ەرەكشە كۇن!
جىل سايىن 29 شىلدەدە بۇكىل الەمدە حالىقارالىق جولبارىستار كۇنى رەتىندە اتالىپ وتىلەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz. Ria.ru سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
بۇل مەرەكە 2010 جىلى وسى جىرتقىش اڭنىڭ پوپۋلياسياسىن ساقتاۋ پروبلەمالارىنا ارنالعان سانكت-پەتەربۋرگتەگى «Tiger Summit» حالىقارالىق فورۋمىندا باستاما بولىپ كوتەرىلگەن. فورۋمعا جولبارىستار مەكەندەگەن 13 ەلدىڭ وكىلدەرى قاتىستى. ناتيجەسىندە 2022 جىلعا دەيىن جابايى تابيعاتتا جولبارىستاردىڭ سانىن كوبەيتۋدى كوزدەيتىن «جولبارىستى قالپىنا كەلتىرۋدىڭ جاھاندىق باعدارلاماسى» قۇرىلدى.
جولبارىس (Panthera tigris) - مىسىق تۇقىمداس سۇتقورەكتى جانۋار. ونىڭ دەنەسىنىڭ ۇزىندىعى 290 سانتيمەترگە، قۇيرىعى 100 سانتيمەترگە دەيىن، سالماعى 250 كيلوگرامعا دەيىن جەتەدى. انالىقتارى اتالىقتارىنا قاراعاندا ءسال كىشىرەك كەلەدى. جولبارىستار كوبىنە رەسەيدىڭ قيىر شىعىسىندا، قىتايدا، ءۇندىقىتايدا، ورتالىق جانە وڭتۇستىك-شىعىس ازيادا، ءۇندىستاندا تارالعان. تروپيكالىق ورمانداردى، بامبۋك قالىڭدىعىن، قۇرعاق ساۆاننالاردى، تاۋلى جەرلەردە 3000 مەترگە دەيىن كوتەرىلىپ، سولتۇستىگىندە تايگا مەن ورماندى دالا ايماقتارىندا مەكەندەيدى. ول نەگىزىنەن تاڭەرتەڭ جانە كەشكە بەلسەندى بولادى. جاقسى جۇزەدى. جانۋارلار جەكە اۋماقتاردا جالعىز ۇستالادى. اڭ اۋلاۋ كەزىندە ولار بيىكتىگى 5 مەترگە، ۇزىندىعى 10 مەترگە دەيىن سەكىرەدى. ول ساعاتىنا شامامەن 60 شاقىرىم جىلدامدىقپەن جۇگىرە الادى.
بىزگە بەلگىلى جولبارىستاردىڭ توعىز كىشى تۇرلەرى بار. ولاردىڭ تەك التاۋى وسى كۇنگە دەيىن ساقتالعان.
حالىقارالىق جولبارىستار كۇنى بۇۇ جابايى تابيعات قىلمىستارىنا توزبەۋشىلىك ساياساتى نەگىزىندە جۇرگىزىلەدى. سونداي-اق الەمدىك قاۋىمداستىق جانۋارلاردى قورعاۋ جانە ولاردىڭ مەكەندەۋ ورتالارىن قالپىنا كەلتىرۋ شارالارىن ناسيحاتتاۋعا شاقىرادى.
بۇل كۇنى كورمەلەر، قايىرىمدىلىق كونسەرتتەرى، حايۋاناتتار باعىنا ەكسكۋرسيالار، تانىمدىق شارالار وتكىزىلەدى. سونىمەن بىرگە سيرەپ بارا جاتقان جانۋار تۋرالى تاقىرىپتىق راديو جانە تەلەديدار باعدارلامالارى تاراتىلادى.