىزدە اەس قۇرىلىسىنا وڭ شەشىم قابىلدانسا، وڭتۇستىك كورەيا ءدال وسى رەاكتوردى ۇسىنباق.
اتوم ەلەكتر ستانسيالارى سالۋ كەزىندە قاۋىپسىزدىك باستى نازاردا بولادى. وڭتۇستىك كورەيادا رەاكتورلار كۇمبەز تارىزدەس عيماراتتاردا ورنالاسقان، ولاردىڭ بيىكتىگى - 72 مەتر، ديامەترى - 54 مەتر. قابىرعالارىنىڭ قالىڭدىعى مەن كوپتەگەن ارماتۋرالاردىڭ قولدانىلۋى رادياسيانىڭ سىرتقا تارالۋىن بولدىرمايدى جانە توسىننان ۇشاق سوعىلعان نەمەسە باسقا اسەرلەر كەزىندە دە بىلق ەتپەيدى.
سەۋل اتوم ەلەكتر ستانسياسىندا رەاكتوردى سالقىنداتۋ ءۇشىن سارى تەڭىزدەن سۋ الىنىپ، ونى رەاكتور 324 گرادۋسقا دەيىن ىسىتادى. بۇل سۋ بۋ گەنەراتورىندا سالقىنداتىلىپ، تۋربينا ارقىلى ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرەدى. جالپى، قولدانىلاتىن سۋ رادياسياعا ۇشىرامايدى، سەبەبى رەاكتوردى سالقىنداتاتىن سۋ مەن تەڭىز سۋى ارالاسپايدى، ياعني تۇيىق سيكل تەحنولوگياسى قولدانىلادى.