جەلتوقساننىڭ ءبىرىنشى كۇنى حالىقارالىق نيەۆرولوگ كۇنى – ادامنىڭ جۇيكە جۇيەسى اۋرۋلارىنىڭ پروفيلاكتيكاسى جانە ەمدەۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن دارىگەرلەردىڭ، مامانداردىڭ جانە عالىمداردىڭ كاسىبي مەرەكەسى اتاپ وتىلەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
نيەۆرولوگيا تاريحى كونە عالىمداردىڭ ەڭبەكتەرىنەن باستاۋ الادى. ەجەلگى دارىگەرلەر مەن زەرتتەۋشىلەر بۇل ەڭبەكتەردە نيەۆرولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ سيمپتومدارىن سيپاتتاۋدان باستاپ ولاردى دياگنوستيكالاۋ مەن ەمدەۋ ادىستەرىن سيپاتتاۋعا كوشە باستايدى. مۇنداي عالىمداردىڭ ەسىمدەرىنىڭ اراسىندا گيپپوكرات پەن يبن سينا ۇنەمى اتالادى.
نيەۆرولوگيانىڭ قارقىندى دامۋى جۇيكە جاسۋشالارى مەن تالشىقتارىن، سونداي-اق جۇيكە يمپۋلستارىنىڭ جۇمىس ىستەۋ قاعيداتتارىن زەرتتەۋ باستالعان 19 عاسىرعا تۋرا كەلدى. وسى زەرتتەۋلەردىڭ ارقاسىندا مي مەن جۇلىننىڭ وتكىزگىش جولدارى سيپاتتالدى.
پراكتيكالىق كلينيكالىق نيەۆرولوگيا ءوزىنىڭ دامۋىن 1860 جىلى پاريج ماڭىندا جان-مارتەن شاركو باستاعان العاشقى نيەۆرولوگيالىق بولىمشە اشىلعان كەزدە باستادى. الداعى ونجىلدىقتا ونىڭ قالامىنان دارىستەردىڭ تولىق كۋرسى جانە جۇيكە بۇزىلۋلارى مەن اۋرۋلارى تۋرالى كىتاپ شىعادى.
بىزدە قازاقستاندا بەلسەندى نيەۆرولوگيالىق قاۋىمداستىق جۇمىس ىستەيدى.
سوڭعى 30 جىلدا مەديسينالىق ۋنيۆەرسيتەتتىك مەكتەپتەردە بەلگىلى پروفەسسورلار مەن كافەدرا مەڭگەرۋشىلەرىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن كوپتەگەن نيەۆرولوگتار دايارلاندى: پروفەسسور قايشىبايەۆ سماعۇل قايشىباي ۇلى، پروفەسسور نۇرعوجايەۆ ەردەن سماعۇل ۇلى، پروفەسسور لەپەسوۆا مارجان ماحمۋدوۆنا – قازاقستانداعى بالالار نيەۆرولوگياسى مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، پروفەسسور بەليايەۆ يۋليي ينوكەنتيەۆيچ، پروفەسسور الدۋنگاروۆا روزا كاپسيداروۆنا، پروفەسسور جۋسۋپوۆا الما سەيدۋالييەۆنا. ءقازىر ولاردىڭ وقۋشىلارى ولاردىڭ ىستەرىن جالعاستىرۋدا – ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندە كۇن سايىن 1500-دەن استام ەرەسەك نيەۆروپاتولوگ جانە 500-دەن استام بالالار نيەۆروپاتولوگى جۇمىس ىستەيدى.
ءتۇرلى قالالاردا – الماتى، استانا، شىمكەنت، قاراعاندى، سەمەي، اقتوبە جانە باسقا دا قالالارداعى ۋنيۆەرسيتەتتەردە بەلسەندى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلۋدە.
نيەۆرولوگيالىق كومەكتى جاقسارتۋ وزەكتى بولىپ تابىلادى جانە قازاقستاننىڭ كوپتەگەن وتباسىلارىن قامتيدى.
قازاقستاندا شامامەن 363 754 بالا جانە نيەۆرولوگيالىق اۋرۋلارى بار 440 254 ەرەسەك پاسيەنت، ونىڭ ىشىندە شاشىراڭقى سكلەروز دياگنوزى قويىلعان 6،5 مىڭنان استام پاسيەنت، مياستەنيا دياگنوزىمەن 2،5 مىڭنان استام، ەپيلەپسيامەن 92 000-نان استام پاسيەنت تىركەلگەن.
قازاقستاندا سىرقاتتانۋشىلىق، ءولىم-جىتىم جانە جوعارى مۇگەدەكتىك قۇرىلىمىندا جەتەكشى پوزيسيالارعا يە بولا وتىرىپ، جىل سايىن 40 مىڭنان استام ادام ينسۋلتپەن اۋىرادى.
سوندىقتان، اۋرۋلاردىڭ پروفيلاكتيكاسى جانە مساك دەڭگەيىندە كومەكتى جاقسارتۋ ماسەلەلەرىن قازاقستان كوپتەگەن جىلدار بويى بەلسەندى تۇردە قولعا الىپ كەلەدى. 2023 جىلعى قازان ايىندا وتكەن ددۇ-نىڭ مساك بويىنشا مەرەيتويلىق جاھاندىق كونفەرەنسياسى وسىعان جارقىن مىسال بولىپ تابىلادى.
قازاقستاندا نيەۆرولوگيالىق كومەكتى جاقسارتۋ ماسەلەلەرىنە كوپ كوڭىل بولىنەدى.
قازاقستاندا نيەۆرولوگيالىق كومەك كورسەتۋ ستاندارتى قابىلداندى، ول ءقازىر جاڭارتىلۋدان وتۋدە، نەگىزگى نيەۆرولوگيالىق اۋرۋلار بويىنشا كح ازىرلەندى، ينسۋلت باعدارلاماسى، ەپيلەپسيا، نەيرو-بۇلشىقەت اۋرۋلارى بويىنشا جول كارتالارى سياقتى جوبالار جالعاسىن تابۋدا.
2020 جىلى مىندەتتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ىسكە قوسىلدى، وندا جەدەل كۇيلەرى مەن سوزىلمالى نيەۆرولوگيالىق اۋرۋلارى بار پاسيەنتتەردىڭ شىعىندارىن جابۋعا كوپ كوڭىل بولىنەدى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى پروبلەمالىق ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا پاسيەنتتىك ۇيىمداردى بەلسەندى تارتادى.
دسم جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ بىرلەسكەن كۇش-جىگەرى حالىقارالىق ۇيىمدار مەن ددۇ قولداۋىمەن دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىن الۋى ءتيىس.