عاشىقتار كۇنى.
15 ساۋىردە ەلىمىزدە عاشىقتار كۇنى تويلانادى. بۇل رەسمي مەرەكە بولماعانمەن، جاستار اراسىندا كەيىنگى جىلدارى كەڭ تانىلعان. مەرەكە قازاق ليرو-ەپوستىق جىرىنىڭ كەيىپكەرى قوزى كورپەش پەن بايان سۇلۋدىڭ قۇرمەتىنە ارنالعان. بۇل كۇن 2011 جىلدان بەرى حالىقارالىق ۆالەنتين كۇنىنە بالاما رەتىندە تويلانادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akhamy.kz Almaty.tv سىلتەمە جاساپ.
قوزى كورپەش پەن بايان سۇلۋدىڭ ماحابباتى
«قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ» داستانى قازاق حالقىنىڭ ەڭ كونە، ەل اراسىندا كوپ تاراعان جىردىڭ ءبىرى سانالادى. «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ» جىرى تەك قازاق اراسىندا عانا ەمەس، كەڭەس وداعىنىڭ وزگە حالىقتارىندا دا مول تاراعان. جىردىڭ ءبىر نۇسقاسىندا قاراباي مەن سارىباي اڭعا شىعادى. ەكەۋى قۇدا بولامىز دەپ كەلىسەدى.
كەيىننەن قوزى جەتىم قالىپ، جالقى ءوسىپ، كەيىن عانا بايان اتتى قالىڭدىعىنىڭ بار ەكەنىن بىلەدى. ونى ىزدەپ شىققان ساپارىندا كوپ قيىندىقتى جەڭىپ، اقىرى قايىن جۇرتىنا بارادى. قوزى سارىبايدىڭ ەلىنە كەلگەن سوڭ ءبىراز ۋاقىت تازشا بالا بولىپ جۇرەدى. بايانمەن كەزدەسىپ، وعان وڭاشادا ءوزىنىڭ كىم ەكەنىن بىلدىرەدى. ەكەۋى كوڭىل قوسىپ تابىسادى. ءبىراق ولاردىڭ سىرىن قودار ءبىلىپ قويىپ، قايتسە دە قوزىدان قۇتىلۋدىڭ جولىن ىزدەيدى. اقىرى قاپىلىستا ونى وققا ۇشىرادى. قوزى كورپەشتىڭ كەگىن قۋعان بايان سۇلۋ قوداردى ايلامەن ولتىرەدى، عاشىق جارىنىڭ مولاسىنا كەلىپ ءوزىن-وزى قانجارمەن جارىپ ولەدى. كەيىننەن قوس عاشىقتىڭ ماحابباتىنا دالەل رەتىندە كۇمبەز قويىلعان.
قوزى كورپەش پەن بايان سۇلۋ مازارى
مازار شىعىس قازاقستان وبلىسى، اياگوز اۋدانى، تاڭسىق تەمىرجول بەكەتىنەن 10 شاقىرىمداي جەردە، اياگوز وزەنىنىڭ بويىندا ورنالاسقان. بيىكتىگى 12 مەترگە جۋىق. قابىرعاسى گرانيت قالاق تاس پەن سابان ارالاس بالشىقتان قالانعان. ەسىگى كۇنشىعىسقا قاراپ تۇر. ەسكەرتكىشتىڭ تۇرعىزىلعان ۋاقىتى تۋرالى ءارتۇرلى پىكىر بار.
ءبىر زەرتتەۋشىلەر V-X عاسىردا كوتەرىلگەن دەسە، ەندى ءبىرى X-XI عاسىردا ورناتىلعاندىعى تۋرالى ايتادى. رادلوۆتىڭ دەرەگى بويىنشا، قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ اڭىزى بويىنشا ونى تۇرعىزۋعا سارىبايدىڭ ءىنىسى تايلاق بي توبىل وزەنى بويىنان اياگوزگە ءتورت سان قول كىسى جىبەرىپ، اس بەرگىزىپ، ات شاپتىرىپ، توي جاسايدى.
قوزى كورپەش – بايان سۇلۋدىڭ كۇمبەزىن بەرىك ەتىپ تۇرعىزىپ، ەكەۋىنىڭ كەسكىن-كەلبەتىن تاسقا تۇسىرەدى. اسىرەسە، بايان سۇلۋدىڭ ءوڭ-اجارىن ادەمىلەپ كەلتىرەدى. ال 1856 جىلى شوقان ىستىقكولگە ساياحاتقا بارا جاتىپ، قوزى كورپەش كەشەنىن ادەمىلەپ سۋرەتكە سالماقشى بولادى.
ول تۋرالى ءوزىنىڭ كۇندەلىك داپتەرىندە دە بىلاي دەپ جازعان: «مەن اياگوزدى سونداي سۇيەمىن، سونداي قادىرلەيمىن. وعان سۇلۋ باياننىڭ التىن شاشتى قوزى كورپەشكە عاشىق بولعان اڭىزى اسەر ەتەتىن بولۋ كەرەك. قوس عاشىقتىڭ ماحاببات جولىنداعى ارەكەتى وسى وزەننىڭ بويىندا وتكەن».
قازاقى ماحاببات كۇنى
15 ءساۋىردىڭ عاشىقتار كۇنى اتالۋى دا بىرتىندەپ بەلەڭ العان. ونى 14 اقپان – اۋليە ۆالەنتين كۇنىن تويلاۋعا قارسىلىقتان تۋعان داتا دەپ اتاۋعا ابدەن بولادى. سەبەبى اۋەلى قازاقتاردىڭ دا «قىز جىبەك»، «ەڭلىك – كەبەك سەكىلدى داستاندارىنداعى كەيىپكەرلەردىڭ ماحابباتىن عاشىقتىق سيمۆولىنا اينالۋى كەرەك ەكەنى ايتىلدى.
كەيىنگى جىلدارى كوپشىلىك بۇل مەرەكەنى ارنايى تويلايتىن بولدى. جالپى العاندا، بۇل داتا ەشقانداي قۇجاتتا كورسەتىلمەگەنىنە قاراماستان، ەل اراسىندا جاقسى تارالىپ جاتىر. ال قوزى مەنەن باياننىڭ ماحابباتىن ءدال 15 ساۋىرگە «بەكىتۋ» دە ەشقانداي تاريحي دەرەككە سۇيەنبەگەن.
ال شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ماحاببات تا، عاشىقتىق تا ءبىر كۇنمەن شەكتەلمەيدى، سەزىم شەكسىزدىكتەن تۇرادى. ال شەكسىزدىك ەسەپتەلمەيدى.
