سەبەبى، مال تەرىسىنىڭ 84 %-ى قوقىسقا تاستالادى. قوي ءجۇنى مەن باسقا دا مال تەرىسى تاپ-تازا شيكىزات كۇيىندە وبال بولۋدا.
بۇگىندە ءىرى قارادان جىلىنا 3،5 ملن تەرى الىنسا، ونىڭ تەك 17 پايىزى عانا كادەگە جاراتىلادى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
ولار وتاندىق زاۋىتتاردا وڭدەۋدەن وتەدى نەمەسە ەكسپورتقا جونەلتىلەدى.
ماماندار بۇل سالاعا مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ قاجەت دەپ وتىر. ايتپەسە تەرى زاۋىتتارىن قايتا جاڭعىرتىپ، ءوندىرىس قارقىنىن كۇشەيتۋ مۇمكىن ەمەس. تەرىنى كادەگە جاراتىپ، كول-كوسىر پايدا تاۋىپ وتىرعان ەلدەر بار ەكەن. ماسەلەن، ىرگەدەگى موڭعوليادا 35 تەرى زاۋىتى بار. حالىق سانى 3،5 ملن ەكەنىن ەسكەرسەك، 100 مىڭ ادامعا 1 زاۋىتتان كەلەدى. ال قازاقستاندا نەبارى 9 زاۋىت بار. الايدا بۇل زاۋىتتاردىڭ ءوزى تولىق قۋاتىمەن جۇمىس ىستەپ تۇرعان جوق.
شايمەردەن احمەتوۆ ق ر اشم اگرارلىق نارىقتار جانە قايتا وڭدەۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى:
- 11 ملن دانا تەرى وندىرىلەتىن بولسا، ونىڭ ءۇش جارىمى ءىرى قارانىكى، 8 ميلليونى ۇساق مالدىكى. سول ءىرى قارانىڭ، ءۇش جارىم ميلليوننىڭ ىشىندە بار-جوعى 6 پايىزى عانا قايتا وڭدەلەدى ەكەن. 9،8 پايىزى ەكسپورتقا كەتەدى. ال قالعان 84 پايىزىنىڭ بارلىعى نە وڭدەلمەيدى، نە ەكسپورتتالمايدى، قالىپ قويىپ وتىر.
زاۋىتتار شيكىزات ساپاسىنا شاعىم بىلدىرەدى. سەبەبى، وقىرا تەسكەن نەمەسە سويعان كەزدە تىلىنگەن تەرىلەردى وڭدەۋ مۇمكىن ەمەس. ءقازىر ۆەتەريناريالىق قاداعالاۋدى كۇشەيتۋگە كۇش سالىنىپ جاتىر. ساراپشىلار سالانىڭ تامىرىنا قان جۇگىرتۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ قاجەت دەيدى.
باقىتجان مومبەكوۆ، "اتامەكەن" ۇكپ وڭدەۋ ونەركاسىبى دەپارتامەنتىنىڭ ساراپشىسى:
- سونى وڭدەيتىن زاۆودتىڭ قۇرال-سايماندارى جوق قوي. كوردىڭىز با، ءبارى ءبىرىنىڭ ۇستىنە ءبىرى بولىپ جاتىر. قانشى ايتىپ، جاتىرمىز، قانشا ءبىر ليزينگ بەرىڭدەر، وبرازسوۆىي ءبىر كاكوي تو زاۆود جاسايىق دەپ. كاسىپكەرلەر دە دايىن، مىسالى وزدەرىنىڭ ءبىلىمىن، بىلىكتىلىگىن اۋىستىرىپ بىرگە. ءبىراق سوعان ءبىر مەحانيزم تابىلماي، تەتىك تابىلماي.
تەرى زاۋىتىنىڭ قۇرال-جابدىقتارى وتە قىمبات تۇرادى دەيدى ماماندار. سوندىقتان قوماقتى نەسيە الۋ كەرەك. الايدا بۇل نەسيەگە ەكىنىڭ ءبىرى قول جەتكىزە المايدى. كوبىنەسە كاسىپكەرلەردە كەپىلگە قويار مۇلىك بولمايدى.
شايمەردەن احمەتوۆ، ق ر اشم اگرارلىق نارىقتار جانە قايتا وڭدەۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى:
- ول ماسەلەنى بىلەمىز، امالدارىن ويلاستىرىپ جاتىرمىز. ونىڭ ءبىر امالى، قازىرگى مىناۋ جەرگىلىكتى الەۋمەتتىك كورپوراسيالار بار عوي، سولار ارقىلى قاراجاتتى الىپ، سولاردىڭ گارانتياسىمەن، گارانتياسىمەن بە نەمەسە بىرلەسكەن كاسىپورىندار قۇرىپ، الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسيانىڭ اتىنا ما، سونداي-سونداي ۆاريانتتارىن ويلاستىرىپ قاراستىرىپ جاتىرمىز.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، وندىرىستىك تىزبەكتى جولعا قويماي، تەرى وڭدەۋ سالاسىنىڭ كەلەشەگى بۇلىڭعىر. شيكىزات كوزى، زاۋىت-فابريكا ءبىر جەردە شوعىرلانۋعا ءتيىس. بۇل لوگيستيكا جاعىنان ۇتىمدى، شيكىزات ساپاسىن باقىلاۋدا دا ءتيىمدى بولماق.