بۇل تاريحي كۇندە قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ ىرگەتاسى قالاندى

الماتىدا رەسپۋبليكا كۇنىنە ارنالعان كونفەرەنسيا ءوتتى

الماتى قالاسىنىڭ دوستىق ۇيىندە وتكەن «ەلىمنىڭ ەركىندىگى – مەنىڭ ماقتانىشىم» اتتى كونفەرەنسيادا تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ جەتىستىكتەرى تالقىلاندى. شاراعا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، تاريحشىلار، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم وكىلدەرى، ساراپشىلار جانە جاستار قاتىستى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz

ءىس-شارانى الماتى قالاسىنىڭ قوعامدىق دامۋ باسقارماسى قولداپ ۇيىمداستىردى. باسقارما باسشىسى ايدار ەسەنبەكوۆ ءسوز سويلەپ، مەرەكەنىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالىپ، الماتىدا رەسپۋبليكا كۇنى قالاي تويلاناتىنىن باياندادى.

قاتىسۋشىلار ەلدەگى اۋقىمدى رەفورمالاردى حرونولوگيالىق رەتپەن تالقىلاپ، تاريحقا شولۋ جاسادى. جىل سايىن 25 قازاندا ەلىمىزدە رەسپۋبليكا كۇنى اتاپ وتىلەدى، بۇل مەرەكە 1990 جىلى قابىلدانعان مەملەكەتتىك ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراسيانىڭ ماڭىزىن ايشىقتايدى. دەكلاراسيا 1991 جىلى قازاقستاننىڭ تولىق تاۋەلسىزدىككە جەتۋىنىڭ العاشقى قادامى بولدى.

قوعام قايراتكەرى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ورازالى سابدەن ءوز سوزىندە تاريحي قۇجاتتىڭ قابىلدانعان كەزىن ەسكە الىپ:

– بۇل تاريحي كۇندە قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ ىرگەتاسى قالاندى. جوعارىدا جينالعان دەپۋتاتتار اراسىندا ءتۇرلى پىكىرلەر بولعانىمەن، ءبىز حالىقتى قولداۋعا شاقىردىق. دەكلاراسيا قابىلدانعان كەزدە ەلدىڭ باسقارۋ جۇيەسى قۇرىلىپ، مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىز بەكىتىلدى. دەپۋتاتتار وسى ماڭىزدى قۇجاتتى تالقىلاپ، بارلىعى التى ساعات بويى سۇراقتار قويدى. ءدال سول ساتتە كوپتەگەن ماڭىزدى ماسەلەلەر تالقىلاندى، بۇل ساتتە كوزىمىزگە جاس الماۋ مۇمكىن ەمەس ەدى، – دەپ ءوز ويىمەن ءبولىستى.

سونىمەن قاتار، ورازالى سابدەن قازاقستاندى ودان ءارى دامىتۋ جونىندەگى ۇسىنىستارىن دا ورتاعا سالدى. ەكونوميست رەتىندە ول عىلىمي-تەحنولوگيالىق دامۋعا جانە كاسىپكەرلىككە نازار اۋدارۋدى ۇسىندى:

– «ادىلەتتى قازاقستان» تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن رۋحاني جاڭعىرۋ مەن جوعارى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ قاجەت. عىلىمدى وندىرىستە قولدانۋ، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ ارقىلى ەلدىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرىپ، ورتا تاپتى قالىپتاستىرۋ ماڭىزدى، – دەگەن پىكىرىن ءبىلدىردى.

الماتىنىڭ ازاماتتىق اليانسىنىڭ ءتوراعاسى، پروفەسسور قايىرجان ابدىحالىقوۆ ءوز سوزىندە ازاماتتىق قوعامنىڭ ءرولىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى:

– تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاندا ازاماتتىق قوعام قالىپتاسىپ، دامىدى. ول حالىق پەن بيلىك اراسىنداعى بايلانىس رەتىندە شەشىم قابىلداۋ ۇدەرىسىنە قاتىسىپ، رەفورمالاردىڭ ىلگەرىلەۋىنە ىقپال ەتەدى، – دەپ تۇيىندەدى.

پروفەسسور، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى مەندىعانىم شايمەردەنوۆا 1991 جىلى الماتىدا بولعان تاريحي وقيعانى ەسكە سالا وتىرىپ:

– 21 جەلتوقساندا الماتىداعى دوستىق ۇيىندە پرەزيدەنتتەر كەزدەسىپ، تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى (تمد) تۋرالى الماتى دەكلاراسياسى قابىلداندى. رەسپۋبليكا كۇنى تەك ساياسي عانا ەمەس، مادەني-تاريحي تۇرعىدان دا ماڭىزدى مەرەكە، – دەپ اتاپ ءوتتى.

الماتى قالاسىنىڭ قوعامدىق كەڭەس مۇشەسى بەكنۇر كيسيكوۆ ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا توقتالا كەلىپ:

– قازاقستان ەگەمەندىككە قول جەتكىزگەننەن كەيىن ءوز ۆاليۋتاسىن ەنگىزىپ، ەكونوميكالىق ساياساتىن قالىپتاستىردى. ءبىراق ءالى دە تولىق ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىككە جەتۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قاجەت، – دەگەن ۇسىنىس ايتتى.