جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسى ۇجىمى جاڭا ماۋسىمنىڭ شىمىلدىعىن ءتۇردى. ماۋسىمنىڭ اشىلۋى قارساڭىندا جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنىڭ ديرەكتورى، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اقان ابدۋالييەۆتى از-كەم اڭگىمەگە تارتتىق. فيلارمونيا باسشىلىعى ماۋسىمنىڭ جاڭالىعى مەن فيلارمونيانىڭ تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى بايانداپ بەردى.
- جاڭا ماۋسىمنىڭ اشىلۋىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! الدىمەن جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسى نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى، وسىعان توقتالىپ وتسەڭىز.
- فيلارمونيانىڭ جاڭا كونسەرتتىك ماۋسىمىنىڭ اشىلۋى ءبىز ءۇشىن زور قۋانىش. اۋەلى بۇل ونەر شاڭىراعى - ەلىمىزدەگى تەرەڭ تاريحى بار، بىرنەشە بۋىن الدىڭعى تولقىننان تۇراتىن جولى بار، وزىندىك ورنى بار بىرەگەي فيلارمونيالاردىڭ ءبىرى. بيىل جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنا 87 جىل تولىپ وتىر. ءوزىنىڭ سوقپاعىن وتىزىنشى جىلداردان الاتىن قازاق توپىراعىنداعى تۇڭعىش كونسەرتتىك مەكەمە سانالۋى فيلارمونيانىڭ بىردەن-بىر ەرەكشەلىگى بولىپ تابىلادى. فيلارمونيا سودان بەرگى ارالىقتا ۇلتتىق ونەرىمىزدىڭ، ونىڭ ىشىندە مۋزىكا ونەرىنىڭ شارىقتاپ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ كەلەدى. بۇگىندە مادەني استانادا ورنالاسقان، ەلىمىزدەگى جەتەكشى كونسەرتتىك ۇيىم بولىپ قالىپتاسقان فيلارمونيا ۇجىمى ۇلتتىق جانە اكادەميالىق مۋزىكا سالاسىندا زور تابىستارعا جەتىپ وتىر. ۇلتتىق كلاسسيكالىق مۋزىكانى دارىپتەپ، الەمدىك مادەنيەتتەگى اكادەميالىق كلاسسيكالىق جانرلاردى قازاق توپىراعىنا جەتكىزگەن كيەلى شاڭىراققا اينالدى. وسىنىڭ ءبارى فيلارمونيا قۇرامىندا قىزمەت ەتكەن، ءالى دە قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ۇجىمدار مەن جەكە ورىنداۋشىلاردىڭ ەڭبەگى دەپ زور ماقتانىشپەن ايتا الامىز.
- فيلارمونيا قۇرامىنداعى ارتىستەر جايلى ايتساڭىز... ۇجىمداعى ونەرپازدار قۇرامىندا وزگەرىستەر بار ما؟
- فيلارمونيادا اتاق-داڭقى الىسقا جەتكەن 7 شىعارماشىلىق ۇجىم جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ قاتارىندا ق ر مەملەكەتتىك اكادەميالىق سيمفونيالىق وركەسترى، ب.بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسى، ق ر مەملەكەتتىك ۇرمەلى اسپاپتار وركەسترى، ن.تىلەندييەۆ اتىنداعى "وتىرار سازى" اكادەميالىق فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق وركەسترى، مەملەكەتتىك قاراعايلى ۇرمەلى اسپاپتار كۆينتەتى، ع.جۇبانوۆا اتىنداعى مەملەكەتتىك شەكتى اسپاپتار كۆارتەتى مەن جەكە ورىنداۋشىلار توبى ۇجىمدارى بار. اعىمداعى جىلدا مەملەكەتتىك قاراعايلى ۇرمەلى اسپاپتار كۆينتەتىنىڭ قۇرامى وزگەردى. قۇرالاي مالىمبايەۆا كۆينتەت قۇرامىنان كەتىپ، ورنىنا جاڭا گوبويشى - جاقىپبەك اسىل دەگەن جىگىت كەلدى. سونداي-اق، بىر-ەكى ونەر يەسىنىڭ قىزمەتتەن كەتۋىنە بايلانىستى جاڭا ماماندار قابىلدادىق. ءقازىر جاس مامانداردى جۇمىسقا تارتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرىپ، "وتىرار سازى" وركەسترىنە باس قوبىز، پريما قوبىزعا، ق ر ماسو قۇرامىنا ۆيولونچەلشى مەن حور كاپەللاسىنا جاس مامانداردى الدىق.
- فيلارمونياعا باسشىلىققا كەلگەنىڭىزگە جارتى جىلداي ۋاقىت ءوتتى. وسى ۋاقىت ىشىندە قانداي وزگەرىستەر اكەلدىڭىز؟ سوڭعى ۋاقىتتا فيلارمونيا رەپەرتۋارىنىڭ جاڭارعانىن بايقايمىز.
- جالپى، كەز كەلگەن باسشىنىڭ ماقساتى - وزگەرىس الىپ كەلۋ ەمەس، جىلدار بويى قالىپتاسقان ءداستۇردى دۇرىس جالعاستىرا وتىرىپ، جاڭاشىلدىق ەنگىزۋ. وسىندا قالىپتاسقان شىعارماشىلىق ۇجىمنىڭ سۇرانىسىنا لايىقتى جاۋاپ بەرۋ. ونەر ۇجىمدارى قاي كەزدە دە ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەپ جاتادى، سول ارىپتەستەرىڭمەن بىرگە دامىلسىز دامۋ قاجەت. مەنىڭ قازىرگى قىزمەتىم، جاۋاپكەرشىلىگىم وسى فيلارمونياعا تىكەلەي بايلانىستى بولىپ تۇر: فيلارمونيانىڭ دۇرىس باعىتتا جۇمىس ىستەۋى، رەپەرتۋارلىق ساياساتى، كورەرمەندى قىزىقتىرا ءبىلۋ. قازىرگى باستى مىندەتىم - رەپەرتۋارعا جاڭا لەپ اكەلۋ. سوڭعى ۋاقىتتا فيلارمونيا رەپەرتۋارىنىڭ سان الۋاندىعىنا ءمان بەرىپ، وسى باعىتتا جۇمىس ىستەپ كەلەمىز. رەپەرتۋاردىڭ قالىپتاسۋى، جاڭارۋى جولىندا جاز ماۋسىمىندا ءبىرقاتار جۇمىستار اتقارىلدى. كورەرمەن تاراپىنان كلاسسيكالىق شىعارمالارعا سۇرانىس جوعارى، قاي ۋاقىتتا دا كەشتەر انشلاگپەن وتەدى. ال ۇلتتىق ونەردىڭ كورەرمەنى از. ءار فيلارمونيانىڭ وزىندىك ءستيلى، باعىت-باعدارى بولادى. دەسە دە، كورەرمەندەرگە نە قاجەت ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى بايلانىس ۇستاپ وتىرامىز. جاڭا ماۋسىمدا سولاردى ەسكەرەمىز.
- وتكەن ماۋسىم فيلارمونيا ءۇشىن قانشالىقتى تابىستى بولدى؟ داڭعىل جولدى قالاي جالعاستىرىپ اكەتتىڭىز؟
- وتكەن ماۋسىم فيلارمونيا ءۇشىن تابىستى بولدى دەۋگە تولىق نەگىز بار. ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن كورەرمەنگە 100-دەن اسا كونسەرت ۇسىندىق. ماۋسىم كەزەڭىندە شىعارماشىلىق ۇجىمدارىمىز ەكپىندى ەڭبەك ەتتى دەۋگە بولادى. ونەر يەلەرى رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق دەڭگەيدەگى مادەني شارالارعا بەلسەنە قاتىستى. شەتەلگە گاسترولدىك ساپارلارعا شىعىپ، ءبىرقاتار شاقىرتۋلار الدى. باستى ولجامىز - بايقاۋلارداعى جەڭىسىمىز. ماسەلەن، مامىر ايىندا ق ر قاراعايلى ۇرمەلى اسپاپتار كۆينتەتى يسپانيادا وتكەن "Open Spain" حالىقارالىق اسپاپتىق ورىنداۋشىلاردىڭ بايقاۋىندا كوش باستاپ، جۇلدەمەن ورالدى. قازاقستاندا العاش رەت فيلارمونيا ساحناسىندا كومپوزيتور تولگا كاشيفتىڭ Queen-Symphony ەكسكليۋزيۆتى سيمفونياسى شىرقالدى. حالىقارالىق فلەيتا اكادەمياسىنىڭ گالا-كونسەرتىن وتكەردىك. بۇل گالا-كونسەرت گەرمانيا، رەسەي، قازاقستان ەلدەرىنەن كەلگەن جەتەكشى پەداگوگتەردىڭ ءتورت كۇندىك شەبەرلىك ساعاتتارىنان تۇراتىن “حالىقارالىق فلەيتا اكادەمياسى” جوباسىنىڭ قورىتىندىسى رەتىندە ساحنالاندى. ءبىرقاتار قايىرىمدىلىق فەستيۆالدەرگە دە فيلارمونيا ۇجىمى ۇيىتقى بولدى. ناتيجەسىندە “قىزىل الما - مىقتى جانە باقىتتى وتباسىنىڭ سيمۆولى”، “فرانسياعا ساياحات” فرانسۋز مۋزىكاسىنىڭ كەشتەرى ۇيىمداستىرىلدى. ەسكە الۋ كەشتەرى، اتاۋلى داتالارعا ۇيىمداستىرىلعان كونسەرتتەردەن روزا باعلانوۆانىڭ ءجۇز جىلدىعىنا ارنالعان "ءان سەنىمەن قوشتاسپايدى" كونسەرتىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى.
- تاعى ءبىر اتقارعان اۋقىمدى ءىسىمىز - "حح22" فەستيۆالى. مەملەكەتتىك اكادەميالىق سيمفونيالىق وركەسترى العاش رەت الەمدە انالوگى جوق ءۇش بولىمنەن تۇراتىن مۋزىكالىق فەستيۆالىن ۇسىندى. الداعى ۋاقىتتا جىل سايىن وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.
- فيلارمونيا ونەرپازدارىنىڭ كوپتەگەن حالىقارالىق بايقاۋلارعا قاتىسىپ، جاقسى جەتىستىكتەرگە جەتىپ جۇرگەندەرىن ايتىپ ءوتتىڭىز. بۇل باعىتتا جاڭا ماۋسىمدا قانداي جوسپارلارىڭىز بار؟
الەمدىك مادەني كەڭىستىكتە فيلارمونيا بەدەلىن قالىپتاستىرۋ بويىنشا جۇمىس ۇدايى جۇرگىزىلەدى. ال ونىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى - ارتىستەردىڭ حالىقارالىق بايقاۋلارعا قاتىسۋى. قىركۇيەك ايىندا حور كاپەللاسىنىڭ قۇرامىنان ءبىر ءسوليستى بۋداپەشتە وتەتىن ەۆا مارتون اتىنداعى حالىقارالىق ۆوكاليستەر بايقاۋىنا جىبەرەمىز. مەملەكەتتىك قاراعايلى ۇرمەلى اسپاپتار كۆينتەتى يسپانيادا وتەتىن "Musica del Mar" حالىقارالىق بايقاۋىنا كامەرالىق ورىنداۋشىلىق نوميناسياسى بويىنشا قاتىسۋدى جوسپارلاپ وتىر. ازىرگە كەلىپ تۇسكەن وتىنىمدەر وسى. بايقاۋلاردان بولەك، ۇستىمىزدەگى جىلى قازاقستان مەن رۋمىنيا اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستاردىڭ 30 جىلدىعى اتاپ وتىلەدى. وسىعان وراي، «وتىرار سازى» مەملەكەتتىك اكادەميالىق فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق وركەسترى رۋمىنياعا شاقىرتۋ الدى. بۋحارەست، كلۋج جانە كونستانسا سىندى ءىرى قالالارىندا كونسەرت وتكىزەدى. مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن ءقازىر ارتىستەردى ءىسساپارعا جىبەرۋدى قاراستىرىپ وتىرمىز.
- ال وسى جاڭا ماۋسىمعا دايىندىق جۇمىستارى قالاي ءجۇردى؟ قانداي جاڭاشىلدىقتار بار؟
- فيلارمونيا، مىنە، ءوزىنىڭ 87-ماۋسىمىن باستاعالى وتىر. وسى ماۋسىمداعى فيلارمونيانىڭ العاشقى شاراسى - گاسترولدىك كونسەرت. فيلارمونيانىڭ جاڭا ماۋسىمى 28 تامىز كۇنى ق ر مەملەكەتتىك ۇرمەلى اسپاپتار وكەسترىنىڭ كونسەرتىمەن اشىلادى. بۇل كونسەرت ارنايى شاحتەرلەر كۇنى مەن كونستيتۋسيا كۇنىنە ورايلاستىرىلدى. شىعارماشىلىق كەشتەر قاراعاندىنىڭ ءبىرقاتار ايماعىندا ۇيىمداستىرىلماق. بۇل كونسەرت توسىن سىيلار مەن قىزىقتى باعدارلامالارعا تولى جاڭا ماۋسىمنىڭ باستاماسى بولماق.
ال ەندى جاڭا ماۋسىمنىڭ دايىندىق جۇمىستارىنا كەلەر بولساق، دايىندىق ءالى دە بەلسەندى جۇرگىزىلۋدە. افيشاسى، بانەرلەر، ولاردىڭ ديزاينى بار. جاڭا ماۋسىمدا اركىم تىڭ يدەيالار ۇسىنا الاتىن جاڭاشىلدىقتار كۇتەدى. بيىلعى ماۋسىمنىڭ جاڭالىعى - فيلارمونيانىڭ ىشكى فەستيۆالدەرى مەن بايقاۋلارى.
فيلارمونيا ۇجىمى الداعى ۋاقىتتا ىسكە اسىرىلار ماڭىزدى ءىس-شارالار تىزبەگىن جوسپارلاپ وتىر. ولاردىڭ قاتارىندا "ونەرىم ساعان -قازاقستان" اتتى فەستيۆال، امىرە قاشاۋبايەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق بايقاۋ بار. العاشقى فەستيۆالدىڭ ماقساتى قازاق حالقىنىڭ ونەرى مەن مادەنيەتىن قازاقستاندا تۇراتىن ەتنوستىق توپتار اراسىندا جان-جاقتى ناسيحاتتاۋ جانە دامىتۋ، قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق مۋزىكا مادەنيەتىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. ال بايقاۋ ءۇشىن قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرلى ءان ونەرىن دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋدى ماقسات ەتىپ قويدىق. بۇل بايقاۋعا ءداستۇرلى ونەرگە قاتىستى شىعارماشىلىق مەكەمەلەردىڭ بارلىعىن شاقىرتىپ وتىرمىز. سەبەبى باسەكەلەستىكپەن وتەتەتىن ونەر جارىسى شىعارماشىلىق ىزدەنىس پەن جاڭا جەتىستىكتەرگە باستايتىنى بەلگىلى. جىلدا وتكىزىلەتىن "ديريجەرلەر شەرۋى" تاعى بار. بيىل الىس-جاقىن شەتەلدەن 8 ديريجەر كەلەدى دەپ كۇتىلۋدە.
جالپى، وسىنداي شارالاردىڭ وتكىزىلۋى - ونەر ۇجىمدارىنىڭ دامۋىن انىقتايتىن ماڭىزدى ءىس-شارالاردىڭ ءبىرى. ءبىز دە وسىنداي جاستار شىعارماشىلىعىن دامىتاتىن، جاڭاشىل ىزدەنىستەرگە قوزعاۋ سالاتىن، قازاق ساحنا ونەرىنىڭ دامۋىنا جاڭا سەرپىن بەرەتىن فەستيۆال-جوبالار مەن بايقاۋلاردى قولعا الىپ وتىرمىز.
- الماتىلىق كورەرمەن جاڭا ماۋسىمدا قانداي كونسەرتتەردى تاماشالاي الادى؟ وسى تۇستا الدا ارتىستەرمەن بىرلەسە ۇيىمداستىرىلاتىن گاسترولدىك ساپارلار دا ونەرسۇيەر قاۋىمدى قىزىقتىرماي قويماسى انىق.
- كوپشىلىك كورەرمەننىڭ سۇيىكتى "The best of..." سيكلىنەن كونسەرتتەر بار. كلاسسيكتەر كوپ، سول سەبەپتى چايكوۆسكيي، باح، بەتحوۆەن، موسارتپەن عانا شەكتەلمەي، كوكجيەگىمىزدى كەڭەيتەيىك دەپ شەشتىك. فيلارمونيا قۇرامىنداعى سوليستەرىمىزدىڭ دە جاڭا باعدارلامالاردان تۇراتىن ارنايى دايىنداعان كونسەرتتەرى بار. ءبىزدىڭ جاس كورەرمەندەرىمىزدى دە جەكسەنبى كۇندەرى وتەتىن كونسەرتتەر كۇتىپ تۇر جانە بۇرىنعىشا مۋزىكالىق ابونەمەنتتەر قولدانىلاتىن بولادى. مەكتەپ وقۋشىلارى ءۇشىن "مۋزىكالىق الفاۆيت" اتتى جىلدىق ابونەمەنت بار. بۇل ابونەمەنتتەردىڭ بولاشاق ۇرپاقتىڭ مادەني ورەسىنە سىڭىرەر ۇلەسى زور دەپ بىلەمىز.
سونداي-اق فيلارمونيا مەرەكەلىك ءىس-شارالارعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ كەلەدى، سول ءداستۇر جالعاسادى. ماڭىزدى داتالار، مەملەكەتتىك مەيرامداردى دا ەسكەرۋسىز قالدىرمايمىز. نۇرعالي ءنۇسىپجانوۆتىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويىن، ساحناداعى 65 جىلدىعىن "وتىرار سازى" وركەسترىنىڭ قاتىسۋىمەن كەڭ كولەمدە اتاپ وتەمىز. ق ر ماسو ۇجىمى دا گاسترولدىك ساپارمەن جەلتوقساندا استاناعا اتتانباق. جوسپار بويىنشا ب.بايقاداموۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك حور كاپەللاسىنىڭ اقتاۋ قالاسىندا كونسەرتى بار. فيلارمونيا وسىنداي جاقسى جاڭالىقتارمەن، جاڭا تىنىسپەن كورەرمەندەردى جاڭا كونسەرتتىك ماۋسىمدا كۇتەدى.
سۇحباتتاسقان ايجان بۇركىتبايەۆا