استما باقىلاۋدا: الماتىلىق دارىگەرلەر اۋرۋدىڭ الدىن الىپ، انىقتاۋعا بايلانىستى كەڭەس بەردى
2025 جىلدىڭ 6 مامىرى كۇنى بۇكىل الەم استمامەن كۇرەس كۇنىن اتاپ وتەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
بۇل – وسى اۋرۋدىڭ الدىن الىپ، انىقتاپ، ونىمەن كۇرەسۋدىڭ ءتيىمدى ءتۇرى بارىنا قوعام نازارىن اۋدارار ەرەكشە كۇن. وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن پرەسس-كونفەرەنسيادا، الماتىنىڭ قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باس اللەرگولوگ-يممۋنولوگى تاير نۋرپەيسوۆ وسىعان توقتالدى.
«استا – تىنىس جولدارىنىڭ سوزىلمالى قابىنۋى. بۇكىلالەمدىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، ءقازىر وسى دەرتپەن 300 ميلليوننان استام ادام اۋىرادى. مەديسينانىڭ دامىپ جاتقانىنا قاراماستان، اقپاراتى ماردىمسىز بولىپ، اۋرۋدى ۋاقىتىلى انىقتاي الماي، ەمگە قولى جەتپەي جۇرگەن پاسيەنتتەر ءالى دە كوپ»، — دەيدى ت. نۋرپەيسوۆ.
سپيكەردىڭ ايتۋىنشا، الماتىدا تىنىس دەمىكپەسىمەن تۇرعىنداردىڭ 0،5–0،7%، ياعني، قالاداعى ءاربىر 100-200ء-شى ادام اۋىرادى.
«شىندىعىنا كەلسەك، بۇل سان الدەقايدا كوپ ودان. ءبىزدىڭ اقپارتقا قاراعاندا، 3–4% دەيىن بارادى. ەو، اقش، ۇلىبريتانيا، اۆستراليا مەن جاڭا زەلانيا سياقتى ەكولوگياسى جاقسى ەلدەردىڭ وزىندە استمامەن اۋىراتىندار كوبەيىپ، 7-10 پايىزعا دەيىن جەتىپتى»، — دەدى باس دارىگەر.
دارىگەردىڭ ايتۋىنشا، استما جاستار مەن بالالارعا كوپ كەزدەسەدى. بالالاردىڭ اراسىندا ۇلدار جاعى كوپ اۋىرسا، ەرەسەكتەردىڭ اراسىندا كوپ اۋىراتىندار – ايەلدەر. بۇرىن «پوللينوز» دەپ اتاعان اللەرگيالىق رينيتپەن اۋىراتىندار دا وسى تىزىمگە كىرىپ تۇر.
بالالارداعى العاشقى بەلگىسى قۇرعاق جوتەل، ەرەسەكتەر – كۇش تۇسكەندە ەنتىگەدى.
تاير نۋرپەيسوۆتىڭ ايتۋىنشا، تىنىس ەمىكپەسى اللەرگياىق جانە اللەرگيالىقەمەس دەپ تە ەكىگە بولىنەدى.
«95-98 كەزدەسەتىن اللەرگيالىق تۇرىمەن جاستار جاعى كوپ اۋىرادى. تەز اسقىنعانىمەن، ۋاقىتىلى ەمدەسە جىلدام ساۋىعىپ كەتەدى كىم بولسىن. اللەرگيالىق ەمەس ءتۇرى از كەزدەسەدى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ول.
استما قازاقستاندا تمككك / ءمامس-تىڭ باقىلاۋىنا كىرەتىن اۋرۋدىڭ قاتارىنا جاتادى. اۋرۋدىڭ بەلگىسى انىقتالعان جاعدايدا، اۋرۋدى ەلەمەي، ءوز بەتىنشە ەمدەلىپ جۇرە بەرگەندى قويىپ، ەمحاناعا، اللەرگولوگتىڭ قابىلداۋىنا بارۋدى ۇسىنادى ەكسپەرت.
«قازاقستان استمامەن اۋراتىندار وسى زاماندىق ءقاۋىپسىز ءارى ءتيىمدى ينگالياتورلارمەن تەگىن ەمدەلەتىن ازىن-اۋلاق ەلدەردىڭ قاتارىنا كىرەدى. بىزدە استمانىڭ الدىن الىپ، ونى ەمدەيتىن بارلىق مۇمكىندىك بار. سوڭعى جىلدارى استمانىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىققان پاسيەنتتەردىڭ ساۋىعىپ كەتۋىنە سەپتەسەتىن گەندىك-ينجەنەرلىك بيولوگيالىق جاڭا اپپاراتتار دا الىندى»، — دەپ قورىتتى ت. نۋرپەيسوۆ.
بۇكىلالەمدىك استامەن كۇرەس كۇنى استامەن كۇرەستىڭ جاھاندىق باستاماسى (GINA)-نىڭ قولعا الۋىمەن ءوتىپ جاتىر. ماقساتى – قوعامنىڭ كوزىن اشىپ، ناۋقاستاردى قولداپ، دۇرىستاپ ەمدەسە، استمانى دا جەڭۋگە بولاتىنىن ولارعا ەسكەرتۋ.
بۇكىلالەمدىك استمامەن كۇرەس كۇنىنىڭ اياسىندا ءبىلىم بەرەتىن سەمينارلار، دياگنوستيكا جاسايتىن اكسيالار مەن اقپاراتتىق كامپانيالار وتەدى. سوڭعى ءۇش كۇندە الماتىدا بارلىق ماماندىقتارعا ارناپ اللەرگيا مەكتەبى ءدارىس وقىپ شىقتى. پۋلمونولوگتار مەن استمانىڭ اسقىنعان ءتۇرىن قارايتىن اللەرگولوگتارعا ارناپ ماستەر-كلاسس تا ءوتتى. مەدورتالىقتاردىڭ كوبىندە اشىق ەسىك كۇنى ءوتىپ جاتىر وسى كۇندەرى.
ينگالياسيالىق تەراپيادان ۇنەمى ءوتىپ، دارىگەردىڭ كەڭەسىنە قۇلاق اسىپ وتىرسا، اۋرۋدى اسقىندىرماي، استمانىڭ اۋىر ءتۇرىنىڭ الدىن الۋعا بولاتىنىن ايتادى دارىگەرلەر.
اۋرۋدى ۇزبەي باقىلاۋ مەن ەمدەۋدىڭ وسى زامانعى ادىستەرىنە جۇگىنۋدىڭ تيىمدىلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، بيىلعى ءىس-شارا «استما باقىلاۋدا بولسا – ادام ءومىرىنىڭ ساپاسىنا ارتادى» دەگەن ۇرانمەن وتپەك.