2023 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ ق ر الەۋمەتتىك كودەكسىن (بۇدان ءارى – كودەكس) ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنان مەملەكەتتىك جاردەماقىلار مەن ۇزاق مەرزىمدى الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ كەيبىر تۇرلەرى 14،5 %-عا ارتتىرىلدى.
وسىلايشا، جاردەماقىلار مەن تولەمدەر مولشەرىنىڭ بۇرىن جۇرگىزىلگەن 8،5 %-عا ءوسۋىن ەسكەرە وتىرىپ، ولاردىڭ 2023 جىلى ءوسۋى 23 %-دى قۇرادى. ءوسىم 1،3 ميلليون الۋشىعا اسەر ەتتى. بۇدان باسقا، مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن وڭالتۋدىڭ تەحنيكالىق قۇرالدارى مەن قىزمەتتەرىن ۇسىنۋ جونىندەگى شارالار قوسىمشا كۇشەيتىلدى.
ماسەلەن، 2023 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ مۇگەدەكتىگى بويىنشا جانە اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ جاعدايى بويىنشا مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك جاردەماقىلاردىڭ مولشەرى ورتا ەسەپپەن 14،5 %-عا ءوستى. 2024 جىلعى 1 قاڭتارداعى جاعداي بويىنشا مۇگەدەكتىگى بويىنشا جاردەماقىنى 221،8 ملرد تەڭگەگە 536 083 ادام، اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ جاعدايى بويىنشا – 62،1 ملرد تەڭگەگە 188 138 ادام الدى.
سونداي-اق، كودەكستى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە مۇگەدەكتىگى بار بالانى (مۇگەدەكتىگى بار بالالاردى) تاربيەلەپ وتىرعان اناعا نەمەسە اكەگە، بالا اسىراپ الۋشىعا، قورعانشىعا (قامقورشىعا) تاعايىندالاتىن جانە تولەنەتىن جاردەماقى مولشەرى ورتا ەسەپپەن 14،5 %-عا ۇلعايتىلدى. ونىڭ مولشەرى 2023 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ 1،61 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيىن نەمەسە 65 313 تەڭگەنى قۇرادى. 2023 جىلى بارلىعى 77،3 ملرد تەڭگە سوماعا 103 مىڭنان استام ادامعا جاردەماقى بەرىلدى.
ءبىرىنشى توپ مۇگەدەكتىگى بار ادامعا كۇتىم جاسايتىن ادامعا مەملەكەتتىك جاردەماقى 14،5 %-عا ارتتىرىلدى. ونى 31،7 ملرد تەڭگەگە ورتا ەسەپپەن 42 مىڭ ادام الدى.
بۇدان باسقا، 2023 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ ازاماتتاردىڭ مىناداي ساناتتارىنا ارناۋلى مەملەكەتتىك جاردەماقىلاردىڭ مولشەرى ورتا ەسەپپەن 14،5 %-عا ءوستى، اتاپ ايتقاندا:
– مۇگەدەكتىگى بويىنشا ايلىق جاردەماقى مولشەرىنە دەيىنگى جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىنە قوسىمشا اقى الۋشىلاردى قوسپاعاندا، جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرى نەمەسە ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى ءۇشىن زەينەتاقى تولەمدەرى تاعايىندالعان ءبىرىنشى، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى توپتاعى مۇگەدەكتىگى بار ادامدار (بۇدان ءارى – مبا) ؛
– بايقوڭىر قالاسىندا تۇراتىن جانە رەسەي فەدەراسياسىنىڭ زاڭناماسىنا سايكەس مۇگەدەكتىگى بويىنشا زەينەتاقى الاتىن جەتى جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالار؛
– ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا نەمەسە ساياسي قۋعىن-سۇرگىننەن زارداپ شەككەن، مۇگەدەكتىگى بار نەمەسە زەينەتكەر بولىپ تابىلاتىن ادامدار؛
– قازاقستان رەسپۋبليكاسى الدىنداعى ەرەكشە ەڭبەگى ءۇشىن زەينەتاقى تاعايىندالعان ادامدار.
2023 جىلى اتالعان ساناتتاعى ورتا ەسەپپەن 106 مىڭنان استام ازامات 4،6 ملرد تەڭگە سوماسىنا ارنايى مەملەكەتتىك جاردەماقى الدى.
كودەكستى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە «التىن القا»، «باتىر انا» اتاعى بار، I جانە II دارەجەلى «انا داڭقى» وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان انالارعا ارنالعان جاردەماقى مولشەرى 7،4 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە دەيىن ارتتىرىلدى. 2023 جىلى ناگرادتالعان اناعا بەرىلەتىن جاردەماقىنى 64،2 ملرد تەڭگە سوماعا ورتا ەسەپپەن 233 مىڭنان استام ادام الدى.
سونىمەن قاتار ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىنەن ايىرىلۋ (92 مىڭ الۋشى قامتىلدى) جانە اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ (61 مىڭ وتباسى قامتىلدى) بويىنشا ءماسق-دان تولەمدەر 14،5 %-عا يندەكستەلدى. اتالعان تولەمدەردى مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ قاتىسۋشىلارىنا بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن مەملەكەتتىك جاردەماقىلارعا قوسىمشا جۇزەگە اسىرىلادى.
سونىمەن بىرگە 2024 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ مەملەكەتتىك جاردەماقىلاردىڭ بارلىق ءتۇرى، سونداي-اق ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىنەن ايىرىلۋ جانە اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ بويىنشا ءماسق-دان بەرىلەتىن تولەمدەر ينفلياسيانىڭ بولجامدى دەڭگەيىنە سايكەس 7 %-عا ءوستى.
بۇدان باسقا، كودەكستى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە قوسىمشا مىناداي الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارى قابىلداندى:
– Spinabifida دياگنوزى بار مبا كۇنىنە 6 دانا (جىلىنا 2 190 دانا) مولشەرىندە ءبىر رەت قولدانىلاتىن مايلانعان كاتەتەرلەرمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. جىل قورىتىندىسى بويىنشا مۇگەدەكتىگى بار 79 ادام كاتەتەردىڭ جاڭا تۇرلەرىنە تاپسىرىس بەرە الدى؛
– مبا ءۇشىن جورگەكتەر سانى ەكى ەسە ءوستى (كۇنىنە 2-دەن 4 داناعا دەيىن). جىل قورىتىندىسى بويىنشا 404 ادام تاپسىرىستى جۇزەگە اسىردى؛
– اقىل-وي كەمىستىگى بار بالالارعا ساناتوريي-كۋرورتتىق ەمدەۋ مۇمكىندىگى بەرىلدى. جىل قورىتىندىسى بويىنشا ونى مۇگەدەكتىگى بار 194 بالا پايدالاندى.
وتكەن جىلى مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن تەحنيكالىق قۇرالدارمەن جانە وڭالتۋ قىزمەتتەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا بارلىعى 461 055 ءىس-شارا ىسكە اسىرىلدى.
سونداي-اق، 2023 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار نەمەسە وزگە دە زاڭدى تۇلعالار مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى مەن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋعا جارنالار اۋدارۋدى، سونداي-اق ءجۇرىپ-تۇرۋىندا قيىندىقتارى بار ءبىرىنشى توپتاعى مبا كۇتىمىن جۇزەگە اسىراتىن جەكە كومەكشىلەر ءۇشىن مىندەتتى الەۋمەتتىك اۋدارىمداردى جۇزەگە اسىرادى.
جەكە كومەكشىنىڭ قىزمەتتەرىنە اقى تولەۋ قىزمەت كورسەتۋدىڭ ناقتى ۋاقىتى ءۇشىن، ءبىراق كۇنىنە سەگىز ساعاتتان اسپايتىن مەرزىمدە جۇرگىزىلەدى. 2024 جىلعا كەپىلدەندىرىلگەن قۇنى – ساعاتىنا 503،59 تەڭگەنى، 24 جۇمىس كۇنى ءۇشىن – 96 689 تەڭگەنى قۇرايدى.
سونىمەن قاتار بازالىق زەينەتاقى مەن جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىن تاعايىنداۋ كەزىندە زەينەتاقى جۇيەسىنە قاتىسۋ وتىلىنە مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى جۇزەگە اسىرىلعان كەزەڭدەر، سونداي-اق ءبىرىنشى توپتاعى مۇگەدەكتىگى بار ادامعا كۇتىم جاساۋ ۋاقىتى ەسەپتەلەدى.
كودەكستە كوزدەلگەن الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسىن ترانسفورماسيالاۋ شەڭبەرىندەگى جۇمىس باعىتتارىنىڭ ءبىرى سىيىمدىلىعى شاعىن ۇيلەردى (بۇدان ءارى – ءسشۇ) قۇرۋ بولىپ تابىلادى. جەكە سەكتوردى تارتا وتىرىپ، ارناۋلى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ جونىندەگى پيلوتتىق جوبانى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە قازاقستاننىڭ التى وڭىرىندە: اقمولا، باتىس قازاقستان، قاراعاندى، تۇركىستان وبلىستارىندا، استانا جانە شىمكەنت قالالارىندا مۇگەدەكتىگى بار بالالارعا ارنالعان سىيىمدىلىعى شاعىن ۇيلەر اشىلدى.
كودەكستى ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە 2023 جىلعى 15 جەلتوقساننان باستاپ 4 وڭىردە: اباي، پاۆلودار، قىزىلوردا وبلىستارىندا جانە شىمكەنت قالاسىندا وڭالتۋدىڭ تەحنيكالىق قۇرالدارى پاركتەرىن (بۇدان ءارى – وتق) قۇرۋ جونىندەگى پيلوتتىق جوبا ىسكە قوسىلدى، وندا ءبىرىنشى كەزەڭدە تىرەك-قيمىل اپپاراتى بۇزىلعان بالالار قاتىسادى.
وسى وڭىرلەردە «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورىمەن بىرلەسىپ «ۇيدە وڭالتۋ» جوباسى ىسكە اسىرىلاتىن بولادى. جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتى – ۇزدىكسىز وڭالتۋ جانە يننوۆاسيالىق وتق-نى جەكە تاڭداۋ ارقىلى تىرەك-قيمىل اپپاراتى بۇزىلعان بالالاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ.