بانگلادەش سوتى ەلدىڭ بۇرىنعى پرەمەر-مينيسترى شەيح حاسينانى 2024 جىلعى جاپپاي نارازىلىقتاردى كۇشپەن باسۋ كەزىندە "ادامزاتقا قارسى قىلمىس جاسادى" دەپ تانىپ، ءولىم جازاسىنا كەستى. الايدا 78 جاستاعى ساياساتكەر شامامەن ءبىر جىل بۇرىن-اق ءۇندىستانعا قاشىپ كەتكەن، سوندىقتان بانگلادەش قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ونى ۇستاي الماي وتىر، - دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz ءتىلشىسى bbc.com-عا سىلتەمە جاساپ.
حاسينا ۇكىمەتىنىڭ تاعى ەكى وكىلى – بۇرىنعى ىشكى ىستەر ءمينيسترى اسادۋززامان حان كامال جانە ەكس-پوليسيا باسشىسى چاۋدحۋري ابدۋللا ال-مامۋن دا كىنالى دەپ تانىلدى. سوت زالىندا تەك ەكس-پوليسيا بولدى: ول ءوز كىناسىن مويىنداپ، پروسەسس بارىسىندا ايىپتاۋ تاراپىنىڭ كۋاگەرى رەتىندە پىكىر بىلدىرگەن.
نارازىلىق نەدەن باستالدى؟
2024 جىلعى شىلدەدە بانگلادەشتە ستۋدەنتتەر باستاعان جاپپاي نارازىلىق اكسيالارى ءوتتى. ولار مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى جۇمىس ورىندارىن ءبولۋ جۇيەسىنە قارسى شىقتى. بۇرىن مەملەكەتتىك سەكتورداعى ورىنداردىڭ ۇشتەن ءبىرى پاكىستاننان تاۋەلسىزدىك ءۇشىن سوعىسقا قاتىسقان ارداگەرلەردىڭ تۋىستارىنا ارنايى كۆوتا ارقىلى بەرىلەتىن. ستۋدەنتتەر بۇل جۇيەنى ادىلەتسىز دەپ ساناپ، جۇمىسقا قابىلداۋ ءار ۇمىتكەردىڭ ءبىلىمى مەن كاسىبي قابىلەتىنە قاراي جۇرگىزىلسىن دەدى.
حاسينا ۇكىمەتى 2018 جىلى بۇل كۆوتالاردى جويعان ەدى، ءبىراق 2024 جىلعى ماۋسىمدا تومەن تۇرعان سوت ولاردى قايتا ەنگىزۋ تۋرالى شەشىم شىعاردى. وسىدان كەيىن نارازىلىق كۇشەيىپ، پوليسيامەن قاقتىعىستارعا ۇلاستى.
ەلدىڭ ءتۇرلى ايماقتارىندا اۆتوكولىكتەر مەن عيماراتتار ورتەندى، كۇش قۇرىلىمدارى سۋىق قارۋ مەن رەزەڭكە وق، كوزدەن جاس اعىزاتىن گاز قولداندى. قاقتىعىستار كەزىندە جۇزدەگەن ادام، سونىڭ ىشىندە بالالار قازا تاپقانى حابارلاندى.
بيلىك ەل بويىنشا ءقاۋىپ دەڭگەيىن كوتەرىپ، كوپتەگەن جەردە ينتەرنەتتى، كەي اۋدانداردا تەلەفون بايلانىسىن دا ءوشىردى. استانادا كومەندانتتىق ساعات ەنگىزىلدى. ۇكىمەت نارازىلىققا شىققانداردى مەملەكەتتىك تەلەكومپانيا BTV عيماراتىن ورتەدى دەپ ايىپتادى.
بىرنەشە كۇننەن كەيىن جوعارعى سوت مەملەكەتتىك سەكتورداعى كۆوتالاردىڭ باسىم بولىگىن جويىپ، ارداگەرلەردىڭ ۇلەسىن 5% دەڭگەيىندە قالدىردى، ال 93% ورىندى ۇمىتكەردىڭ بىلىكتىلىگىنە قاراي ءبولۋ كەرەك دەگەن شەشىم شىعاردى. دەگەنمەن، ۇكىمەت بۇل شەشىمگە بىردەن رەاكسيا بىلدىرمەدى، سول سەبەپتى ستۋدەنتتەر نارازىلىقتى جالعاستىرا بەرەتىنىن مالىمدەدى.
بيلىكتىڭ اۋىسۋى
2024 جىلعى تامىزدىڭ باسىندا شەيح حاسينا وتستاۆكاعا كەتىپ، كورشى ءۇندىستانعا قاشتى. وسىدان كەيىن نارازىلار ونىڭ رەسمي رەزيدەنسياسىنا باسىپ كىردى.
كوپ ۇزاماي ەلدە ۋاقىتشا ۇكىمەت قۇرىلدى. ونىڭ باسشىسى بولىپ نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، 85 جاستاعى مۇحامماد يۋنۋس تاعايىندالدى. ول 2006 جىلى ەلدىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن نوبەلدىڭ بەيبىتشىلىك سىيلىعىن العان. يۋنۋس 2026 جىلعى اقپاننىڭ باسىندا جاڭا سايلاۋ وتكىزۋدى ۋادە ەتتى.
حاسينانىڭ جاۋابى
ۇكىم جاريالانعاننان كەيىن شەيح حاسينا جازباشا مالىمدەمە تاراتىپ، بۇل سوتتى "زاڭسىز" دەپ اتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۇكىمەتتىڭ ەلدى باسقارۋعا زاڭدى، دەموكراتيالىق مانداتى جوق، سوندىقتان سوتتىڭ دا ادىلدىگىنە سەنۋگە بولمايدى.
ول ءوز ءىسىن تاۋەلسىز ورگاندا، مىسالى، گااگاداعى حالىقارالىق قىلمىستىق سوتتا قاراۋدى ۇسىنعانىن ەسكە سالدى.